0 ‘zbek isto n respublikasi oliy va q ‘rta m axsus t a ’lim vazirligi

Transmilliy  sug‘urta  kompaniyalarining  daromadlilik

 

ko‘rsatkich!ari  (2009-2016 yv.)

Ko‘rsatkichlar

nomi

Y I L L A R

0 ‘rtacha

ko'rsat-

kich

200

9

201

0

201

1

201

2

201

3

201

4

201

5

201

6

Zararlilik

koeffitsienti

86,8

92,6

105.6 88,1

86.4

86.4

95

97

92,2

Kapitalning

daromadliligi

22,2

14,1

5,2

14,4

14,1

16,4

9

10

13.2

Umuman,  tabiiy  va  texnogen  ofatlardan  himoyaning  samarali  funksional 

mexanizmini  o;zida  mujassam  etgan  sug’urta  tizimi joriy  etilishi  orqali  quvidagi, 

ya’ni:

-  «kritik  risk»  yuzaga kelishi  oqibatida  ko’rilish  ehtimoli  bo'lgan  maksimal 

zarar koMamini  aniqlash  maqsadida  ofatli  xarakterdagi  hodisani  modellashtirish;

-  tabiiy  va  texnogen  ofatlar  oqibatida  yuzaga  keladigan  risklarni 

sug‘urtalash (qayta sug‘urtalash)da optimal  tarifni  hisoblash  va amalda qo'llash;

-  ofatlardan  ko’riladigan  iqtisodiy  zararlarni  samarali  qoplash  imkoniyatini 

beruvchi  sug'urta zaxirasini  shakllantirish;

-  sug‘urta  (qayta  sugmrta)  bo;yicha  kafolatli  himoyani  ta’minlashga 

qaratilgan  majburiyatlami  aniqlashtirish;

-  tabiiy  va  texnogen  hodisalar  yuz  berishi  oqibatida  ko‘riladigan  zararlar 

kafolatli  qoplanishini  ta’minlashga  qaratilgan  maqsadli  vazifalar  amalga 

oshirilishini  taqozo etmoqda.

Yer  shari  hududiy  kengliklarining  qaysi  bir  joyida  bodishidan  qat’iyy 

nazar  sug;urta  (qayta  sug‘urta)  sohasiga  yetkazilgan  zarar  taqsimoti  (qayta 

taqsimoti) 

va 

tegishli 

narx 

o‘zgarishlari 

orqali 

risklar 

transferi 

va 

transformatsiyasi  qator subyektlarni jalb  etuvchi jabha boMib  qolmoqda.

Masalan,  XX  asrning  90  yillarida,  shuningdek,  XXI  asrning  dastlabki  10 

yilliklarida  kuzatilgan  iqtisodiy-moliyaviy  inqirozlar  davrida  xalqaro  sug‘urta 

bozorida toiovlar  muddatini  uzavtirish  va risklar  transferi  va transformatsiyasiga 

ko'ra,  minimal  depozit  mukofotlarisiz  qoplama  todash  hisobiga  Yevropa  bozori 

qo‘llab-quvvatlanganligi  bungadalil  bo‘la oladi.

386

---