Ҳ. А. АрFинбоев, Ҳ. У. Абдуллаев, А. М

14.8. Полиз экинлари.
Полиз экинларига оид агрометеорологик нуқтаи назардан изланишлар олиб борилиши етарли деб айта олмаймиз. Шунинг учун Ҳ.М. Абдуллаев ва Р.С Арислоновлар томонидан ўтказилган тадқиқотлар билан қисқача таништириб ўтамиз.
Қовун - қовоқдошлар оиласининг кукумис туркумига мансуб бир йиллик ўсимликдир. Қовун меваси қанд ва витаминларга бой бўлиб, қимматли озиқ-овқат ҳисобланади ва бизни шароитда ўртапишар навларининг вегетацияси май-август ойларига тўғри келади. Уруғ экилгандан сўнг униб чиқиш 9-16 кунни, экиш-пишиб етилиш давр давомийлиги эса навига қараб 68-119 кунни ташкил этади. Қовун иссиқсевар ўсимликлар қаторига киради ва уруғи 25-30С да тупроқ намлиги етарли бўлса тез нормал униб чиқади.
Тарвуз - қовоқдошлар оиласига мансуб бир йиллик полиз ўсимлиги ва пояси 4 м гача палак отади. Тановул қилинадиган тарвузларнинг вегетация даври 60-120 кун, хашакилариники эса 120-180 кунга тенг.
Полиз экинлари учун айниқса гуллаш-мева тугиш даврида ҳаво ҳарорати 35С дан юқори бўлиши натижасида ўсимлик чангланмасдан қолиши, маҳсул-дорлик элементлари тушиб кетиши мумкин. Бу полиз экинларнинг ҳосилдор-лигини шаклланишида юзага келган агрометеорологик шароитга қараб маҳсул-дорлик элементлари 1-3 тани, ҳосилдорлиги эса 1,3 дан 3,5 кг/м² ташкил этади.
14.5-жадвалда қовун ва тарвузнинг ривожланиш учун талаб қиладиган самарали ҳароратлар йиғиндиси келтирилган ва улардан бу ўсимликлар учун агрометеорологик шароитларни баҳолашда ва башоратлашда фойдаланиш мумкин. Бунинг учун юқорида айтилгандек ўсимликларнинг фазаларга кирган саналари ва метеорологик маълумотлар бўлса кифоя.
14.5-жадвал
Қовун ва тарвузнинг ривожланиш учун талаб қиладиган
самарали ҳароратлар йиғиндиси, С ларда

Қовун ва тарвуз нави	Экишдан-уруғ униб чиқиши	Униб чиқиш-гуллаш	Гуллаш-пишиб етилиш	Экиш-пишиб етилиши
Қовун
Тезпишар	70	290	540	900
Ўртапишар	50	390	590	1030
Кечпишар	70	400	470	940
Тезпишар	60	430	580	1070
Ўртапишар	70	410	560	1040
Кечпишар	70	490	610	1170