Ў збекистон р еспубликаси о лий ва ўрта махсус таълим вазирлиги том он и д ан олий ўқув ю ртлари

ўсганлигига боғлиқ. Иқлим шароити ўртача бўлган жойларда ўсган 
дарахтлар одатда, бир хил рангда (оқ-сарғиш дан жигарранггача) 
бўлади. Қарағай, тилоғоч, эман ва шунга ўхшаш дарахтлар ўзаги- 
нинг ранги ёғочидан тубдан ажралиб туради. Айрим қолларда ёғоч- 
да пайдо бўладиган ғайри табиий ранглар, яъни рангли доғлар ёки 
қатламлар унда замбуруғ касаллиги бошланаётганлигидан дарак 
беради. Ф изик-кимёвий омиллар таъсирида ёғочнинг ранги вақт 
ўтиши билан ўзгаради. М асалан, зирк дарахти танасидан тилинган 
ёғоч вақт ўтиши билан ўз рангини оч бинафшадан сариқ-қизғиш  
ранггача ўзгартиради. Бунга сабаб, ёғоч ҳужайраларидаги айрим мод­
даларнинг ҳаво ва нур таъсирида оксидланишидир.
Намлик ёғоч ҳужайраларида, улар орасидаги бўшликдарда, пар- 
далар юзасида эркин, гифоскопик ёки кимёвий бириккан ҳолатда 
бўлади. Янги кесилган дарахтда намлик микдори 35 дан 40 %гача 
бўлиши мумкин. Сунъий ёки табиий усулда қуритилган ёғочда эр­
кин ҳолатдаги сув 12— 15 %ни ташкил этади. Маълумки, ашёлар­
нинг зичлиги уларнинг ғоваклигига боғлиқ. Бу қонуният ёғочга ҳам 
тегишлидир. Ёғочдаги ғоваклар унинг умумий ҳаж мининг 3 5 — 
80 %идан иборат. Кўп ғовакли ёғочлар таркибида сув микдори кўп 
бўлади. М асалан, ҳажмий оғирлиги 400 к г/м 3 бўлган арчада ғовак- 
лар ҳажми 6 5 —70 % бўлса, эманда 4 0 —45 %ни ташкил этади. Чун- 
ки, у зич ва оғир, ҳажмий оғирлиги эса 7 0 0 —750 к г/м 3 га тенг.
Сув юқгирувчанлиги сабабли ёғочнинг памлиги тез-тсз ўзга- 
риб туради. Бундай ўзгарувчан шароитда у тез чирийди. Ёмғирда, 
зах бинода, нам ерда ва шунга ўхшаш бошқа ташқи сабаблар ту­
файли намланишдан ташқари, ёғочнинг табиий намлиги ҳам бор; 
бу намлик дарахтда шира ҳолатида бўлади. Ш у шира ташқи намлик