Ҳ. А. АрFинбоев, Ҳ. У. Абдуллаев, А. М


Ҳаво намлигини ўлчаш усуллари



Download 10,78 Mb.
bet81/217
Sana07.07.2022
Hajmi10,78 Mb.
#754934
1   ...   77   78   79   80   81   82   83   84   ...   217
Bog'liq
Агрометеорология1

6.3. Ҳаво намлигини ўлчаш усуллари.
Ҳозирги вақтда ҳаво намлигини ўлчаш учун психрометрик ва гигрометрик усуллар энг кўп қўлланилади.
Биринчи усулнинг номи юнонча «психрос»-совитиш, совуқ сўзидан келиб чиққан бўлиб, ҳаво намлигини аниқлаш учун термометрлардан бирини совитиш кераклигини билдиради.
Ҳаво намлигини аниқлаш учун қўлланиладиган энг кўп тарқалган асбоблар-станцион ва аспирацион психрометрларнинг ишлаши шу усулга асосланган.
Психрометр 2 та бир хил бир-бирига яқин ўрнатилган термометрлардан ташкил топган. Ўнг томондаги термометрнинг резервуарини батист материали билан ўралган ва батистнинг иккинчи учини сувли идишга туширилиб қўйилган, чап томондаги термометр «қуруқ» деб аталиб, у атрофдаги ҳаво ҳароратини кўрсатади. Ўнг томондаги термометр резервуарини батист билан ўралиб, батистнинг иккинчи учини сувли идишга туширилиб қўйилганлиги учун «ҳўлланган» термометр деб аталади.
Ҳўлланган термометр резервуари сиртида бўладиган буғланиш жадаллиги атрофдаги ҳавонинг намлигига боғлиқ. Ҳаво қанчалик қуруқ бўлса, батист орқали сувнинг буғланиши шунчалик тез боради ва ҳўлланган термометр кўрсатиши қуруқ термометр кўрсатишидан шунчалик паст бўлади. Демак, қуруқ ва ҳўлланган термометрлар кўрсатишларининг фарқи ҳаво намлигини аниқлайди.
Станцион психрометр метеорологик майдондаги психрометрик будкада махсус штативга тик (вертикал) ҳолатда бир-бирига яқин жойлаштирилган иккита бир хил психрометрик термометрдан ташкил топган.
Аспирацион психрометр МВ-4М иккита психрометрик термометрлардан иборат бўлиб, улар металл ғилофга ёнма-ён қилиб жойлаштирилади. Бу психрометрда ҳам ўнг томондаги термометр резер-вуарини ўлчашлар вақтида ҳўлланилади.
Бу икки турдаги психрометрда ўлчашларда дастлаб қуруқ ва ҳўлланган термометрларнинг фарқига қараб «Психрометрик жадвалар» ёрдамида е ни аниқланади. Сўнгра е нинг қийматларига махсус тузатмалар киритилади (Тузатмалар киритиш тартиби лаборатория машғулотларига доир қўлланмаларда тушунтирилган). Сўнгра е нинг тузатилган қийматлари асосида «Психрометрик жадваллар» ёрдамида ҳаво намлигини аниқлайдиган бошқа катталиклар топилади.
Ҳаво намлигини ўлчашнинг гигрометрик усули ёғсизлантирилган одам сочининг гигроскопик хоссаларидан фойдаланишга асосланган.
Соч толали гигромометр МВ-1 метеорологик станцияларда психрометрик будкага ўрнатилган. Бу гигрометрда маълум узунликдаги ёғдан тозаланган соч толаси бўлиб унинг бир учи металл рамкага маҳкамланади, иккинчи учи эса стрелкага уланган. Ҳаво намлигининг ўзгариши билан соч толаси узаяди ёки қисқаради. Натижада стрелка ҳаракатга тушиб шкаладаги ҳавонинг нисбий намлигига доир сонларни кўрсатади.
Гигрограф М-21А ҳаво нисбий намлиги ўзгаришларини узлуксиз ёзиб борадиган асбобдир. Бу турдаги гигрографнинг намликни қабул қилувчи қисми ёғдан тозаланган одам сочлари толаларидан тайёрланган даста бўлиб, унинг иккала учи ҳам рамага маҳкамланган бўлади. Гигрографнинг қолган қисмларининг тузилиши термографникига ўхшайди.



Download 10,78 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   77   78   79   80   81   82   83   84   ...   217




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish