“ пул ва банклар

Активлар 
Федерал Захира бухгалтерия балансидаги 2 турдаги активлар икки сабаб 
бўйича энг муҳим активлардан ҳисобланади. Биринчиси, актив 
моддаларидаги ўзгаришлар захиралар ва пул базасининг ўзгаришига олиб 
боради ва натижада пул таклифи миқдорига ҳам таъсир кўрсатади. 
Иккинчидан, ушбу активлар (давлат қимматли қоғозлари ва Федерал 
кредитлар) мажбуриятлар (фоиз тўланмайдиган муомаладаги пуллар, ва 
захиралар)га нисбатан баландроқ фоиз ставкаларида бўлганлиги сабабли, 
Федерал Захира ҳар йили миллиардлаб долларлар йиғиб олади, чунки унинг 
активлари каттагина даромад келтирса, пассивлари айтарли харажат талаб 
қилмайди. Федерал Захира фойдасининг кўпгина қисмини федерал 
ҳокимиятга қайтаришига қарамай, у қолган қисмини ҳам арзирли сабабларга 
харажат қилмайди. 
1.
Қимматли қоғозлар. Активларнинг ушбу категорияси АҚШ 
Ғазначилиги томонидан чиқарилган қимматли қўғозларнинг Федерал 
Захирадаги қисмини ва кўзда тутилмаган ҳолатлар (16-бўлимда айтиб 
ўтилганидек) ҳамда бошқа қимматли қоғозларни қоплайди. Федерал 
Захиранинг банк тизимини захира билан таъминлашининг бирламчи усули 
ундаги қимматли қоғозларни сотиб олиш ва шу орқали улардаги 
активлардаги улушини ошириш ҳисобланади. Федерал Захиранинг давлат 
ёки бошқа қимматли қоғозлардаги улушининг ортиши пул таклифининг 
ортишига олиб келади. 
2.
Молия муассасаларига кредитлар. Федерал Захиранинг банк 
тизимини захира билан таъминлашининг иккинчи усули – бу банклар ва 
бошқа молия ташкилотларига қарзлар беришидир. Ушбу муассасалар учун, 
58
Monetar bazani tahlil qilayotganimizda bu albatta xavfsiz hisoblanadi chunki qonuniy ta’qiqlarga ko’ra hukumat 
pul taklifida faol ishtirok etishi mumkin emas.

---

улар олган қарзлар Федерал Захирадан олинган маблағлар ёки, бошқача 
қилиб айтганда, жалб қилинган захиралар бўлиб ҳисобланади. Ушбу 
маблағлар молия муассасалари балансида
 
мажбурият сифатида намоён 
бўлади. Молия муассасаларига бериладиган қарзларнинг кўпайиши ҳам пул 
массаси кўпайишининг манбаси бўлиши мумкин. Нормал ҳолатда, Федерал 
Захира фақатгина банкларга қарз маблағлари ажратади ва унга қўйиладиган 
фоиз ставкаси дисконт ставка деб юритилади.