Ў збекистон р еспубликаси о лий ва ўрта махсус таълим вазирлиги том он и д ан олий ўқув ю ртлари

Перхлорвинил эмаллар 
ҳар хил ёғоч-тахта ёки муҳит таъсири- 
даги темир юзаларини бўяш учун ишлатилади. Эмаллар юзага бўёқ 
пуркагич ёрдамида суртилади. Эмаллар қотганда кислоталар, мой- 
лар, сув ва муҳит таъсирига бардош бера оладиган бўёқ пардалар 
ҳосил қилади.
Алкид-стиролли эмаллар 
ёғоч-тахта ва тайёрланган сувоқ юза­
ларини бўяш учун ишлатилади. СЭМ эмалларга қараганда анча ялти- 
роқ ва механик жйҳатдан анча пишиқ бўёқ қоплама ҳосил қилади.
Нитробўёқлар 
ташқи ва ички бўёқ ишларида хомаки бўялган 
темир, ёғоч-тахта ва сувоқ юзаларини бўяш учун ишлатилади.
Нитроэмаль 
— нитроцеллюлоза ва смоланинг учувчан органик 
эритувчилардаги эритмаларидан иборат. Унга пигментлар ва плас­
тификаторлар қўшилган бўлади. Нитроэмаллар ташқи муҳит таъ­
сирида бўлмаган ёғоч-тахта ва хомаки бўялган темир юзаларни бўяш 
учун ишлатилади.
Эмульсияли бўёқлар. 
Полимерли сув (полимер эмульсияси) 
билан пигментларни қориштириб тайёрланган эмульсияли бўёқ-
490

---

лар курилишда жуда кўп ишлатилмокда. Шулардан бири ПВА смо- 
ласидан тайёрланган эмульсияни пигментлар билан қориш тириб 
олинган бўёкдардир. Бўёқ парда мўрт бўлмаслиги учун эмульсияга 
пластификатор дибутильфтолат қўшилади. Бу турдаги бўёкдар за- 
воддан қурилишга қуюқ бўтқасимон ҳолатда келтирилади ва сув 
билан суюлтириб ишлатилади. Улар бинонинг ички ва таш қи қис- 
мидаги бетон, сувоқ ва ёғоч юзаларини бўяш учун ишлатилади. 
Худди шу турдаги, аммо бутадиен стирол смоласи асосида ишла- 
надиган пигмент ва латексли С К С -65 маркали полимер бўёкдар 
ҳам қурилишда кўплаб ишлатилади.
Локнинг турлари
Смола, битум ва шу сингари парда ҳосил қилувчи моддаларни 
учувчан эритмаларда суюлтириб локлар олинади. Буюм юзасига 
суртилган лок эритувчининг учиб кетиш и ҳисобига тез қуриб, кат- 
тик, юпқа ва ялтироқ парда ҳосил қилади. Қурилишда кўп иш ла­
тиладиган локларни қуйидаги гуруҳларга бўлиш мумкин.