amaliyotlarini maksimal darajada soddalashtirish va uning bozorga, bozor talablariga
iste’molchilaming ehtiyojlarini e’tiborga olishiga ketadigan vaqtini qisqartirishga,
narxlami pasaytirishga, mahsulotning va iste'molchiga xizmat ko‘rsatishning sifatini
Ayni vaqtda, zamonaviy marketing manfaatlari bir-biriga zid boigan turli
guruhlaming manfaatlarini uyg‘unlashtirishdir. Kompaniya egalari o'zlari olayotgan
foyda miqdorini oshirishga intiladilar, bunga esa sug‘urta mahsuloti narxini oshirish
orqali, ya’ni sug‘urtalanuvchi hisobidan, shuningdek kompaniya faoliyati uchun
xarajatlami (xodimlaming ish haqi va ishni tashkil etish xarajatlarini) qisqartirish
Mijozlar esa, aksincha, sug'urta kompaniyalarining daromadliligini tushirish va
xarajatlami kama>tirish hisobiga narxlaming pasaytirilishini zarur deb hisoblaydilar.
Sug'urta marketingining vazifasi sug'urta qiluvchining daromadiga zarar
yetmaydigan holda ana shu qarama-qarshilikni kamaytirishdan. sug'urtalanuvchilarga
zarur turdagi va sifatli xizmatlami taqdim etishdan iborat. Biroq o'z puli hisobiga
imkon qadar ko'proq xizmat ko'rsatilishini istovchi sug'urtalanuvchilaming
talabchanligi kuchavib borayotgani sababli keyingi paytda bunga erishish tobora qiyin
kechmoqda. "41 Shundav bo'lsada, shuni ishonch bilan aytish mumkinki. marketing bu
— sug'urta sohasida Pareto mezoni bo'yicha resurslami optimal taqsimlashga erishish
vositasidir.
Bu mezonning mohiyati quyidagi formulada ifodalanadi: sug'urUi qiluvchi va
sug'urtalanuvchi o'rtasidagi munosabatlami tashkil etishning biron variantining
ustuvorligi, uning barcha ko'rsatkichlari jihatidan boshqa variantdagidan yomonroq
emasligi va hech bo'lmaganda bitta ko'rsatkichi jihatidan vaxshiroq ekanligidadir.
Optimal variant deb. undan boshqa vaxshirog'i bo'lmagan variantga aytiladi.
Pareto bo'yicha optimallik tushunchasi «resurslami isrof qilish — nojoz, chunki
isrofga yo'l qo'yilmasa, shu hisobdan kimgadir yaxshilik qilish mumkin, degan
g'oyadan iborat. Parerto bo'yicha resurlaming optimal taqsimlanganganligi shuki, bu
holda hech kim biron tomonga ziyon yetkazmay turib ahvolni tuzata olmaydi.
Sug'urta qiluvchi va sug'urtalanuvchi munosabatlari tizimida bunday holat
sug'urta kompaniyasi
samaradorligini
oshirishning
barcha
imkoniyatlaridan
foydalanib boiinganda vujudga keladi. Bu holda xizmat ko'rsatishning to'laligiga va
sifatliligiga faqat sug'urta qiluvchining daromadliligini kamaytirish evaziga erishish
mumkin.
Pareto bo'yicha optimal vaziyat holatida sug'urta
qiluvchi -
sug'urtalanuvchi tizimida resurlami zarur bo'lmagan maqsadlarga isrof qilinishiga
yo'l qo'yilmaydi.
Jamiyat kim uchun va qanday tarzda ishlab chiqarish yoki xizmat ko'rsatish
masalasini hal etganidan keyin ham hech bo'lmaganda bitta qatnashchining ahvolini
boshqa hech kimga ziyon vetkazmagan holda vaxshilash imkoniyati bo'Isa, demak
resurslami isrof qilish holati sodir etilayotgan ekan.
Shu sababli, sug'urta qiluvchi va sug'urtalanuvchi munosabatlari markentingini
Pareto bo'yicha optimal darajada shakllantirilganda tashkiliy jihatdan va narxlar
jihatidan shunday nuqtalami tanlashga erishiladiki, bunda har ikki tomon uchun ham
maksimal samaraga erishuv ta’min etiladi.
Pareto bo'yicha optimallik muayvan bir vaziyatda jamiyat resurslar isrof
etilayaptimi yoki isrof etilmayotganligini namoyon etib beradi. Ammo bu ko'rsatkich
sug'urta qiluvchi — sug'urtalanuvchi tizimida resurslami qay tarzda taqsimlash kerak
degan masalani hal etib bermaydi, chunki u uch asosiy iqtisodiy masaladan faqat
ikkitasini, ya’ni nima ishlab chiqarish va qanday ishlab chiqarish kerak degan
savollami qamrab oladi.
Eng qiyin savol - sug'urta qiluvchi va sug'urtalanuvchi munosabatlari tizimida
mavjud bo'lgan kim uchun ishlab chiqarish kerak va qiziqishlami (moliyaviy
resurslami) qay tarzda taqsimlash lozim degan masalalarga javob chetda qolib ketadi.
241
Insurance: Principles and Practice. Compiled by David Bland, The Chartered Insurance Institut, Great
Britain, 1993. 326 p.
332
Hatto vaziyat nihoyatda tengsiz boigan holatlarda ham. ya’ni ayrim toifadagi sug'urta
qiluvchilarning manfaatlari mahsulot iste’molchilarining yoki boshqa turdagi bozor
subyektlarining manfaatlarini loiig'icha poymol etadigan holatlarda ham. resurslami
to‘g‘ri taqsimlash (Pareto bo'yicha) mumkin.
Pareto bo‘yicha resurslarni optimal taqsimlash tushunchasini oddiv bir misol
orqali anglab olish oson. Ikkitagina qatnashchisi — sug'urta qiluvchi va
sug'urtalanuvchi mavjud bo'lgan soddalashtirilgan tizimni ko'rib chiqaylik.
Iste'molchi uchun sug'urtaning foydaliligi deganda muayyan miqdordagi sug'urta
mukofoti hisobiga sotib olinayotgan sug'urta qoplamasining hajmi anglashiladi.
Sug'urta qiluvchi uchun sug'urtaning foydaliligi — sug'urta amaliyotlarining daromad
keltirishidir.
Quyidagi jadvalda A - B hadi sug'urta qiluvchining daromadliligi darajalari
oralig'ida, sug'urtalovchi erishishi mumkin bo'lgan foydalilikning maksimal
darajasini va aksincha natijani ko’rsatadi. A — B — V mavdoni ichidagi har qanday
nuqtadan (masalan G dan) had tomonga silji borar ekanmiz, marketing uslublarini
qo'llagan holda, hech bo'lmaganda qatnashchilardan birining alivolini ikkinchisiga
ziyon yetkazmasdan yaxshilashimiz mumkin.
27.2-rasm.
Do'stlaringiz bilan baham: 
