Ў збекистон р еспубликаси о лий ва ўрта махсус таълим вазирлиги том он и д ан олий ўқув ю ртлари

Ўзбекистондаги хом ашёлар захираси
5.3-жадвал
Вилоятлар ва кон
Хом ашё тури ва 
ишлатилиши
Ишлаб чиқарувчи 
ташкилотлар
Талаб қилинган и/ч 
қуввати бўйича хом 
ашё таъминоти
Оҳактош, мергел
Навои й
Цемент учун 
оҳактош
Навоийцемент АУ
29
Тошкент
Цемент учун 
оҳактош
Ангрен цемент АУ
29
Шиша учун кварили хом ашё захираси
Тошкент. 
Май кони
Шиша учун 
кварц қуми
Чирчиқ шиша АУ
136
Оҳак пишириш учун оҳактош захираси
Жиззах
Оҳак пишириш 
учун оҳактош
Жиззах ҚАК
126
Қашқадарё, Қайнар
Оҳак пишириш 
учун оҳактош
Қишлоқ ва сув 
хўжалиги 
вазирлиги
873
Гипс ва ганч захираси баланси
Бухоро
Гипс
Бухоро ГГК
35
Бухоро
)Ч)Н г^М-
шағал аралашма
Узавтойул
концерни
61
Қашқадарё, Искана
Мармар
Китоб ҚАК
62
Тошкент
Оҳактош
Олмалиқ ГЗ
234
Наманган
Гранит
Олмалиқ ҚАК
211
Фаол минерал қушилмалар
Тошкент,
Жигаристон
Цемент учун 
фаол қўшилма
Ангрен ҚАК
84
Ўзбекистон пардозбоп тошлар захираси 
а) мармар ва о\актош мармари
Жиззах
Блоклар учун 
мармар
Жиззах ҚАК
124
К^шқадарё,
Чодомзор
Оҳактош
мармари
Китоб ГЗ
62
Самарканд,
Омонқўтон
Мармар
Китоб ҚАК
149
б) отилиб чиққан жинслар (гранит, габбро)
Навоий, Қувасой
Гранит
Катгақўрғон ҚАК
100
Наманган, Чоркесар
Гранит
81
Самарканд
Гранит
Самарканд ҚАК
216
Тошкент
Г аббро
Олмалиқ ГЗ
322
146

---

5.4-жадвал
Республикамизда табиий тош ашёларининг ишлатилиши
Йиллар
Қум-шағал
Табиий тош ашёлари
1988
5,392
6,3
1986-1990
242,11
53,4
1991-1995
328,827
37,8
1996-2000
362,960
41,8
2001-2005
418,089
43,4
Республикада қурилиш саноатининг ўсиш режаларига кўра, 
табиий тош ашёларга бўлган талаб анча юқоридир. Бу танқи с- 
ли кни нг бир қисми табиий тоғ жинсларидан чақиқ тош олишда 
ҳосил бўладиган ашёлар билан қопланади: 1991 — 1995 йилларда 
16 ,2 4 м л н .м 1, 1996—2 0 0 0 йилларда 1 2 ,1 9 м л н .м 1, 2 0 0 1 —2005 
йилларда 10,596 млн.м3.
1994 йилда Ўзбекистонда 18 таси керамзит ва 8 таси аглопорит 
ишлаб чиқариш га м ослаш ган 26 кор хона ишлаб турган эди. 
Уларнинг биргаликдаги қуввати мос равишда 2445 минг м3 ва 383,6 
минг м3. ни ташкил этади. 1994 йилда керамзит ишлаб чиқариш 
йилига 1455,3 минг м3 ва аглопорит ишлаб чиқариш 212,5 минг м1. 
ни ташкил қилган.
Ж адвалда келтирилган кўрсаткичлар енгил тўлдиргичларнинг 
сифати ёмонлашганини билдиради. Заводларда олинган керамзитни 
элаб керамзит кули олинади (70—90 минг м3). 2010 йилда 7 млн.м3 
ғовак тўлдиргичларга эҳтиёж бор. Бу эса мавжуд заводларнинг 
қувватини ошириш ва янги заводларни қуришни талаб қилади. Уму- 
ман, керамзит ишлаб чиқариш хом ашё билан тўла таъминланма- 
ган. Ш унинг билан бирга ғовак тўлдирувчиларнинг янги турларини 
иккиламчи ресурслар асосида ишлаб чиқиш мақсадга мувофиқдир.
Енгил ғовак тўлдиргичлар танқислигини аглопорит ишлаб 
чиқариш асосида ечиб бўлмайди. Ў збеки стон шароитида янги 
ноанъанавий ишлаб чиқариш турларини йўлга қўйиш керак бўлади. 
М а са л а н , ги лтуп р оқ ва қум асо си д аги кер ам зи т, кам п орит, 
кул+тупроқ+цем ент, кул+цем ент, кул+цем ент+олтингугурт, кул+
147

---

олтингугурт таркибидаги енгил тўлдиргичлар ишлаб чиқариш мақ- 
садга мувофиқцир.
Республикамизда ишлаб чиқариладиган майда ва йирик тўл- 
диргичлар учун Ўрта О сиёдаги хом ашё конлари тўғрисидаги маъ- 
лумотлар 5.5-ж адвалда келтирилган.
5 .5 -ж а д ва л