*/ V /*v • •.* • j menejment nazariyasi 0‘quv qollanma 0‘zbekist0n respublikasi oliy va 0‘rta maxsus ta’lim vazirligi

3.
 
BIZNES-REJA VA SAMARADORLIK
 
Biznes-rejasiz  yuqori  va  barqaror  unumdorlikka  erishib  bo'lmaydi. 
Unumdorlikni  oshirish  bo'yicha  aniq  maqsadga  ega  bo'lmay  erishilgan 
unumdorlik  yuqori  yoki  past  ekanligini  aniqlab  bo‘lmaydi.  Maqsadlar 
qaysi  tadbir  umumiy  unumdrlikni  oshirayotgani,  qaysisi  uning 
o'sishiga to'sqinlik qilishini aniqlash uchun xizmat qiladi.
 
Amerikalik  olimlar  Rags  va  Felik  unumdorlikni  miqdor  va  sifat 
vositasida  ifodalangan  maqsadlarga  o'z  vaqtida  erishish  uchun  aniq 
resurslardan qanday foydalanish ko'rsatkichidir deb hisoblaganlar.
 
Korxona u ishlab chiqarishi mumkin bo'lgan mahsulotning qaysisi 
iste’molchi  uchun  zarur  ekanligini  aniqlamagan  holda  unumdor 
bo'mlaydi.  YA’ni  strategik  rejalashtirish  doimo  bozomi,  raqobatni, 
korxona imkoniyatlarini mimtazam tahlil etishni qamrab olishi kerak.
 
Masalan,  Yaponiya  tadbirkorlari  doimo  istiqbol  uchun  maqsadni 
belgilaydilar.  Ular  besh-o'n  yildan  keyin  natija  bemvchi  ilmiy-  tadqiqot 
ishlari 
va 
mehnat 
unumdorligi 
dasturlarini 
mablag' 
bilan 
ta’minlaydilar.  Shu  sababli,  unumdorlik  barqaror  o'sishida  istiqbolli 
rejalashtirish  muhim  ahamiyatga  ega.  Yirik  korxonalar  ko'p  yillar 
davomida  barqaror  unumdorlikni  ta’minlash  uchun  o'z  vazifalarini 
kelajakka asoslab belgilashlari lozim. Ko'pchilik korxonalar sinishining 
asosiy  sababi  ular  ham  ahamiyati,  ham  samaradorligi  jihatidan 
eskirgan 
texnikadan 
foydalanganliklaridir. 
Bunday 
korxonalar 
kelajakka ega emas.
 
Hozirgi  paytda  ko'pchilik  tadbirkorlar  darxol  foyda  olishga  intilish 
noto'g'riligini  va  uzoq  istiqbolni  hisobga  olish  zarurligini  tushunib 
yetdilar.  Unumdorlikning  istiqbolga  mo'ljallangan  majmuiy  rejalarini 
qisqa muddatli rejalar bilan mustahkamlash zamr.
 
Yuqori  lavozimdagi  rahbarlar  o'rta  bo'g'in  rahbarlarga  xali  o'z 

---

 
imkoniyatlarini to'liq namoyon etmagan uskiuia sotib olishda
 
283
 
qarshilik  ko‘rsatmasdan,  aksincha,  ulami  qo‘llab-quwatlashlari  zarur. 
Rahbariyat unumdorlikni oshirish uchun o‘z mablag‘larini sarf qilish va 
istiqbol rejalariga unumdorlikni oshirish dasturlarini qo‘yish yo‘li bilan 
o‘z hamkorligini namoyon qilishi zarur.
 
Unumdorlikni  rejalashtirish  menejmentning  barcha  jarayonlarida 
kuzatilishi  kerak.  U  kishilami  mehnat  unumdorligini  oshirishga 
undaydi. Unumdorlikni oshirishning istiqbol va joriy rejalari bajarilishi 
doimo nazorat qilinishi kerak.