0 ‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi markazi m. T. Turdiyev elektrotexnika va elektronika asoslari

7.2. Asinxron dvigatel rotor chulg‘amining EYK va chastotasi. Yurgizish toki
Asinxron dvigatelning rotorida hosil boMadigan EYK ning chastotasi quyidagi formuladan aniqlanadi:
( / » o - « i ) ■ P
rot 60
bunda: n0—nt — magnit maydon va rotor aylanish tezliklari-ning ayirmasi, — juft qutblar soni.
Bu formulani magnit maydonning aylanish tezligiga ko‘paytirib bo‘lamiz:

60 «o
Demak, rotoming EYK va tokining chastotasi sirpa-nish kattaligi bilan aniqlanadi. Sirpanish kattaligi esa yuqorida aytib o‘tganimizdek dvigatelning mexanik yuklanishi bi-lan aniqlanadi.
78

www.ziyouz.com kutubxonasi

Rotorda vujudga keladigan mexanik EYK, elektromag-nit induksiya qonuniga asosan, transformatorning ikkilamchi chulg‘ami EYKinikiga o‘xshash formuladan aniqlanishi mumkin:

E2 =4,44 ■f 2■w2 ■0 , biz bilamizki, E \ =4,44 ■w2 ■0, shunda E2 = E '; • S.
Demak, rotorning EYK ham sirpanishga bog‘liq.
Asinxron dvigatelning induktiv qarshiligi:
XL= W 2 L2 = 2nf2 ■L2 = X '2 S.
Shunday qilib, asinxron dvigatelning rotorini xarak-terlovchi kattaliklar: EYK, chastota, induktiv qarshilik, sirpanish ekan. Rotoming toki Om qonuniga asosan:
2 Zrot +(Y' - S)2
Normal rejimda ishlaydigan asinxron dvigatelning sirpanishi 5 = 0,01+ 0,06 chegarada o‘zgaradi. Sirpanishning nominal qiymatini nazarga olib bu ifodani tahlil qilamiz. Dvigatelni yurgizish paytida sirpanish eng katta (maksimal) S = 1 qiymatga erishadi. Rotor toki formulasining ham surati, ham maxrajida sirpanish kattaligi bor. Lekin tokning miqdo-riga suratdagi sirpanish maxrajdagi sirpanishga nisbatan ko'proq ta'sir qiladi. Shu tufayli dvigatelni yurgizish paytida sirpanish maksimal —o‘z nominal qiymatidan o‘nlab ma-rotaba katta qiymatga, rotor toki ham nominal qiymatidan 8—12 marta katta qiymatga erishadi. Asinxron dvigatelni yurgizish paytida o‘tkinchi jarayon juda qisqa vaqtda — se-kundning o‘ndan bir hissasi davomida o‘tsa ham, rotor toki va demak, stator toki ham nominal tokka nisbatan o'nlab marotaba oshadi. Bu asinxron dvigatelning kamchiligidir.