Ҳ. Р. Очилов, Э. О. Тургунбоев жиноят ҳУҚУҚИ (умумий қисм)

8.4. Жиноят хуқуқида махсус субъект тушунчаси ва уни 
жиноятни квалификация қилишдаги аҳамияти. 
Жиноятнинг махсус субъекти 
деб
-
шахсда субъектнинг 
зарурий белгилари билан бирга, жиноят қонунида кўрсатилган 
бошқа бир белгиларнинг ҳам мавжуд бўлиши талаб қилинадиган 
субъектга айтилади. Ушбу белгиларга:
- фуқаролик; 
- демографик белгилар; 
- мансаби; 
- ҳарбий хизматга алоқадорлиги; 
- бажараётган иши; 
- касбий мажбурияти; 
- шахс мажбурияти; 
- субъектнинг асосий ҳолатлари ва бошқалар кириши мумкин. 
Ушбу белгилар айрим жиноятлар таркибининг зарурий 
белгиси сифатида эътироф этилиши мумкин. Яъни ушбу 
белгиларнинг мавжуд эмаслиги, шахсни ҳаракатларини ўша модда 
бўйича квалификация қилинмаслигини англатади.
Одатда, ушбу белгилар ЖК Махсус қисм моддасида жиноят 
таркибининг 
зарурий 
белгиси 
сифатида 
тўғридан-тўғри 
кўрсатилган ҳолларда жиноят таркибининг зарурий белгиси 
сифатида эътироф этилиши мумкин (мас: ЖК 157-моддаси 
“Давлатга хоинлик қилиш” жиноятида “
фуқаролик
” жиноят 
таркибининг зарурий белгиси сифатида келган). 
 
9 - Мавзу: ТАМОМ БЎЛМАГАН ЖИНОЯТЛАР 
 

---

-45-
9.1. Жиноят ҳуқуқида жиноят содир қилиш босқичлари 
тушунчаси ва турлари. 
Жиноят содир қилиш босқичлари деб -
ижтимоий хавфли 
қилмиш содир этилишини ифодаловчи ҳаракатлар босқичининг 
мажмуига айтилади.
Яъни қасднинг шаклланиши ва ривожланиши даражасини 
ифодалайди.
Объектив ва субъектив белгиларига кўра, ушбу ривожланиш 
босқичлари бир-биридан фарқланади. 
Жиноят қонуни жиноят босқичлари деган тушунчани 
ишлатмайди, балки тамом бўлмаган жиноятлар тушунчасини 
беради. ЖК 25-моддасига кўра тамом бўлмаган жиноятларга: 
- жиноятга тайёргарлик кўриш; 
- жиноятга суиқасд қилиш киради.