``` `1Kirish

Operativ xotira turlari
Kompyuterlarda TXQni quyidagcha tiplari ishlatiladi:

• 
  ROM(Read Only Memory)-doimiy xotira qurilmasi.
  
• 
  DRAM(Dynamic Random Access Memory)-dinamik xotira qurilmasi.
  
• 
  SRAM(Static RAM)-Statik xotira qurilmasi.
  
• 
  SIMM(Single In-line Memory Module).
  
• 
  DIMM (Dual In-line Memory Module).
  

Zamonaviy kompyuterlarda TXQni quyidagcha tiplari ishlatiladi:

• 
  SDRAM(Synchronous Dynamic Random Access).
  
• 
  DR DRAM(Direct Rambus Dynamic Random Access Memory).
  
• 
  DDR SDRAM(Data Rate Synchronous Dynamic Random Access)
  

SDRAM. SDRAM xotirasi (Synchronous DRAM – sinxron dinamik operativ xotira). Bu xotiraning ishi xotiraning shinasi bilan sinxronlashgan. Natijada ish samaradorligi oshadi. Sinxronlash chastotasi, ma’lumotni SDRAM xotirasiga to‘xtatmasdan o‘qish va yozish imkonini yaratadi.
Agar tizimingiz uchun SDRAM xotirasini xarid qilmoqchi bolsangiz, unda, bu xotira protsessor va tizim shinangiz uchun tezlikni kerakli darajada ta’mirlashishiga ishonch hosil qiling. Oxirgi SDRAM modullari 7.5, 8, 10 va 12ns. tanlash vaqti bilan tavsiflanadi. DRAM asinxron xotirani foydalanishdan boshlab qiymatlarni nanosekundda belgilashiga ko‘nishingiz kerak. Ammo, SDRAM xotiradan foydalanishda kompyuteringizni tizim shinalar chastotasida mikrosxemalar ishlashiga to‘liq ishonch hosil qilishingiz zarur.
66 MGts chastotada ishlash uchun mo‘ljallangan SDRAM DIMM modullari odatda 10ns tanlash vaqti bilan tavsiflanadi. 100 MGts chastotada ishlaydigan SDRAM DIMM modullar – 8 ns va 133 MGts chastotada ishlaydigan SDRAMM DIMM modullar – 7.5 ns. Xotira ishlab chiqaruvchi firmalar ko‘pincha PC66, PC100 va PC133 chastotali shinalarni qo‘llab-quvvatlaydigan xotira modellarini yaratishmoqda.
SDRAMM DIMM modullarni juftlik bilan o‘rnatish mumkin emas. Bundan tashqari, tizim imkoniyatlarini oshirgunga qadar har xil hajmdagi modullardan foydalanish mumkin.
Ko‘pincha shaxsiy kompyuterning yuqori unumdorligi yanada ko‘proq hajmli (Mbaytda) modulni quyi tartib raqamli ualnish joyiga o‘rnatish yo‘li bilan amalga oshiradi. Masalan, agarda tizim platasida 32 Mbaytli modul mavjud bo‘lsa, lekin yana bitta 128 Mbayt hajmli modulni o‘rnatish lozim bo‘lsa, unda kichik hajmli modulni 1 ulanish joyga va 128 Mbayt hajmli modulni 0 ulanish joyga joylashtirish maqsadga muvofiqdir.
Odatda, PC66, PC100 va PC133 xotira modullarini bitta tizimda kombinatsiyalash mumkin. Ammo, ShK xotira nimtizimlari eng kichik tezlikdagi modul kabi ishlaydi. Har xil tipdagi xotiralardan foydalanilsa ba’zi bir kompyuter tizimlari umuman noto‘g‘ri ishlashi mumkin.
SDRAM registerli xotira bilan to‘qnashish mumkin. Bu xotiraning maxsus turi bo‘lib, signallarni boshqacha ko‘rinishda qayta ishlaydi.
O‘xshash modullar, bir taktda modulga uzatiladigan hamma ma’lumotni ushlab turuvchi registrni o‘z ichiga oladi. Registrli xotira SDRAM serverlarda foydalanish uchun mo‘ljallangan.
Ko‘pincha ShKlar faqat buferizatsiyalanmagan SD RAM xotirasi bilan ishlaydi.
Agar sizning tizimli platangiz SD RAM registrli xotirani qo‘llab-quvvatlasa va siz aynan shu tipdagi xotirani ishlatmoqchi bo‘lsangiz, unda kompyuterdagi hamma modullar bir tipda bo‘lishi shart. Buferizatsiyalanmagam va registrli xotira modullari o‘zaro almashuvchi bo‘lib hisoblanmaydi.