Ў збе к и с то н рес п у бл и к аси олий ва ўрта м ахсус та ъ ли м вазирлиги


Россия ва А Қ Ш нинг М арказий О сиёдаги



Download 16,26 Mb.
Pdf ko'rish
bet98/105
Sana24.02.2022
Hajmi16,26 Mb.
#221521
1   ...   94   95   96   97   98   99   100   101   ...   105
Bog'liq
Eng yangi tarix (1945-2010 yillar) Kichkilov H.

Россия ва А Қ Ш нинг М арказий О сиёдаги 
таш ки сиёсатинииг мохияти
Ў рта Осиё минтақаси XXI асрнинг биринчи 10 йиллигида яна 
дунё хам ж амиятииииг диққат-эътиборини ўзига қаратмоқца. Ев- 
роосиёнинг деярли исталган кисмига чика олиш имкониятини бе­
радиган геосиёсий жойлаш увга эга бўлган бу минтака Ў рта Осиё, 
Якин Ш арк, Каспий хавзаси ва Ж ануби-Ш аркий О сиё каби бир 
неча йўналиш ларда кенг кўламдаги бош карув имкониятини бера­
диган плацдарм сифатида геосиёсий ўйинчиларнинг қизикиш ини 
уйготмокда. 2001 йил 11 сентябрда Н ы о-Й оркда содир этилган тер- 
рорчилик харакатлар натижасида АҚШ томонидан халкаро терро- 
ризмга карши кураш нинг кучайиш и, Ў рта О сиё минтакаси халкаро 
хавфсизлик тизим ида там омила янги аҳамият касб этиб, дунёнинг
484


энг кучли давлатлари ўртасидаги геосиёсий рақобатнинг янги 
тўлқини пайдо бўлиш ига олиб келди. Нафақат қулай географик жой- 
лаш ув, шу билан бирга, бу худудда табиий хомашё манбаларининг 
кўплиги ҳам келажакда дунё бозори учун нефть ва газ қувурлари 
устидан бўладиган ракобатнинг асосий омилларидан бирига айлан- 
тирди. “ Ноль қийматидан бош ланган ўйин” деб номланган кескин 
кураш лар, биринчи навбатда, дунёнинг энг кучли давлатлари булган 
Россия ва АҚШ ўртасидаги рақобатда кузатилмокда. Ш у урин да, 
Қозоғистон, Туркманистон ва Ў збекистоннинг газ иотенциали- 
га диққат-эътиборини қаратаётганликларини айтиш имиз мумкин. 
Бундан таш кари, Туркманистонда Туркманбош и хокимиятининг 
ўзгариш и м уносабати билан, Ваш ингтон бу холатдан фойдаланиш
максадида Аш хободни уз сиёсати доирасига киритмоқчи. Ер курра- 
сидаги бош қа нефть ва газ казиб олувчи Якин Ш арк ва Венесуэла каби 
минтақалардаги нотинч сиёсий вазият, шуниигдек, Россия иктисодий 
потенциалининг ош иб бориш и бош қа манфаатдор давлатларни, би­
ринчи навбатда, АҚШ ни Ўрта О сиё табиий бойликларини бўлиб 
олиш ўйинида ўз улуш и учун кураш га ундамокда. Ўз навбатида, Рос­
сия ҳам А Қ Ш нинг бу қизикиш ларини тинчгина кузатиб тургани йўқ. 
Таъкидлаш керакки, бугунги кхнда М оскванинг сиёсий-иктисодий 
ўрни хам тобора кучайиб кетмокда. Буни биз 2007 йилиинг майида 
А ш хабодда Каспийолди газ кувури курилиш и тўгрисидаги Хужжат- 
нинг имзоланганлигидан ҳам кўриш имиз мумкин. Россиянинг бун­
дай геосиёсий ю тутига карамасдан, Ваш ингтон бу давлатнинг Ев­
ропа тран зи т бозоридаги таъсирини камайтириш максадида Каспий 
денгизи тубидан газ кувурини ўтказиш лойиҳасидан воз кечгани 
йўқ. Россия газ саноатининг (индустриясининг) катта мавқеидан ке­
либ чиқиб айтиш мумкинки, бу давлатнинг Ў рта О сиё газига бўлган 
эътибори жуда катгадир. Яъни, бу минтака йилига 665 млрд куб/м 
газ етиш тириш имкониятига эга, ш ундан 479 млрд куб/м газ ички 
талабни қондириш учун кетса, 161 млрд куб/м газ Европа Иттифоқи 
давлатларига, 80 млрд куб/м газ М Д Ҳ давлатларига ва тахм инан 24 
млрд куб/м газ О сиёга экспорт килинади. Ўз экспорт мажбуриятлари- 
ни баж ариш учун М осква 79 млрд куб/м газни Ў рта Осиёдан олиш га 
мажбур. Ю коридагилардаи келиб чикиб айтиш мумкинки, Москва 
узоқни кўзлаган холда Қозогистон, Туркманистон ва Ў збекистон 
каби газ захираларига бой давлатлар билан яқиндан сиёсий ва 
иктисодий алоқаларни саклаб туриш ни кўзда тутган. М аълумки, Ев­
485


ропа Иттифоки Россиянинг газ таъм инотига муҳтож. Ў з навбатида, 
бу Россиянинг Европадаги мавқеининг му стахкам л а н и ш и га хизмат 
қилиш и табиийдир. Бу эса Ваш ингтон га ёкмайди. Россиянинг Евро­
падаги мавқеига зарба бсрнш ниятида Вашингтон Европа Иттифоки 
давлатлари билан бирга “Набуко” лойихасини амалга ош ириш га ки- 
риш ган. М азкур лойиҳада к ў зд атутилган газ кувурларини тўлдириш
учуй Туркманистон ва Қ озогистон Республикалари хам Траискаспий 
газ кувури лойихасига кўш илиш лари лозим. В оқеаларнинг бундай 
ривож ланиш ини истамаган М осква иложи борича бунга тўсқинлик 
қилмокда. Бу эса, уз навбатида, Урта Осиё газ платформаси устида 
кетаётган рақобатни янада кучайтирмокда. Ш ундай булса-да, муно- 
сабатларнинг бош ка жихатлари бўйича икки давлат ўртасида ўзаро 
хамкорликка м ойиллик хам кузатилмокда, айникса, халкаро тер- 
рорчиликка қарши кураш борасида буни яққол кўриш имиз мумкин. 
Афгонистондаги контртеррористик операциялар бош ланиш и билан, 
Россия Ў рта О сиёда Америка харбий базаларининг қурилиш ига 
карш илик килмаган эди. Бунинг устига, М осква В аш инггонга Иыо- 
Й оркда булган террори сти к харакатлар муносабати билан биринчи- 
лар каторида ҳам дардлик билдирди. В аш ингтонни халкаро коали- 
цияда кўллаб кувватлади. Терроризмга карш и кураш да хар ка и дай 
ёрдам кўрсатиш га тайёр эканлигини намойиш этди. “Толибонлар" 
А фгонистон Ҳукуматидан четлаш тирилган бўлиш ига карамай, Ва­
шингтон бу худуддан чикиб кетиш ни хаёлига хам келтирмади, ак- 
синча, узоқ муддатга қолиш истагини билдирди. Бу эса М арказий 
Осиёда Россия ва АҚШ ракобатини янада кучайтириб ю борди. Рос­
сия учун Урта Осиё собик совет худуди сифатида катта ахамиятга 
эга.
Россия Ф едерациясининг минтақага бўлган сиёсий кизикиш ининг 
бир неча сабаблари бор. У рта Осиёдаги русийзабон ахоли манфаа- 
тини ҳимоя килиш ; таш ки хавфдан ҳимояланиш мае ал ас и ва ўзаро 
хамкорлик асосидаги минтака хавфеизлиги; М Д Ҳ давлатларининг 
Россияга иктисодий таш ки химоя, миллий хавфсизлик масалаларида 
богликлиги; интеграция ж араёнлари ва халкаро экстремизм га карши 
кураш да хамкорлик.
Пути и нин г хоким ият тепасига келиши билан Россия Ф едера­
циясининг минтакага бўлган таш ки сиёсий муносабати стратегик 
характерни касб этди. Бу м уиосабатларнинг самарали ёки сама- 
расизлигини бир неча йил дан сўнг кўриш мумкин. Таъкидлаш ке-
486


ракки, Россиянинг куч-қудрати совет давридагига Караганда анча 
заифлаш ганлигига қарамай, минтакадаги геосиёсий вазият диккат- 
эътиборидадир. А фгонистондаги “Толибон” харакатини тугатиш
мақсадидаги А Қ Ш нинг антитеррористик операцияси М осква­
нинг манфаатларига мое туш ганди, чунки у Ш имолий Кавказдаги 
у мумий аҳволни яхш илаб, и слом экстремистларининг тахдидиии 
камайтириш га ёрдам берар эди. Аммо. шунга карамай, Россия 
А Қ Ш нинг Ў рта О сиё минтакасида узок вакт колиш и га карши эди. 
Россиянинг харбий-сиёсий дои рал ар и П ентагоннинг Россия чега- 
раларига тобора яқинлаш иб келаётганига салбий муносабатда эди. 
Афгонистондаги сиёсий қайта курил и ш бахонасида амсрикаликлар 
урта осиёликлар билан халқаро антитеррористик коалиция доираси- 
даги хавфсизлик борасида якин хамкорликни йўлга кўйш, Россия ни 
четга суриб куйди. Натижада минтакавий хавфсизликка о ид айрим 
ходисалар ГЗашинггониинг аралаш увига боглик бўлиб колди. Бу эса 
АҚШ мавкеи м у ста.\ка мл а н аётг а н бир вақтда Россиянинг геостра­
теги к ҳолагини бироз қийинлаш тириб куйди. Бундай қийин вази­
ятда Россия сиёсий д оиралари йўқотилган таъ си р куч ини М ДҲ, 
Ш О С , ЕврАзЭС, К Х Ш Т (Коллектив Хавфсизлик Ш артно^аси Таш ­
кил оти) ва бош ка мингақавий тузилмалардан фойдаланган холда 
тикламоқчи бўлди. Бу борада 2003 йил Қирғизистондаги харбий 
базамииг очилиш и муҳим қадам бўлди. Бундай база Тожикистонда 
хам таш кил этилди. А ммо Қ ирғизистонда А Қ Ш нинг хам ҳарбий ба- 
заси мавжудлиги минтакавий ракобатнинг янгича турини келтириб 
чиқарди. Ш у аснода У рта О сиёда бош ка давлатлар таъсир кучи ни ка­
майтириш, уз хукмронлик мавқеини кенгайтириш максадида булган 
я ш ирин кураш очиқча кўриниш олди. И к кита базаиииг мавжудлиги 
ва 2006 йил Тожикистондаги (космик худудни бош қариш система- 
си) ‘‘Ну ре к" оптик-электрон тарм огииинг Россия Ф едерацияси то­
монидан ху су си йлашти рил иш и М оскванинг харбий-сиёсий мавқеи 
яна муста хка мл а н га нидан дара к беради. Россиянинг хавфсизлик бо­
расида минтакавий қизиқиш лари (манфаатлари) 4 та асосий сабаб- 
га боглик: биринчидан, халкаро терроризм ва диний экстремизмга 
карши кураш иш ; иккинчидан, минтакадаги тинчлик, жанубий чегара- 
лардаги хавф сизликни таъминлаш ; учинчидан, ноқонуний наркотик 
моддаларнинг айланиш ига қарш и кураш иш ; туртинчидан, стратегик 
хомашё захиралари (газ, нефть, уран, олтин ва бош қалар.)нинг мав­
жудлиги. Ю коридагилардаи келиб чикиб айтиш мумкинки, Россия-
487


нинг Ў рта О сиёдаги ти н ч л и ^ в а сиёсий турғунликнинг сақпаниш ига 
ҳаракат қилиш идан мақсад бу минтака бош қа кучлар томонидан 
бош карилиб. М оскванинг стратегик манфаатларига тахдид солмас- 
лигининг олдини олиш дир. Россиянинг Ў рта Осиёга булган эътибо- 
рининг ош иш ини, айникса, стратегик нукталар ва саноат объектла- 
рига нисбатан энергия захираларига булган талаб ва нарх-навонинг 
доим ий ўсиш и билан изохлаш мумкин. “ Газпром”, “Лукойл"’ ва 
“И тера” каби Россиянинг кучли компаниялари минтака бозорини 
фаол эгаллаб, энергетик секторга катта инвестициялар киритмокда. 
Россия Ф едерацияси Ў рта О сиёнинг канчалик муҳимлигини ан- 
глаб, уз миллий манфаатларини очик намойиш этмокда. Ў збекистон 
Ў рта О сиё давлатлари ўртасида Россия учун минтакавий тинчлик ва 
хавфсизликни таъминлаш , нефть ва газ каби сохаларда хамкорлик 
ж иҳатидан катта ахамиятга эга. Бунга мисол килиб, 2002 йил 17 
декабрдаги “Ў збекнеф тгаз” ва “Газпром” ўртасидаги “С тратегик 
хамкорлик тўгрисида”ги К елиш увнинг имзоланиш ини кўрсатиш 
мумкин. Келиш увга кўра, Ў збекистон 2012 йилгача газ етказиб бе- 
риш и, Келиш ув доирасида Ў збекистон худудида табиий газ казиб 
олиш бўйича лойихаларда Россия компанияларининг қатнаш иш и 
ва газ транспорт инфратузилмасини ривожлантириш хамда газ ет­
казиб бериш каби масалалар бўйича хамкорлик белгилаб кўйилган. 
Ҳарбий сохада ҳам шундай хамкорлик кўзга таш ланм окда. М аса­
лан. 2007 йил март ойида биринчи бор М ДҲ давлатлари ўртасида 
харбий ва техник хамкорлик доирасида Ў збекистон ва Россия 
Ф едерацияси ўртасида “Узросавиа авиарем онт” корхонасининг 
курилиш и тугрисида”ги Битим имзоланди. Бундай якин алоқалар 
ва хамкорлик барча сохаларда кўзга таш ланм окда. Бу эса яна бир 
бор Ў збекистоннинг Россия таш ки сиёсий стратегиясида мухим 
роль ўйнаш ини кўрсатади. 2005 йил май ойида А ндиж онда бўлиб 
ўтган вокеаларга нисбатан А Қ Ш нинг асоссиз танқидий муносаба­
ти ‘‘Қ арш и-Х онобод’’ Америка базасининг ёпилиш ига олиб келди. 
Бу вокеа америкалик сиёсий доиралар учун яхш и даре бўлди. Ш ун­
дан сўнг Вашингтон Ў рта О сиё бозорида ёкилги таш увчи воситалар 
транспортировкасига оид хар кандай катта лойихалар Тош кентнинг 
аралаш увисиз. колаверса, минтакадаги ти нчликнингтаъм инланиш и- 
сиз бўлмаслигини англаб, Андижон вокеалари ҳақидаги асоссиз сал­
бий муносабатинимг ўйланмасдан қилинган қадам эканлигини ту- 
шунди. Козогистон ва Туркманистон Трансафгон кувурлари оркали
488


y.i нефть захиралари ни экспорт қилиш имкониятига эга. Ўзбекистон 
Т уркм аиистон-Х итой йупалиш идаги газ қувурининг қурилиш ига 
таъсир эта олган бир вақтда, Трансафгон газ кувури лойиҳасида 
Тош кентнинг таъсири номаълумлигича колмокда. Ў збекистоннинг 
геосиёсий. ҳарбий, этносиёсий, иктисодий ва демограф ик ривож- 
ланиш и у ни иктисодий жихатдан фаол ривож ланаётган Қозогистон 
билан бир каторда, Ў рта О сиёдаги энг мухим нукталардан бирига 
айлантирди. Тахдиллар шуни кўрсатадики. Ў рта О сиё борасида! и 
масалаларда Тош кент билан келиш илмасдан иш тутиш мақсадга 
мувоф иқ эмас. АҚШ бу аксиомани англаб етгач, олдинги позици- 
ядан воз кечиб, Ў збскистон билан алокаларини тиклай бошлади. 
2007 йил сентябрида “Лукойл” ва Хитой М иллий неф ть компанияси 
ўртасида стратегик Келиш ув имзоланди. Айтиб утиш керакки, ушбу 
компаниялар узок вақтдан бери углеводород хомаш ёсини казиб олиш
ва уни кайта иш лаш бўйича хамкорлик қилмоқда. А ммо қозирда 
бу хамкорлик Ў збекистон ва Қозогистон билангина чекланмокда. 
Бундай фаол алоқалардан нафақат “Лукойл”, балки Хитой М ил­
лий нефть компанияси ҳам жуда манфаатдор. М аълум ки, ХХР 
Гу р к м а н и сто н -Х ито й газ кувурини курмокда. Бу эса Россиянинг 
бу лойихада катиашиш имкониятини беради. Яна бир келажакдаги 
лойиҳалардан бири О рол денгизининг Ў збекистон кием и да геологик 
текш ириш бўлиб, бу лойиҳанинг 20% акцияси шу икки комнания- 
га теги шли. Яна таъкидлаб утиш лозим ки. Россиянинг Ў рта Осиёга 
булган қизикиш и фақатгина моддий м а н ф аатдо р л и к д а н эмас, балки 
X IX -X X аср оралигидаги вақт давомида Ўрта Осиё ва Россия ягона 
улкан давлат таркибига кирган и ва бир-бирига хам иктисодий, хам 
ижтимоий, хам маданий томон дан у ёки бу ш аклда таъсир этган и би­
лан хам богликдир. Ш ундай экан, хозирги М осква сиёсати нафақат 
иктисодий ва сиёсий манфаатдорликка. балки тарихий утмиш га хам 
асосланган. Россия Табиий Ф анлар Акадсмияси академиги. проф ес­
сор Е. В ертлибнинг фикрича, Россия Ф едерациясининг Ў рта Осиё 
минтакасидаги стратегияси куйидагилар билан изохланади: фа кат уз 
транспорт тизим лари оркали энергия таш увчи ресурсларни ўтказиб, 
альтернатив йўлларни ёпиш; радикал ислом экстремизмининг олди­
ни олиш учун бу худудда турғунликни сақлаш ; АҚШ “демократия 
экспорти‘*нинг олдини олиш учун тўсиқлар ҳосил килиш ; амери- 
каликларга карши туриш учун Пекин билан бирлаш иш , шу билан 
биргаликда. Хитойнииг минтакада доминантлик қилиш ига йўл 
қўймаслик.
489


Умуман, Россия геосиёсий мақсадларини ш артли равиш да 
қуйидаги бандларга булиш мумкин:
- минтакада тинчликни сақлаш , л о кал ва давлатлараро келиш- 
мовчиликлар натижасида бош қариб бўлмайдиган қочокдар оқимини 
келиб ч и киш и га йўл қўймаслик;
- Хитой, Ҳ индистон, Эрон билан алокаларини сакдаш учун 
транспорт марш рутларидан фойдаланиш ;
- Хитойнииг мавкеи мутаҳкамланиш и учун Ш О С нинг урн и жуда 
катта. Эрон ва Ҳиндистон йўналиш и бўйича “Ш им ол-Ж ануб” тран с­
порт лойиҳаси киритилган;
- Россия капитал ининг эркин айланиш и, ўз махсулотларини со- 
тиш ва бир қанча киш лок х ужал и к махсулотларини экспорт килиш 
учун бозорга йўл очиш максадида Ягона Иктисодий М аконни 
мустаҳкамлаш ;
- нефть, газ, уран, олтин, полиметаллар, алю миний, бор каби 
минтакада мавжуд захираларни кайта иш лаш да Россия компанияла­
рининг катнаш увига йўл очиш;
- минтака геосиёсий худудидан Россиянинг космик худудни 
бошкариш тизим и доирасида дунёнинг кучли давлатлари орасида уз 
мавкеини саклаб туриш учун фойдаланиш ;
- Россиянинг минтакада доминантлик мавкеи нинг дунё бўйича 
тан олиниши. Яъни Ўрта О сиё давлатлари раҳбарларининг геосиё­
сий масалалар бўйича бирор-бир келишувдан олдин Россия Ф едера­
цияси билан маслахатлаш иш мажбуриятини таъминлаш .
Якин келажакда шуни баш орат килиш мумкинки, Россия У рта 
Осиё минтакаси доирасида уз сиёсий тактикасини янада кучайтириш
учун бор кучини иш га солади. Ҳам сиёсий, хам харбий мавкеидан 
фойдаланган холда минтакада ёкилги ва энеригия захираларини 
экспорт ва импорт килиш учун КХШТ, ЕврАзЭС (Ў збекистон Ев­
рАзЭС дан 2008 йилда чикди), Ш Ҳ Т институтлари доирасида фой- 
даланиш га харакат килади. Вашингтон, уз навбатида. максадларини 
амалга ош ириш учун У рта О сиё давлатларига харбий ёрдамини так- 
лиф килиш да давом этмокда. Бундай харбий ёрдам эса У рта Осиё 
давлатларининг харбий потенциалини ош иш ига. Ваш ингтон билан 
алоқаларнинг янада мустахкамланиш ига, Америка харбий кучлари- 
нинг минтакадаги доим ий ж ойлаш увига ва маҳаллий давлат армия- 
ларининг харбий техника билан бутунлай “наточа'’ куролланиш ига 
олиб келади. Умуман олганда, хорижий экспертлар хозирги А Қ Ш ва
490


Россия Ф едерацияси ўртасидаги алоқани икки томонлома харакатга 
эга деб бахолаш мокда. Бир томондан, Ваш ингтон ва М осква халкаро 
терроризмга карши кураш борасида бир-бирига мос қараш ларга эга 
бўлса, иккинчи томондан, Урта О сиё давлатлари устидан хукмронлик 
масаласи бу худудни улар учун кураш майдонига айлантирди. Ва­
шингтон бу кураш да енгилм аслик учун минтақанинг ҳам сиёсий, 
хам харбий, хам иктисодий хаётида фаол қатнаш иш га харакат 
қилмокда. Шу мақсадда АҚШ “О зодлик ва демократия йўлида бир- 
дамлик ва халкаро терроризмга карши кураш ’" ш иори остида Урта 
Осиё давлатлари билан алоқа ўрнатмокда. Н има бўлгандд хам, 
касрда бўлмасин, Россиянинг таъсир кучи хамма жойда мавжуд. Ва- 
ш ингтон кўллаб-кувватламаган бирор сиёсий реж имни қўллаш дан 
тортиб, токи Эроннинг ядро лойихасига ёрдам беришгача. Ш унинг 
учун хам ам ерикаликларнинг харбий кучлари У рта О сиёда пайдо 
бўлгач, икки давлат ўртасида хукм ронлик учун зиддиятлар пай­
до бўлди. АҚШ ва Россия Ф едерацияси алокаларида Хитой омили 
Урта О сиёда Америка кучларини нейтраллаш тирувчи куч сифати­
д а катта роль ўйнайди. Бунинг учун Ш Ҳ Т доирасида иафақат си­
ёсий ва харбий, балки иктисодий хамкорликдан фойдаланилмокда. 
Ю корида келтирилганларни умумлаш тириб, Қўш ма Ш татларнинг 
Ў рта Осиёдаги хатти-харакатларини қуйидагича изохлаш мумкин:
- О қ уй максадларига мувофиқ Ў рта О сиё ёкилги ва энергия ре- 
сурсларини экспорт килиш сцеиарийсини амалга ош ириш . Чунки 
А Қ Ш бу билан ўзининг Якин Ш арқ неф тига бўлган мухтож лигидан 
қутулиши билан бирга, газ ва нефть кувурларини бош қа жойдан 
Россиянинг аралаш увисиз амалга ош ириладиган гарбий томондан 
ўтказиш га ва ўз нефть компаниялари лойихаларининг амалга ош и­
ш ига йўл очиб бериш и ҳаммага маълум;
- Ў р т а О сиё минтақасини глобал ва минтакавий контртеррорис­
тик худудлар қаторига киритиш ;
- Россия, Хитой, Эрон ва Ҳ иидистонга карши таъсир кучига эга 
бўлиш учун Ў рта Осиё худудидан кучли стратегик нуқта сифатида 
фойдаланиш . Бунинг учун эса бу ердаги давлатларни хам иктисодий, 
хам сиёсий-харбий жихатдан ўзига боглаб олиш.
Ю корида қилинган изчил тахлилга кўра, Ў рта О сиёда устун 
мавқега эга бўлиш учун кураш янада кучаяди деб тахм ин килиш 
мумкин. Хулоса кил ганда, минтака АҚШ ва Россия ўртасидаги 
рақобат манбаи ёки, аксинча, ўзининг геосиёсий мавкеи жихатидан
491


дунёни н г энг кучли давлатлари учун хамкорлик о б ъ е к т га айланиши 
мумкин.

Download 16,26 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   94   95   96   97   98   99   100   101   ...   105




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish