Ў збекистон р еспубликаси о лий ва ўрта махсус таълим вазирлиги том он и д ан олий ўқув ю ртлари

асосан, ҳар хил ички безаш ишлари учун ишлатилади. Беркитув­
чанлиги 40 г/м 2 га тенг.
Бўёқбоп кукун тўлдиргичлар — оқ рангли бўёқ таркибларга- 
ишлатиладиган пигментларни тежаш мақсадида қўлланиладиган 
эритувчиларда эримайдиган минерал модда. Кукун тўлдиргичлар 
қўшилганда бўёқтаркибларнинг хоссалари бирмунча ўзгаради, яъни 
уларнинг мустаҳкамлиги, кислоталар, ишқор, юқори ҳароратга 
чидамлилиги анчагина ортади. Бўёқ таркиблар ва буюм сиртини 
текислашда туйилган тальк, кум, чангсимон кварц, андезит, диа­
баз, асбест ишлатилади. Шунингдек, қоришмалар тайёрлашда, 
каолин чанги ва шунга ўхшаш кукун тўлдиргичлар ҳам ишлатилади.
V
Тайёр бўёқ таркиблар ва унинг хиллари. 
Куруқ бўёқ, бошқача 
қилиб айтганда, пигментлар турли рангдаги туйилган майда кукун 
ҳолда бўлади. Бўёқли таркиблар эса бўтқасимон ёки суюқ бўлади.
488

---

Улар боғловчилар билан қуруқ бўёқнинг (пигментнинг) аралаш­
масидан ташкил топган, органик эритмаларда эрийди.
Масалан, боғловчи алифни охра пигмента билан аралашти- 
рилса — сариқ, графит билан аралаштирилганда эса қора рангдаги 
бўёқ ҳосил бўлади. Бунда боғловчи модда пигмент заррачаларни 
ўзаро боғлайди, шунингдек, бўёқ суртилаётган юза билан уларни 
мустаҳкам ёпиштиради. Пигмент эса, биринчидан, бўёқ таркибига 
ранг беради, иккинчидан, буюмнинг ташқи муҳит таъсирига чи­
дамлилигини оширади.
Боғловчи моддалар сифатида алифлардан бошқа анорганик боғ- 
ловчилар ҳам ишлатилади. Масалан, елимли сув ёки цемент, оҳак 
сувлари ва суюқ шиша эритмалари билан аралаштирилган пиг­
ментлар ҳам бўёқ таркибини ҳосил қилади. Бўёқ таркибидаги боғ-