” 2021yil jismoniy madaniyat

б). Bug`ish usullari – shime-vaza:
1. Bug`ish usullari faqat ne-vaza holatida qo`laniladi. Bug`ish uchun bir yoki ikki yoqadan ushlab har qanday holatda ham bajarish mumkin.
2. Bug`ayotganda ishtondan yoki oyoqdan ushlash mumkin, lekin yeng ichlariga va ishton pochalariga qo`lni yoki barmoqni tiqib ushlash mumkin emas. Bu holatda o`rtadagi hakam matte buyrug`ini e`lon qiladi va dzyudochilar Nage-vaza holatiga – boshlang`ich joylariga qaytarib tezda xajime buyrug`ini beradi.
3. Agar bug`ilayotgan dzyudochi noto`g`ri ushlashlarni qo`llasa o`rtadagi hakam sono-mama buyrug`ini e`lon qiladi va aybdor dzyudochiga shido jazosini berib yoshi buyrug`i bilan bellashuvni davom etiradi.
4. Bug`ish bilan bir paytda osayekomi ni ham bajarish mumkin. O`rtadagi hakam osayekomi buyrug`ini e`lon qilishi kerak.
5. Agar 10 soniya davomida bug`ish usuli natija bermasa o`rtadagi hakam matte buyrug`ini e`lon qiladi va dzyudochilarni Nage-vaza holatiga – boshlang`ich joylariga qaytaradi.
6. Bug`ish usuli bajarilayotgan paytda raqib dzyudochi tan berishi uchun tatami ni bir necha marotaba qo`li yoki oyoqlari bilan urishi kerak. O`rtadagi hakam ippon bahosini ko`rsatib soromade buyrug`ini e`lon qilishi kerak.
7. Agar bug`ilayotgan dzyudochi tan berishga ulgurmasa va xushini yo`qotsa o`rtadagi hakam matte buyrug`ini berib ippon bahosini ko`rsatadi va soromade e`lon qiladi. Xushidan ketgan dzyudochini o`ziga keltirib (agar zarur bo`lsa
shifokorni chaqiradi), keyin dzyudochilarni boshlang`ich nage-vaza holatga qaytarib g`olib dzyudochiga g`alabani ko`rsatadi.
O`rtadagi hakam va yon hakamlar bug`ish holatiga juda katta e`tibor qaratishlari kerak, aks hollarda bellashuv salbiy oqibatlarga olib kelishi mumkin.
8. Agar bug`ilayotgan dzyudochi bo`g`ilishdan qocha olmasa o`rnidan turishga harakat qilishi (tizzalar gilamdan uzilishi kerak) va 2-3 soniya davomida bir yoki ikki qo`lini yon tomonlarga ko`tarib turishi kerak. Bu holatda o`rtadagi hakam matte buyrug`ini e`lon qiladi va dzyudochilar nage-vaza holatiga – boshlang`ich joylariga qaytadilar.