Ҳ. Р. Очилов, Э. О. Тургунбоев жиноят ҳУҚУҚИ (умумий қисм)

Шахсга 
юклатилган 
мажбуриятларнинг 
келиб 
чиқишининг ҳуқуқий асосини қуйидагилар ташкил қилади: 
- қонун ёки қонун ости норматив ҳужжатлар; 
- хизмат вазифаси ёки касбий мажбурияти; 
- қариндошлик муносабатлари; 
- шахснинг ижтимоий хавфли оқибат келиб чиққунга қадар 
бўлган 
хулқ 
атвори 
натижасида 
шахсга 
маълум 
бир 
мажбуриятларнинг 
юклатилиши. 
Яъни 
шахснинг 
ўзи 
жабрланувчини хавфли аҳволга солиб қўйганлиги. 
6.3. Ижтимоий хавфли оқибат жиноят объектив томонининг 
зарурий белгиси сифатида. 
Жиноий оқибат деганда - 
ижтимоий хавфли қилмиш содир 
этилиши натижасида жиноят қонуни билан қўриқланаётган 
ижтимоий муносабатларда юз берадиган салбий ўзгаришга 
айтилади.
Ижтимоий хавфли оқибат одатда:
-
асосий ва қўшимча; 
-
оддий ва мураккаб; 
-
моддий ва номоддий кўринишларда бўлади. 
Моддий кўринишдаги оқибат ўз навбатида - 
мулкий ва 
жисмоний
характердаги оқибатларга бўлинса; 
Номоддий кўринишдаги оқибат эса - 
зарар ва зиён
кўринишидаги оқибатларга бўлинади; 
Асосий ва қўшимча оқибат эса – мураккаб таркибли 
жиноятларда мавжуд бўлади. Яъни айбдор ўзининг бир ҳаракати 
билан жиноят қонуни билан қўриқланадиган иккита объектга зарар 
етказади ва иккита оқибат келтириб чиқаришига сабаб бўлади (мас: 
ЖК 164-моддаси “Босқинчилик”да айбдор мол-мулкка зарар 
етказиш билан бирга шахснинг ҳаёти ёки соғлигига ҳам зарар 
етказиши мумкин). 
6.4. Жиноят ҳуқуқида сабабий боғланиш тушунчаси. 
Сабабий боғланиш 
– содир этилган ижтимоий хавфли 
қилмиш ва унинг натижасида келиб чиққан ижтимоий хавфли 
оқибат ўртасидаги боғлиқликдир.