Ðàõèìîâ Ìатназар

Bonkrotlikni hayot 57F

Чўкиш
Иқтисодий ночорлик, бонкротлик жараёни; бонкротлик тўғрисида огоҳ этиш тадбирлари ликвидасия,тугатиш жараёни

Ўсиш
Оёққа туриш
Ташкил топиш

Bonkrotlikka olib keluvchi sabablarni uchta guruxga bo’lib o’rganish mumkin. 1.Iqtisodiy omillar

2. 
   Tashkiliy omillar
   
3. 
   Ijtimoiy –siyosiy omillar
   

² Koshkin V.I,..Antikrizisnoe upravleniya. M.; Novosti,1999 g.

Аҳолининг психологик ҳолати

Тўлов маблағларининг етишмаслиги

Аҳолининг иқтисодий онги даражаси

Айланма маблағларнинг етишмовчилиги

Мамлакатдаги сиёсий вазият

Корхоналар ўртасидаги рақобат
4.2.-chizma

Bonkrotlikni keltirib chiqaruvchi 58F⁵⁸

Ташкилий омиллар
Корхонада ишловчи ходимлар ва мутахассисларнинг малакасини пастлиги
Замонавий техника ва технологиянинг қўллаш даражасини пастлиги
Меҳнатни ташкил этишнинг талаб даражасида эмаслиги

Асосий ва номоддий активларнинг эскирганлиги


Бож таъриф сиёсатининг оқилона ташкил этилмаслиги





⁵⁸ N.Xasanov “”Bozor iqtisodiyotiga o’tish sharoitida bankrotlik va sanatsiyaning nazariy asoslari” Dissertatsiya avtoreferati, T,; O’zbekiston Respublikasi

59F
Iqtisodiy nochorlikka olib keluvchi sabablar sifatida i.f.n. dotsent Najmiddinov S. va Xasanov N. Lar tomonidan quyidagi 12 ta sabab ko’rsatiladi.⁵⁹

1. 
   O’z oborot mablag’lari etishmovchiligi;
   
2. 
   Mahsulotlarni haqiqiy narxini belgilash mexanizmining yo’qligi; 3.Shartnoma intizomining shakllanmaganligi;
   

4.Korxonada yuridik xizmatning past darajada yo’lga qo’yilganligi; 5.Ijtimoiy, madaniy va ma’ishiy ob’ektlarni saqlashga xarajatlarning ko’pligi; 6.Debitor va kreditor qarzdorlikni o’sib ketishi;

7. 
   Asosiy ishlab chiqarish zarari hisobiga tugallanmagan kapital qo’yilmalarga yo’l qo’yilishi;
   
8. 
   Nolikvid tovar,moddiy boyliklarning saqlanib qolishi; 9.Noishlab chiqarish xarajatlari;
   

10. 
    Oborot mablag’lari o’z aktsiyalarini sotib olishga ishlatilishi;
    
11. 
    Soliqqa tortish va hisoblashdagi korxona rahbarlari va iqtisodiy xizmat xodimlarining yo’l qo’yadigan kamchilik va xatolari;
    
12. 
    Korxonalarning tijorat faoliyati haqidagi axborotlarining boshqalarga ma’lum bo’lishi.
    

Bizning fikrimizcha, korxonalar, firma va kompaniyalar iqtisodiy nochorligiga ta’sir etuvchi omillarni bu tartibda katorlaydigan bo’lsak nihoyatda ko’p. Ularni, muallif N. Xasanov tomonidan keltirib o’tgan tartibda berib o’tish esa iqtisodiy jihatdan o’rinli deyish mumkin.
To’g’ri, ularda asosiy sabablar ko’rsatilgan. Lekin uni quyidagi tartibda berib o’tish yanada to’g’riroq bo’lar edi.

1. 
   Iqtisodiy nochorlikni firma va kompaniya xarajatlari bilan bog’liq bo’lgan omillari;
   
2. 
   Iqtisodiy nochorlikni asosiy vositalar bilan bog’liq bo’lgan omillari;
   
3. 
   Iqtisodiy nochorlikni aylanma mablag’lar bilan bog’liq bo’lgan omillari;
   
4. 
   Iqtisodiy nochorlikni nomoddiy aktivlar bilan bog’liq bo’lgan omillari;
   
5. 
   Iqtisodiy nochorlikni o’z va qarz mablag’lari bilan bog’liq bo’lgan omillari;
   
6. 
   Iqtisodiy nochorlikni mehnat resurslari bilan bog’liq bo’lgan omillari;
   
7. 
   Iqtisodiy nochorlikni ijtimoiy-siyosiy omillari.
   
8. 
   Iqtisodiy nochorlikka olib keluvchi boshqa sabablar (tashkiliy sabablar, inflyatsiya, soliqlanish va h.k.)
   

⁵⁹ N.Xasanov,S.Najmiddinov “Korxona moliyaviy xolatini baholash; muammolar va ularni xal qilish” T.;”Iqtisodiyo va xukuk dunyosi” 1999 y.43-bet

2.