# 4, 2020 pedagogik mahorat*педагогическое мастерство*pedagogical skill

# 4, 2020 PEDAGOGIK MAHORAT*ПЕДАГОГИЧЕСКОЕ МАСТЕРСТВО*PEDAGOGICAL SKILL
225 
2. Техник ҳаракатларни аниқловчи миқдор кўрсаткичлар: а) техник тайёргарлик хилма-
хиллиги; б) техник тайёргарлик ассиметрияси; в) техник тайёргарлик ҳажми. 
3. Сифат кўрсаткичлари: а) натижавийлик; б) уйғунлик; в) самарадорликнинг сифат 
кўрсаткичи; г) техник-тактик потенциал. 
Бугунги кунда дзюдо назарияси ва унинг илмий-услубий асосларини такомиллаштиришда 
мусобақа фаолиятини янгича ёндашув ва методика орқали таҳлил қилиш зарурати юзага келмоқда. 
Махсус адабиётлардаги маълумотларни умумлаштириш мусобақа фаолиятини ҳар томонлама тадқиқ 
этиш муҳимлигини кўрсатади. Мусобақа фаолиятининг турли кўрсаткичларини умумлаштириш 
дзюдочилар тўғрисида қимматли маълумотлар шаклланишига имкон беради. 
Шу ўринда алоҳида айтиб ўтиш керакки, ҳозирда дзюдочилар тайёргарлигини режалаштириш, 
машғулотларни мақсадга мувофиқ ташкил этиш ва юқори спорт натижаларига эришишда мусобақа 
фаолияти талабларидан келиб чиқиш муҳим. Юқоридаги фикр ва мулоҳазалардан келиб хулоса 
қилиш мумкинки, мусобақа фаолиятини таҳлил қилиш илмий муаммо сифатида акс этмоқда. 
Мусобақа фаолиятини тадқиқ этиш шуниси билан ҳам аҳамиятлики, таҳлил натижасида мураббийлар 
ўз шогирдларининг имкониятлари, уларнинг кучли ва кучсиз томонларини аниқлашлари мумкин. 
Дзюдочилар тайёрлашнинг замонавий шарт-шароитлари ва ҳолати ҳақида қимматли маълумотлар 
айнан мусобақа фаолиятини таҳлил қилиш орқалигина самарали амалга оширилиши мумкин. 
Амалий тажрибалар ва махсус адабиётларни таҳлил қилиш дзюдочилар мусобақа фаолияти 
муайян характерда эканлигини кўрсатади. Албатта, мусобақа фаолиятини муайян мезонлар ва 
кўрсаткичлар асосида баҳолаш зарурати мавжуд. Айнан шу сабаблар туфайли ҳам мусобақа 
фаолиятини баҳолаш ва тадқиқ этиш ўзининг аҳамиятини ошириб боради. 
Мусобақа фаолиятини лаборатория шароитида баҳолаш
. Дзюдо бўйича бир қатор 
манбааларни таҳлил қилиш асосида амалиётда энг кўп қўлланилган ва мутахассислар томонидан энг 
мақбул деб топилган тестлар жами таҳлил этилган манбаалар орасидан танлаб олинди. 
Тестларнинг номи, муаллифлар, нашр йили ва баҳолаш меъзонлари бўйича кўрсаткичлар 1-
жадвалда тасвирланган. 
Тестларнинг давр бўйича татбиқ этилиши ҳамда ишлаб чиқилишини 4та даврга ажратилган 
ҳолда ўрганилди: I-давр-1998-2004 йиллар оралиғи; II-давр-2005-2010 йиллар оралиғи; III-давр-2011-
2015 йиллар оралиғи; IV-давр-2016-2020 йиллар оралиғи. Ушбу даврлар оралиғида ишлаб чиқилган 
тестлар ва уларнинг ўзгариш динамикаси ўрганилганда, асосий ўсиш даврга III даврга тўғри 
келишини кузатиш мумкин (