Ў збекистон республикаси соғЛИҚни сақлаш вазирлиги тошкент фармацевтика институти

Laboratoriya ishini bajarish uchun topshiriq.
1.Dizenteriyaning mikrobiologik diagnostikasi-uchinchi bosqich: biokimyoviy xususiyatlarini o’rganish va olingan natijalar asosida yakuniy javob berish.
2. Kuydirgi kasalligi qo’zg’atuvchisini morfologiyasini o’rganish uchun antrakoidning agarli kulturasidan surtma tayyorlash Gram va Sil-Nelson usullarida bo’yash, mikroskopda ko’rish.
3. Askoli termopresipitasiya reaksiyasini qo’yish.
4. O’lat qo’zg’atuvchisini sof kulturasidan va nativ materialdan tayyorlanib Gram va metilen ko’kida bo’yalgan tayyor preparatlarni mikroskopda ko’rish.

ZOONOZ INFEKSIYa QO’ZG’ATUVChILARI
Zoonoz (zoonosis – yunoncha so’z bo’lib, zoon- hayvon; nosis-kasallik) yuqumli kasallik qo’zg’atuvchilari tabiiy sharoitda hayvonlarda kasallik keltirib chiqaradi, odamlar ham bu kasalliklarga beriluvchan hisoblanadi. Bu qo’zg’atuvchilar har xil oila, avlodlarga mansubdir: tounni Yersinia pestis, tulyaremiyani — Francisella tularensis, brusellyozni — Brucella abortus, Br.melitensis, Br.suis, kuydirgini —Vas. anthracis keltirib chiqaradi. Bundan tashqari zoonoz kasallik qo’zg’atuvchilariga leptospirozlar, sariq istima (jeltaya lixoradka), yaщur (manqa) va ko’plab kasallik qo’zg’atuvchilari kiradi. Tabiiy sharoitda kasallik manbasi hayvonlar hisoblanadi va hayvonlar o’rtasida epizootiya kuzatiladi. Odamdan odamga kasallik o’tmaydi, ma’lum sharoitlarni hisobga olmaganda (masalan, o’latni o’pka formasida, sariq istimada), odam kasallik manbasi bo’lishi mumkin. Ko’rsatilgan bakteriyalar kuchli virulentliligi bilan farq qiladi va o’ta xavfli yuqumli kasallikni avj oldiradi. Shuning uchun ushbu bakteriyalar bilan bog’liq bo’lgan bakteriologik ishlar xafsizlik qoidalariga rioya qilgan holda maxsus laboratoriyalarda olib boriladi.
Zoonoz yuqumli kasalliklarining laboratoriya diagnostikasida bakterioskopik, bakterologik, serologik usullar, hamda biologik sinamalar qo’llaniladi. Bundan tashqari, teri-allergik sinama ham qo’yiladi.
Kuydirgi kasalligining mikrobiologik diagnostikasi
Kuydirgi qo’zg’atuvchisi Bacillaceae oilasiga Bacillus avlodiga mansub bo’lib, Bac.anthracis deb nomlanadi. Bu avlodning ko’pchilik vakillari odamlarda gospital yuqumli kasalliklarni keltirib chiqarishi mumkin: (pnevmoniya, septisemiya, endokardit) Bac.subtilis, Bac.cereus, Bac.megaterium, Bac.alvei. Ularning asosiy xususiyatlari:
1. Hammasi to’g’ri katta tayoqcha bo’lib gram musbat hisoblanadi.
2. Aerob sharoitda spora hosil qilish xususiyatiga ega, sporasi markaziy joylashadi.
3. Bu avlod vakillaridan faqat Bac.anthracis odamda kuydirgi kasalligini keltirib chiqaradi.
Kuydirgi kasalligining laboratoriya diagnostikasida quyidagi usullar qo’llaniladi: bakterioskopik; bakteriologik; biologik va serologik. Bulardan eng ishonchli usul bu tekshirilayotgan materialdan Bac.anthracis ning sof kulturasini ajratib olishdir. Kuydirgini laboratoriya diagnostikasida Askoli termopresipitasiya reaksiyasi va teri allergik sinamasi ham dignostik ahamiyatga ega.