Ҳ. Р. Очилов, Э. О. Тургунбоев жиноят ҳУҚУҚИ (умумий қисм)

ХАТО 
№ 
Хато турлари 
Хато кўринишлари 
1. 
Юридик хато 
- шахс содир этган қилмишини жиноят 
деб ҳисоблайди, лекин содир қилган 
қилмишида 
жиноят 
белгилари 
бўлмайди; 
- шахс ўз ҳаракатларини жиноят деб 
ҳисобламайди, лекин ушбу ҳаракатда 
жиноят белгилари мавжуд бўлади; 
- шахс содир этган қилмишининг 
ҳуқуқий оқибатларини, жиноят учун 
белгиланадиган жазо тури ва миқдори 
ҳақидаги нотўғри тасаввури. 
2. 
Фактик хато 
- объектга нисбатан; 
- жиноят предметига нисбатан; 
- жабрланувчи шахсига нисатан хато; 
- содир қилган қилмиши хусусиятига 
нисбатан; 
- оқибатга нисбатан; 
- сабабий боғланишга нисбатан; 
- оғирлаштирувчи ва енгиллаштирувчи 
ҳолатларга нисбатан хато. 
 
7.5. Жиноятнинг мотиви ва мақсади. 
Жиноят мотиви
дейилганда
- инсон фаоллиги манбаси, ички 

---

-41-
йўналтирувчи ҳиссиёт тушунилади.
Мотив субъектни ўз мақсадлари сари йўналтирувчи куч 
ҳисобланади. У маълум инсон эҳтиёжлари ва қизиқишларидан 
юзага келади ва шахсни жиноят содир қилишга йўналтиради. (мас: 
“Рашк мотиви” орқали қасддан одам ўлдириш жинояти ЖК 97-
моддаси 1-қисми). 
Жиноят мақсади эса
– ижтимоий хавфли қилмишни 
бажаришдан кўзланган манфаат (мас:“Тамагирлик мақсадида” 
қасддан одам ўлдириш ЖК 97- моддаси 2 – қисми “и” банди). 
Ушбу белгилар жиноят таркиби субъектив томонининг 
факультатив белгиси сифатида жиноятни квалификация қилишда 
эътиборга олинмасада, жазо тайинлашда эътиборга олинади. Айрим 
ҳолларда, 
ушбу 
белгилар 
ЖК 
Махсус 
қисм 
моддалари 
диспозициясида тўғридан-тўғри жиноят таркибининг зарурий 
белгиси сифатида ҳам назарда тутилган бўлса, улар жиноят 
таркибининг зарурий белгиси бўлиб келади (мас: ЖК 124-моддаси 
“Болани алмаштириб қўйиш” жинояти диспозициясида мақсад 
жиноят таркибининг зарурий белгиси сифатида кўрсатилган).