Ў збекистон р еспубликаси о лий ва ўрта махсус таълим вазирлиги том он и д ан олий ўқув ю ртлари

кам 
шиша, органик толалар, темир симлар ҳамда карбидлар- ва 
нитридлар ишлатилади.
Композитлардаги арматурасимон 
ашё 
сифатида толали арқон-
67

---

лар, иплар, сим лар, тўқималар, тасмалар, чигал иплар, тўрлар 
ишлатилади. Композитлар ишлаб чиқаришда иш унуми юқори 
бўлган автоматик технологиялар қўлланилади. Аш ёнинг таркибий 
қисмини ташкил этувчи молекула ва атомлар толалар билан мат­
рицами бир-биридан қочишини эм ас, балки ўзаро мустаҳкам ёпи- 
шишини, бирикишини таъминлаши керак.
Изотроп ва анизотроп ашёларга куч таъсир этганда ҳосил бўла- 
диган кучланиш билан деформация бир-биридан фарққилади. Изот­
роп эластик жисмлардаги деформация билан кучланишнинг ўқла- 
ри устма-уст ётади, анизотроп ашёларда эса бунинг акси. Толалари 
бир тартибда ва йўналишда жойланган пиш иқ композитларнинг 
эластиклик модули, чигал толалилардан кескин фарқ қилади. Бун­
дай анизотроп жисмлардаги матрица билан пишик^икни таъмин- 
ловчи толаларнинг деформацион ҳолати ҳар бир таркибий қисм- 
нинг кучланиш даражасига боғлиқ. Ш унинг учун ҳам анизотроп 
қаттиқ жисмларнинг деформация ва кучланиш ўқлари бир-бири 
билан устма-уст тушмайди. Бир йўналиш бўйлаб жойланган тола­
лар тўплами (арқонсимон) асосида ишланган ашёлар 
монотроп ком­
позитлар 
деб аталади (3 .1 -раем).
Монотроп композитларнинг эластиклик модули ва Пуассон 
коэффициенти арматурасимон қисмнинг йўналиши бўйлаб ҳар хил 
бўлади. Композитнинг яхлит ҳолатини таъминловчи қисм — 
мат- 
рицадир. 
Ундаги бир хил йўналишли ёки чигал толалар композит