Ҳ. Р. Очилов, Э. О. Тургунбоев жиноят ҳУҚУҚИ (умумий қисм)

Вояга етмаганларни жиноий жавобгарликдан озод қилиш
–
фақатгина, ишни вояга етмаганлар билан шуғулланувчи комиссияга 
топшириш орқали амалга оширилиши мумкин. Бундай қарорга 
келиш асослари: 
- шахс жиноят содир этиш вақтида 18 ёшга тўлмаганлиги; 
- ижтимоий хавфи катта бўлмаган жиноятни биринчи марта 
содир этганлиги; 
- содир этилган қилмишнинг хусусиятлари, айбдорнинг шахси 
ва бошқа ҳолатларнинг мавжуд бўлиши лозимлиги каби ҳолатлар 
ташкил этади. 
Вояга етмаганларни жиноий жазодан озод қилиш 
шартлари эса қуйидагилар: 
- унга оғир бўлмаган жиноятни биринчи марта содир 
этганлиги; 
- ижтимоий хавфи катта бўлмаган жиноятни такроран содир 
этганганлиги;
- шахс жиноят содир этиш вақтида 18 ёшга тўлмаганлиги; 
- содир этилган қилмишнинг хусусиятлари, айбдорнинг шахси 
ва бошқа ҳолатларнинг мавжуд бўлиши лозимлиги каби ҳолатлар 
ташкил этади. 
Ушбу асослар билан жазодан озод қилинган вояга етмаган 
шахсга нисбатан - мажбурлов чоралари қўлланилади. 

---

-138-
Вояга етмаганларни жиноий жавобгарлик
ва жазодан озод қилиш асослари
Вояга етмаганларни жиноий 
жавобгарликдан озод қилиш. 
- шахс жиноят содир этиш вақтида 18 ёшга 
тўлмаганлиги; 
- 
ижтимоий 
хавфи 
катта 
бўлмаган 
жиноятни биринчи марта содир этганлиги; 
- содир этилган қилмишнинг хусусиятлари, 
айбдорнинг шахси ва бошқа ҳолатларнинг 
мавжуд бўлиши лозимлиги каби ҳолатлар 
мавжудлиги; 
- ишнинг вояга етмаганлар ишлари билан 
шуғулланувчи комиссияга топширилиши. 
Вояга етмаганларни жиноий 
жазодан озод қилиш. 
- унга оғир бўлмаган жиноятни биринчи 
марта содир этганлиги; 
- 
ижтимоий 
хавфи 
катта 
бўлмаган 
жиноятни такроран содир этганганлиги;
- шахс жиноят содир этиш вақтида 18 ёшга 
тўлмаганлиги; 
- содир этилган қилмишнинг хусусиятлари, 
айбдорнинг шахси ва бошқа ҳолатларнинг 
мавжудлиги; 
- 
вояга 
етмаган 
шахсга 
мажбурлов 
чораларининг қўлланилиши. 
Агарда, вояга етмаган шахс ривожланишда ўз ёшига нисбатан 
анча орқада қолган бўлса ва содир этган қилмишнинг аҳамиятини 
тўла равишда англаб етмаса - суд жазо ўрнига мажбурлов чорасини 
қўллаш мақсадга мувофиқлиги масаласини кўриб чиқиши шарт.