Ðàõèìîâ Ìатназар

Mavzu bo’yicha foydalaniladigan adabiyotlar ro’yxati

(1, 3, 4, 8, 10, 13, 15, 16, 17, 25, 27, 29, 31, 32, 33, 34, 35, 39, 45, 46, 47, 48, 51, 52,
53, 54, 58, 59, 61, 62, 63, 64, 65, 67, 69, 70, 71, 72, 73 )

1. 
   Firma va kompaniyalar ish va bozor faolligini tavsiflovchi ko’rsatkichlar va ular tahlilini vazifalari
   

Firma va kompaniyalarning bozordagi o’rni, moliyaviy va iqtisodiy salohiyati, mavqeyi ko’p jihatdan, uning ish va bozor faolligi ko’rsatkichlarining holatiga bog’liq.

Firma va kompaniyalarning ish va bozor faolligi ko’rsatkichlari ular moliyaviy holatiga baho berishda muhim ko’rsatkichlar hisoblanadi. To’g’ri, ish faolligini xarakterlovchi ko’rsatkichlarni biz ilgari ham aniqlaganmiz. Lekin ularni ish faolligi ko’rsatkichlari deb emas balki, asosiy va joriy aktivlarning aylanishi, qarz majburiyatlarning aylanishi sifatida o’rganganmiz.
Bu ko’rsatkichlarning firma va kompaniyalar moliyaviy holatiga baho berishdagi ahamiyati, muhimligidan kelib chiqib ularni alohida o’rganish va tavsiflash lozim deb o’ylaymiz.
Firma va kompaniyalar ish faolligi deganda-uning asosiy va joriy aktivlarining aylanuvchanligi, qarzlarning oqlanuvchanligi tushuniladi.

65F
I.f.d. prof. M.Q. Pardaev tomonidan korxona ish faolligi deb - «korxonani o’z maqsadiga erishish yo’lida iqtisodiy va moliyaviy salohiyatdan samarali foydalanish evaziga muntazam ravishda iqtisodiy o’sishni ta’minlashdan iborat chora tadbirlarga aytiladi».⁶⁵
Ish faolligini asosiy ko’rsatkichi sifatida foyda va rentabellik ko’rsatkichlari olingan holda muallif tomonidan firma va kompaniyalar ish faolligini quyidagi ko’rsatkichlar tizimi tarkiblanadi;
-ish faolligini iqtisodiy potentsialni ishlatish bilan bog’liq bo’lgan ko’rsatkichlari;
-ish faolligini moliyaviy potentsialni ishlatish bilan bog’liq bo’lgan ko’rsatkichlari;
-ish faolligini iqtisodiy samaradorlik bilan bog’liq bo’lgan ko’rsatkichlari.

66F
I.f.d. Prof. E.Akramov tomonidan korxona muqim moliyaviy barqarorligini ta’minlashning muhim omili sifatida olingan ish faolligi ko’rsatkichi; korxonada iqtisodiy o’sishga, korxonani bir hil darajada rivojlanishiga olib keluvchi, mahsulotni ishlab chiqarish rejalarini bajarilishiga imkon beruvchi, sotishni ko’lamini oshirishga olib keluvchi muhim dastak sifatida qaraladi.⁶⁶
Muallif tomonidan (E.Akramov) korxona ish faolligini quyidagi bog’lanishi keltiriladi.

67F
Korxona foydasini dinamik indeksi>Mahsulotni sotish hajmini dinamik indeksi>Korxona mulkining dinamik indeksi.⁶⁷
Bu qoida xalqaro amaliyotda «Korxona iqtisodini oltin qoidasi»deb yuritiladi.
Firma va kompaniyalar ish aktivligini muallif tomonidan quyidagi ko’rsatkichlar tizimi orqali o’rganish tavsiya etiladi.


⁶⁵ M.Q.Pardaev, B.Isroilov «Moliyaviy tahlil» (uslubiy ko’rgazmalar va tavsiyalar albomi).T.; Iqtisodiyot va xuquq dunyosi,1999 y., 245- bet
⁶⁶ E.Akramov Analiz finansovogo sostoyaniya predpriyatiya.T.;TGEU.2000g. str-91
⁶⁷ E.Akramov Analiz finansovogo sostoyaniya predpriyatiya.T.;TGEU.2000g. str-91
5.1-jadval