0 ‘zb e k ist o n r espu b lik a si ol1y va o rta m axsus ta’l im vazirligi

1-guruh  o ‘quvchilarining  javoblari:
1 - o ‘quvchi:
  O ila  —  k ish ila r  h a y o tin in g   eng  m u h im  
qismi,  ja m iy a tn in g   hujayrasi,  ijtim o iy -m a d a n iy   o rg a n iz m  
hisoblanadi.  Oila  —  k ishilarning  tab iiy-biologik  (e r-x o - 
tinlik,  jinsiy  m u n o s a b a tla r,  bola  k o ‘rish),  iqtisodiy  (m u l­
kiy  m u n o s a b a tla r ,  h o v li- jo y ,  b o s h p a n a ,   u y - r o ‘z g ‘o rn i 
b oshq arish),  h u q u q iy   (m a sala n ,  n ik o h n i  fu qarolik  ho la t- 
larida  davlat  y o ‘li  bilan  qayd  etish),  m a ’naviy  (  e r-x o tin , 
o ta - o n a   va  bo la la r  o ‘rtasida  m a s ’uliyat,  m e h r-m u h a b b a t 
tu yg‘usi  kabi)  m u n o sab a tla rig a   asoslangan  birlik.
2 - o ‘quvchi:
  1948-yil  10 -d ekabrda  qabul  qilingan  « I n ­
son  hu q u q lari  u m u m ja h o n   deklaratsiyasi»  1 6 -m o d d a ,  3- 
b a n d id a   t a ’k id la n g a n id e k ,  «O ila  ja m iy a tn in g   ta b iiy   va 
asosiy  hujayrasi  sanaladi  va  ja m iy a t  h a m d a   davlat  t o m o ­
n id a n   h im o y a   qilinishga  haqli».  D em ak :  oila  a ’zolari  bir- 
birlari  o ld id a  m a s ’ul  va  burchli  b o i a d i .
3 - o ‘quvchi:
  M a ’naviy  m u n o s a b a t  deyilganda  e r-x o tin , 
o t a - o n a   va  b o la la r  o ‘rta sid ag i  m e h r - m u h a b b a t ,   m e h r -  
s h a fq a t,  m e h r - o q i b a t ,   o d o b - a h l o q ,   t a i i m - t a r b i y a   kabi 
insoniy  tuy g‘ular  va  ta la b la r  k o ‘z d a   tutiladi.  Bu  o ‘rinda 
u lu g ‘  a llo m a   Shay x  S a ’d iy n in g   u s h b u   d o n o   s o ‘zlarin i 
k e ltirish   joiz:  Y o d in g d a m i,  d o ‘s tim ,  sen  t u g i l g a n   on ,
206

---

h a m m a   x a n d o n   edi,  faqat  sen  giryon.  S h u n d a y   yashagilki, 
k e ta r  c h o g ‘ingda,  h a m m a   giryon  q olsin,  sen  b orgin  sh o- 
don.  Oila  a ’zolari  bir-birlari  bilan  u m u m iy  tu rm u sh ,  o ‘zaro 
iq tiso d iy -m u lk iy ,  h u q u q iy -r u h iy   a lo q a la r  orqali  b o g ‘la- 
nishini  yo d d a   tu tm o q   zarur.
O ila n in g   b ir in c h i  vazifasi  o ‘z  n a s l- n a s a b in i  d a v o m  
e ttiris h d a n ,  solih  va  soliha  fa rz an d larn i  ta rb iy a la sh d a n , 
o ila   a ’z o la r in in g   tir ik c h ilig in i,  b o ‘sh  v a q tin i  k o ‘ngilli 
o ‘tkazishini  t a ’m in la s h d a n   iboratdir.
4 - o ‘quvchi: 
A m e rik a   faylasufi  Jorj  S a n ta y an a   (1863) 
t a ’kidlaganidek,  «Oila  tabiat ning  shoh  asarlaridan  biridir». 
O d am  oilada  kamol  topadi.  Xuddi  m ana shu yerda  u birinchi 
quvonch  va  tashvishlarini  tatib  ko‘radi. 
Islomiy  qadriyat­
larning  eng  m u h im   tomonlaridan  biri  oilada  ota-onaga  iz- 
zat-hurmat va sadoqat ko ‘rsatish farzandlarning insoniy burch­
lari  ekanligini  ta ’kidlashdir.  Bizlami  dunyoga  keltirib,  ta ’lim- 
tarbiya  berib,  e ’zozlagan  buyuk  zotlar — ota  bilan  onaning 
xizmatida bir u m r b o ‘lish  farzandlarning qarzi,  asosiy  insoniy 
burchi  ekanligini  quyidagi  misoldan  ham   bilib  olish  mumkin. 
Abdulloh  ibn  A m r  rivoyat  qiladilar:  «Bir  odam   nabiy  sallal- 
lohu  alayhi vasallamga:  «Jihod qilmoqchiman»,— dedi.  Rasu- 
lulloh:  «Ota-onaning  bormi?»  — dedilar.  U  «ha»  deb  aytdi. 
Rasululloh:  «Awal  ota-onangning  xizmatini  qilib,  roziligini 
olgin,  so‘ng  jihod  qilgin!» — dedilar.
2-savol:  Oila  m asalasida  d e m ografik  m a ’lu m o tla r  q a n ­
day?