ХВЖ ВА ИКТИСОДИЙ СИЁСАТ
ТОШКEНТ ДАВЛАТ ИҚТИСОДИЙОТ УНИВEРСИТEТИ МОЛИЯ ВА БУХГАЛТEРИЯ ҲИСОБИ ФАКУЛТEТИ
Мавзу: Барқарорлаштириш ва молиявий сектор- баъзи муамолар ва қарама қаршиликлар. 2009 йилда ХВЖ ушбу мамлакатлардаги иқтисодий шароитларнинг ўзгарувчанлиги ва уларнинг глобал иқтисодий инқироз таъсиридан келиб чиқадиган заифлик даражасига жавобан кам таъминланган мамлакатларни қўллаб-қувватлашни оширди. Жамғарма кредитлаш воситаларини асосан мамлакатларнинг қисқа муддатли ва фавқулодда ёрдам эҳтиёжларига кўпроқ жавоб берадиган қилиб қайта кўриб чиқди.
2015 йилда ХВЖнинг энг камбағал аъзо давлатларга имтиёзли ресурслардан фойдаланиш имкониятларини кенгайтириш орқали уларни қўллаб-қувватлаш даражаси оширилди. Жамғарма олтинни сотишдан тушган фойдани тақсимлаш билан боғлиқ бадаллар ҳисобига молиялаштириладиган узоқ муддатли истиқболда йилига 1,8 миллиард долларлик имтиёзли кредитлашни қўллаб-қувватлаш стратегиясини қабул қилди .
2015 йилда ХВЖнинг энг камбағал аъзо давлатларга имтиёзли ресурслардан фойдаланиш имкониятларини кенгайтириш орқали уларни қўллаб-қувватлаш даражаси оширилди. Жамғарма олтинни сотишдан тушган фойдани тақсимлаш билан боғлиқ бадаллар ҳисобига молиялаштириладиган узоқ муддатли истиқболда йилига 1,8 миллиард долларлик имтиёзли кредитлашни қўллаб-қувватлаш стратегиясини қабул қилди .
Муваффақият белгиси
Кўпгина кам даромадли мамлакатлар (ЛИC) макроиқтисодий барқарорликка эришишда сезиларли ютуқларга эришдилар. 1990-йилларда кам даромадли мамлакатларнинг аксарияти узоқ муддатли иқтисодий муаммоларга дуч келишди, бу эса узоқ муддатли сиёсатни тубдан ўзгартиришни, кўпинча қарзни юмшатиш ёки қарзни бекор қилиш билан бирга олиб боришни талаб қилди.
Ҳозирги вақтда ушбу мамлакатларнинг кўпчилигининг иқтисодиётининг очиқлиги ва жаҳон иқтисодиётига қўшилиш даражаси ошиб бормоқда. Кўпгина ЛИCлар халқаро капитал бозорларига кириб, чет эл инвеститсияларини жалб қилмоқда ва ўзларининг хусусий молиявий секторларини ривожлантирмоқда.
Кредит бериш воситаларидаги ўзгаришлар Кам даромадли мамлакатларнинг хилма-хиллигини таъминлаш учун молиявий қўллаб-қувватлашнинг мослашувчанлигини ошириш учун 2010 йилда ХВФ учта имтиёзли кредитлаш механизмига эга бўлган Қашшоқликни камайтириш ва ўсишга ишониш жамғармасини яратди :
Кенгайтирилган кредит дастури (ЕКФ). Тўлов баланси билан боғлиқ узоқ муддатли муаммолар юзага келганда, ХВФнинг ўрта ва узоқ муддатли истиқболда узоқ муддатли иштирокини таъминлайди.
"Станд-бй" кредит имконияти (СCФ). Тўлов баланси ёки ички ёки ташқи зарбалар ёки сиёсатнинг бузилиши натижасида келиб чиққан тузатишлар туфайли кам даромадли мамлакатларга ҳақиқий ёки потентсиал қисқа муддатли молиявий эҳтиёжларни молиялаштиришни таъминлайди ; СCФ юқори хавф ва ноаниқлик даврида фаол равишда ишлатилиши мумкин.
Тезлаштирилган кредит механизми (РКФ). Фавқулодда молиялаштиришга муҳтож бўлган кам таъминланган мамлакатларга ягона аванс тўлови шаклида шартсиз тез молиявий кўмак беради ва низолардан кейинги ёки бошқа заиф вазиятларда бўлган мамлакатларга кейинги тўловларни таклиф қилади.
Ушбу механизмларнинг барчаси ЛИCнинг турли хил эҳтиёжларини қондирадиган ва имтиёзли шартларда молиялаштиришни таъминлайди. Кам даромадли мамлакатлар, ХВЖ томонидан имтиёзли кредитлаш воситалари бўйича, 2016 йил охиригача истисно асосида, барча фоизлар тўлашдан озод қилинади. РКФ маблағлари бўйича фоиз ставкаси доимий равишда нол даражасида ўрнатилди, бу ПWГТ томонидан молиялаштириш ҳуқуқига эга бўлган мамлакатларни қўллаб-қувватлашни янада яхшилаш, заиф вазиятлар ёки табиий офатлар таъсирида.
Сиёсат бўйича тавсиялар ва сигналлар учун мамлакатлар молиявий қўллаб-қувватлашни Сиёсатни қўллаб-қувватлаш воситаси (ПСИ) орқали олишлари мумкин
· Даромадли мамлакатларни умуман барқарор макроиқтисодий вазиятда қўллаб-қувватлайди ва шу сабабли ХВФнинг молиявий ёрдамига муҳтож эмас;
· Кейинчалик молиялаштириш зарурати туғилганда ФССга тезкор киришни таъминлай олади.
Жаҳон молиявий инқирози даврида ва ундан кейин кам даромадли мамлакатларнинг молиявий эҳтиёжлари ошганлиги сабабли, ХВЖнинг 2009-2014 йилларда имтиёзли кредит бериш бўйича мажбуриятлари 11 миллиард долларни ташкил этди.
Бундан ташқари, ХВФнинг махсус жалб қилиш ҳуқуқига (СДР) ажратилган 250 миллиард доллардан 18 миллиард доллардан кўпроғи кам даромадли мамлакатларга тўғри келди. Ушбу мамлакатлар уларни СДРни захираларидаги қўшимча активлар сифатида ҳисобга олиш ёки тўлов балансига бўлган эҳтиёжларини қондириш учун ўзларининг СДРларини қаттиқ валютага сотиш орқали қўллашлари мумкин.
2012 йил сентябр ойида Ижроия кенгаш ПРГТнинг узоқ муддатли барқарорлигини таъминлаш стратегиясининг бир қисми сифатида Олтин фойдаси билан боғлиқ жамғарманинг умумий захираларини қисман тақсимлашни маъқуллади . Стратегия турли хил талаб стсенарийларида ишончли ишлаши кутилмоқда ва учта таркибий қисмга асосланади: (и) йиллик қарз бериш ҳажми тахминан 1¼ миллиард СДР (тахминан 1,8 миллиард АҚШ доллар) миқдоридаги базавий пакет; ( ии ) узоқ муддат давомида молиялаштиришнинг ўртача талаби базавий тўпламдан сезиларли даражада ошиб кетиши мумкин бўлган шартли чоралар; ва ( иии ) ЛИК механизмларига киритилган барча ўзгаришлар ўз-ўзини молиялаштириш
Маблағлар ҳажмининг ўсиши
