Ў збекистон р еспубликаси о лий ва ўрта махсус таълим вазирлиги том он и д ан олий ўқув ю ртлари

кучланишини ҳажми бўйлаб бир хил кўрсаткичда тарқатади. Ш у­
нинг учун ҳам чигал толалар ёки 
тўр тўқимали композитларга юк 
кўйилганда ҳосил бўладиган куч­
ланиш унинг ҳамма нуқталарила 
бир хил бўлади. Т ар ти б ли , бир 
йўналишдаги арматурасимон арқон 
толали монотроп композитлардаги 
кучланиш эса, унинг бутун ҳажми 
бўйлаб бир хил бўлмайди. Матри­
ца учун ашё танлашдан олдин ком­
позит буюмни тайёрлаш усули , 
бўлажак конструкциянинг ўлчам- 
лар и , ш акли , унга қўйиладиган  
техник талаблар ва технологик жа- 
раёнлар ан иқ ҳисобланади. М ат- 
рицага нисбатан қўйиладиган тех­
ник шартлардан асосийлари ундан
3 .1-расм.
Монотроп композит 
кесими:
1
— пишик^икни таъминловчи 
арматурасимон қисм; 
2
— матрица.
68

---

фойдаланиш йўллари ва технологик жараёндир. Ҳар қандай шароит­
да композитни чидамли ва мустаҳкам ҳолатда ишлатиш учун ол- 
диндан унинг барча хоссаларига бўлган талаб аниқ бўлиши лозим. 
Технологик жараённи ҳисоблашда асосий кўрсаткич сифатида ар­
матурасимон толаларни бир йўналишда жойлаш, матрица билан 
қориштириш, қолиплаш ва зичлаш каби техник муаммолар ҳал 
этилиши керак. Толаларни композит матрицаси бўйлаб бир хил 
тартибда жойлаш, уларни бир жойга тўпланмаслигини, ўзаро ёпи­
шиб қолмаслигини таъминлаш, имкон борича толаларнинг бош- 
ланғич хоссаларини, айниқса, мустаҳкамлигини сақлаб қолиш каби 
технологик муаммоларни ҳал этиш энг муҳимдир. Толалар билан 
матрица орасидаги адгезия бирикишини ва ўзаро ёпишиш мустаҳ- 
камлигини ошириш каби ишлар композитни ишлатишдаги чидам­