“ пул ва банклар

ФЗТнинг ташкилий тузилиши 
Федерал Резерв Актини ёзганлар хусусий сектор ва хукумат, 
банкирлар, тижоратчилар ўртасида минтақавий тўсиқларни тарқатиб 
юборишни мақсад қилишган эди. Кучларнинг дастлабки тарқалиши ФЗТнинг 
қуйидаги субъектларни ўз ичига олишига олиб келди: ФЗТ банклари, ФЗТ 
директорлар кенгаши, Федерал очиқ бозорлар қўмитаси (ФОБҚ), Федерал 
маслаҳат кенгаши ва 2500 атрофидаги аъзо банклар.
Федерал Захира Тизимининг тузилиши.
Федерал захира қонунининг муалифлари, ФЗТнинг формал тузилиши 
ваколатларнинг тақсимланиши регионлараро, хусусий сектор ва давлат, 
шунингдек банкирлараро, бизнесменлар ва ахоли ўртасида бўлишига харакат 
қилишган. Бу бирламчи тақсимланиш ФЗТнинг тузилишига олиб келди, 
бугунда ўз ичига федерал резерв банкларини, ФЗТ бошқарув кенгаши, очиқ 
бозордаги операциялар федерал комитети (ФОМC), федерал консультатив 
кенгаш ва 2500 га яқин банкларни- ФЗТ иштирокчиларини олади.
Федерал Захира Банклари. 
Федерал Захира банкларининг ва филиаларининг манзиллари ва 
тельефон рақамлари. 12та захира банкларига ва бошқарув кенгашларига 
алоқа сайтлари. 12та федерал захира туманининг хар бирида бир нечта 
туманларда филиалларга эга 1тадан ФЗбанки мавжуд. Туманларнинг, 
федерал захира банлари ва филиалларнинг жойлашиши 1-расмда 
кўрсатилган. 3та активи бўйича энг йирик банклар Нью-Йоркда, Чикагода ва 
Сан-франсискода жойлашган бўлиб, биргаликда улар 50%дан юкори 
ФЗТнинг активларига эга. Нью-Йоркдаги ФЗБанки активларнинг 4/1қисмига 
эгалик қилиб, ФЗТдаги энг йирик банкдир.
 
12.1-расм. Федерал Захира банкларининг ва филиаларининг 
манзиллари 
 

---

Барча федерал захира банклари- бу хусусий квази (маълум қисми 
давлатга тегишли) муассасалари. Унинг эгалари –вилоят хусусий тижорат 
банклари ФЗТми иштирокчилари. Бу банклар ФЗБнинг ўзининг вилоятидаги 
акцияларига эга ва шу акциялар бўйича дивидендлар йиллик 6%дан 
ошмаслиги керак. Хар бир вилоятда иштирокчи-банклар 6та вилоят федерал 
банки директорини сайлашади; яна 3тасини ФЗТ бошқарма кенгаши 
тайинлайди. Бу 9та директор банк президентини сайлаб сўнгра уни бошқарма 
Кенгаши тасдиқлайди.
Вилоятлараро директорлари 3та категорияга бўлинади. А категориянинг 
3та директори (банк иштирокчилари томонидан тайинлаган) – бу 
профессионал банкирлар, яна 3та Б категория директорлари, -йирик саноат 
компаниялари, қишлоқ хўжалиги ёки хизмат булими бошқарувчилари. 
Бошқарув кенгаш билан тасдиқланган 3та С категория директори, жамият 
манфаатларини тақдим этиб, бошқарувчи, хизматчи ёки банк акционери бўла 
олмайдилар. Федерал Захира Қонуни муаллифлари директор танловига 
шундай ёндашилганки хар бир федерал захира банки директорини 
американинг барча вилоят бўлинмалари тақдим қилиши шарт. 2010 йилгача 
барча тўққизта директорлар қарор қабул қилишда иштирок этишган аммо 
Додд Франк қонуни 2010 йил июлда учинчи класс А директорларни банк 
президентини танлашда жалб қилишни бекор қилди. Конгресс 
банкирларнинг айнан банкларнинг назорат бошқарувини назорат қилиш 
ҳуқуқига эга банкирларнинг Федерал захира банкининг президентини 
танлашини нотўғри деб баҳолади.
Ўн иккита ФЗБлари монетар тизимни бир нечта ёъллар билан олиб 
боришади. 
1.
Бошқарма кенгаши хар бир вилоятни тешириб назорат 
қилишидан ташқари яқин атрофидаги банк директорлари дисконт 
ставкасини белгилайдилар, 
2.
Директорлар қайси банклар (ФЗТ иштирокчиси булиши шарт 
эмас)вилоят ФЗБдан дисконт ставкасини олиши мумкунлигини хал қилади. 
3.
Федерал консультатив кенгаш ишида иштирок этиш учун 
директорлар хар бир вилоятдан 1тадан тижорат банки вакилини танлаши ва 
шу вакил бошқарма Кегашинига маслаҳат ва маълумот берадиган, монетар 
сиёсатни олиб боришга ёрдам берувчи вакил. 
Ўн иккита вилоят банки президентидан 5таси ФОМCда овоз бериш 
хуқуқига эга, ва улар давлат қимматли қоғозларини савдо-сотиғи 
бошқарувини фоиз ставкаларини ошишига ва банк тизими захира хажмини 
ўсишига таъсир қилади. Нью-Йорк ФЗБ президенти ФОМCда доимий овозга 
эга. Бу барча банклар орасида энг эътиборлилигини кўрсатади. Қолган 4та 
овоз 11та президент вилоят банклари орасида кетма кетликда таъсимлаб 
чиқилади. 
Ўн иккита ФЗБ қуйидаги функцияларни бажаради: 
1.
Чекларнинг клиринги; 
2.
Янги нақд пул эмиссияси; 
3.
Эскирган пулларни муомаладан чиқариш; 
4.
Ўз вилояти банкларига дисконт ссудаларни берилиши ва уларни 
бошқармаси; 
5.
Банкларнинг уюшмаси ва уларнинг фаолиятини кенгайтириш 
борасидаги таклифлар бахоси; 

---

6.
Бизнес ваколатчилари ва ФЗТ ўртасидаги воситачилик; 
7.
Банк холдинг компаниялари ва маъмурият ваколати билан штат 
банк-иштирокчиларининг назорати 
8.
Бизнес олиб борилиши маълумоти ҳақидаги шартларни 
йиғилиши; 
9.
Монетар сиёсатни олиб бориш учун илмий асосланган 
тавсияларни ишлаб чиқилиши учун профессионал иқтисодчиларни 
ишлатилиши;