Ў збекистон р еспубликаси о лий ва ўрта махсус таълим вазирлиги том он и д ан олий ўқув ю ртлари

ларидан ишланган буюм ёки конструкциялар япрокди ёғоч тур-
87

---

ларига нисбатан чидамлидир. Игнабаргли ёғоч турлари ичида ти- 
лоғоч бошқа турдаги ёғочларга нисбатан энг чидамлисидир. Ёғоч- 
нинг муттасил сув таъсирига чидамлилиги кам текширилган. У зо қ  
вақт сувда саьуганган ёғочнинг пишиьутиги камаяди.
Механик хоссалари. 
Ёғочнинг механик хоссалари унинг анато- 
мик тузилишига, толаларининг жойлашишига ва зичлигига, ҳужай- 
ралар орасидаги моддалар миқдорига боғлиқ. Механик хоссаларга 
кўра бошқа ашёларга нисбатан ёғочнинг кўпгина афзалликлари 
бор. Унинг чўзилишга, сиқилиш га, эгилишга мустаҳкамлиги, ёри- 
лиш га қаршилик кўрсатиш каби хоссалари қурилишда жуда қўл 
келади.
Сиқилишдаги мустаҳкамлик. 
Кўпчилик ёғоч конструкциялар си- 
қилишга ишлайди. М асалан, қозиқ, устун, синч ва ҳ.к. Ёғоч конс­
труктив элемент сифатида ишлатилганда толаларининг йўналиши 
ва тури эътиборга олинади. М асалан, ёғоч толалари бўйлаб таъсир 
этадиган сиқувчи кучларга кўндаланг тушадиган кучларга нисбатан 
яхши қаршилик кўрсатади. Ш у сабабли, ёғоч ашёларнинг сиқилиш - 
даги мустаҳкамлик чегараси икки кўрсаткич: толалари бўйлаб ва 
толаларига кўндаланг сиқилиш билан ифодаланади (4.2-ж адвал).
4 . 2 - ж а д в а . 1
Ёгочларнинг сиқилишдаги мустаҳкамлик чегараси
Дарахтнинг тури
Ҳажмий 
киришиши, 
%
Сиқилишдаги мустаҳкамлик чегараси, 0,1 МПа
Толалар
бўйлаб
Толаларига кўндаланг
Радиал
Тагенциал
Қарағай
0,44
60-75
12-13
6 -6,7
Арча
0,43
56,5
7-7,5
5,5-5,8
Эман
0,43
75-76
11,5-12
17-17,5
Қорақайин
0,47
44,5
10,3
13,5