Ў збекистон р еспубликаси о лий ва ўрта махсус таълим вазирлиги том он и д ан олий ўқув ю ртлари

рангли минераллардан таш­
кил топган. У бир текис йи­
рик донали тузи ли ш га эга 
(5.4-расм.- Габбро йўл кури-
5.4-расм .
Юмалоқ шаклда жойлашган тоғ 
жинслари.
119

---

лишида ва пардозбоп безак буюмлари тайёрлашда ишлатилади. 
Ун и н г зичлиги 2 9 0 0 —3 0 0 0 к г/м 3, сиқилишдаги мустаҳкамлик чега­
раси 2 0 0 — 3 50 М П а га тенг.
Лабродорит 
— габброга ўхшаш, асосан, дала шпати ва бошқа 
оч қора рангли минераллардан ташкил топган жинс. Лабродоритни 
пардозлаганда унинг сиртида кўк-бинаф ш а рангли минераллар 
ажралиб туради. Ш унинг учун у кўпроқ ҳашаматли иншоотлар 
қуришда безакли қоплама плиталар сифатида ишлатилади.
Вулқондан тошиб чиққан бирламчи тоғ жинслари магма ҳолатда 
ер юзига кўтарилишида кристаллана бошлайди ва совиш и жараё- 
нида тўла кристалланган, бир текис кристалланмаган ва тўла крис- 
талланмаган тузилишга эга жинсга айланади. Тог жинсларнинг тузи­
лиши орқали уларнинг ф изик-механик хоссалари тўғрисида уму­
мий фикр юритса бўлади. Ш улар ичида доналари бир тартибда 
жойлашган тоғ жинслари юқори мустахкам бўлади. Л мм о йирик 
донали кристаллардан ташкил топган жинслар ҳароратнинг ўзга- 
рувчанлигидан ёки механик кучлар таъсирида тез бузилади. Худди 
шундай ҳолатни таркибида ҳар хил минераллар бўлган жинсларда 
кўриш мумкин.
Давр ўтиши билан ер қатламининг ниҳоятда қалинлаш иш и 
натижасида магманинг юзага чиқиши камайди Кейинги даврларда 
магма асосан вулқон тариқасида отилиб чиқмоқда. Катта босим 
остида вулқондан отилиб чиққан магма бўлак-бўлак ҳолатда тезда 
совийди ва ундаги кенгаювчи газлар таъсиридан ғоваклар ҳосил