0 ‘zbek isto n respublikasi oliy va q ‘rta m axsus t a ’lim vazirligi

27.4.  Sug'urta marketingining instrumentlari

Sug'urta  qiluvchilaming  bozorda qatnashuv  shartlariga va ulaming  o'zgarishiga 

javoban  yuzaga  kelgan  marketingga  oid  dastlabki  xatti-harakati  reklamaga  nisbatan 

katta  e’tibor  ajratishdan.  sug'urta  ishlarini  kengaytirishdan  va  sotuv  uslublarini 

takomillashtirishdan  iborat  bo'ldi.  Bunda  sug'urta mahsulotlarining o'zi  amalda hech 

qanday o'zgarishga uchramadi.

Sotuvni  rivojlantirishga asosiy kuch ajratilar ekan. sug'urta xizmatlari  sifatini  va 

turini  albatta yaxshilash  orqali  mijozlaming  qanoatlanish darajasini  oshirish majburiy 

holatga  aylanmadi.  Vaholanki,  sug'urta  marketingi  uslublarining  joriy  etilishi 

xarajatlaming  bir  muncha  ko'payishiga  olib  keldi  va  bu  xarajatlar  ko'pincha  sotuv 

hajmining oshganligi  hisobidan to'liq qoplanmasdan qolardi.243

Faqat  ana  shu  davrda  sug'urta  ishi jadal  rivojlantirilgani.  sug'urta  amalivotlari 

yuqori  daromadli bo'lgan bozorlaming paydo bo'lishi (xususan avtomobil  egalarining 

tez o'sishi sababli avtotransport vositalari egalarining javobgarligi  sug'urtasining joriy 

etilishi  sug'urta qiluvchilarga bajarilayotgan amaliyotlar ijobiy  balans bilan vakunlash 

imkonini  berdi.  Ana  shu  bosqichda  sug'urta  ishida  marketing  o'mi  quyidagi  rasmda 

berilgan.

Sug'urtalashning  dastlabki  bosqichlarida  marketing  bozor  talablarini  batafsil 

hisobga  olmay  turib,  ishlab  chiqilgan  tayyor  sug'uita  mahsulotini  har  qanday  yo'l 

bilan  sotilishini  tezlashtirish  uchun  xizmat  qilar  edi.  Tijorat  imkoniyatlari  reklama 

hisobiga,  ijtimoiy  aloqalami  ishga  solish,  sotuvni  rivojlantirish  va  rag'batlantirish 

orqali mahsulotlami o'tkazishni jadallashtirishga qaratilardi.

243  Insurance:  Principles  and  Practice.  Compiled  by  David  Bland,  The  Chartered  Insurance  Institut,  Great

Britain, 1993.  328 p.

335

---

Bozorga  awalgidek,  tayyor  sug'urta  mahsulotini  talabgorlarga  taklif  etiladigan 

bir mavdon sifatida munosabatda bo‘linar edi.244

27.3-rasm.