|
1 Жадвал
Маълумотлар номи
|
Топшириқ
|
00
|
01
|
02
|
03
|
04
|
05
|
06
|
07
|
08
|
09
|
10
|
11
|
12
|
Қиздириладиган махсулотни
|
П
|
З
|
И
|
Пал
|
С
|
В
|
М
|
Г
|
А
|
Гал
|
К
|
Коб
|
Мол
|
Махсулотни массаси М, кГ
|
325
|
405
|
67
|
96
|
89
|
166
|
155
|
406
|
370
|
330
|
310
|
290
|
275
|
Электр печни ўзунлиги, Л, м
|
3,5
|
4,5
|
1,1
|
1,6
|
1,3
|
1,7
|
2,4
|
3,8
|
3,4
|
2,9
|
2,0
|
2,7
|
2,6
|
Бошланғич ҳарорат, тН, 0С
|
23
|
27
|
34
|
42
|
37
|
30
|
20
|
18
|
26
|
29
|
32
|
31
|
55
|
Охирги ҳарорат тК , 0С
|
900
|
1200
|
1010
|
1000
|
760
|
790
|
895
|
880
|
660
|
1010
|
1000
|
1200
|
1300
|
Қиздириладимган объектни иссиқлик нурланиши, ε1
|
0,55
|
0,6
|
0,6
|
0,4
|
0,5
|
0,6
|
0,27
|
0,35
|
0,45
|
0,44
|
0,5
|
0,66
|
0,29
|
Ишлов бериладиган махсулотни юзаси Ф, м2
|
2,1
|
2,3
|
1,5
|
1,7
|
1,6
|
1,3
|
1,6
|
2,4
|
2,6
|
1,0
|
0,9
|
1,5
|
1,3
|
Сабирли вақт, τвыд, сек
|
9·104
|
6·104
|
7,1·104
|
11·104
|
10·104
|
21·104
|
22·104
|
15·104
|
13·104
|
9·104
|
8,5·104
|
8·104
|
6,6·104
|
Совутиш вақти, τохл, сек
|
1,2·103
|
3·103
|
2,5·103
|
2·103
|
1,6·103
|
1,3·103
|
1,9·103
|
1,7·103
|
3,6·103
|
3,2·103
|
1,9·103
|
2,1·103
|
2·103
|
Юклаш ва юксизлантириш вақти, τз,в, сек
|
1200
|
1250
|
1300
|
1360
|
1450
|
1100
|
1350
|
1600
|
2000
|
1850
|
1770
|
1440
|
1140
|
«Электр технологик қурилмалари» фанидан электр қаршилик печларни иссиқлигини хисоблаш учун топшириқ
Маълумотлар номи
|
Топшириқ
|
13
|
14
|
15
|
16
|
17
|
18
|
19
|
20
|
21
|
22
|
23
|
24
|
25
|
Махсулотлар номи
|
Н
|
О
|
Св
|
С
|
Р
|
Ж
|
Ма
|
Х
|
Рт
|
Т
|
Ру
|
Ос
|
|
Махсулот массаси М, кГ
|
520
|
505
|
355
|
210
|
180
|
615
|
600
|
535
|
715
|
673
|
195
|
265
|
|
Электр печ ўзунлиги, Л, м
|
3,0
|
2,8
|
3,5
|
2,8
|
0,9
|
3,1
|
4,7
|
4,3
|
5,0
|
4,1
|
0,7
|
0,85
|
|
Бошлангич харорат, тН, 0С
|
67
|
97
|
17
|
10
|
23
|
29
|
35
|
43
|
48
|
33
|
22
|
21
|
|
Охирги харорат тК , 0С
|
1250
|
1115
|
1005
|
975
|
1300
|
1060
|
870
|
795
|
850
|
910
|
960
|
825
|
|
Қиздириладиган объектни иссиқлик нурланиши, ε1
|
0,23
|
0,32
|
0,43
|
0,54
|
0,64
|
0,51
|
0,32
|
0,29
|
0,3
|
0,5
|
0,22
|
0,57
|
|
Ишлов бериладиган махсулотни юзаси Ф, м2
|
1,4
|
1,1
|
1,6
|
0,9
|
0,4
|
1,2
|
1,7
|
1,9
|
1,8
|
2,4
|
0,3
|
05
|
|
Сабирли вақт, τвыд, сек
|
8·104
|
6,6·104
|
7,5·104
|
10,5·104
|
21·104
|
23·104
|
20·104
|
16·104
|
14·104
|
11,5·104
|
10·104
|
24·104
|
|
Время охлаждения, τохл, сек
|
2,4·103
|
2,7·103
|
1,1·103
|
1,4·103
|
1,5·103
|
2,2·103
|
2·103
|
3·103
|
2,7·103
|
1·103
|
1,6·103
|
2,7·103
|
|
Юклаш ва юксизлантириш вақти, τз,в, сек
|
1370
|
1630
|
1580
|
500
|
440
|
1100
|
1000
|
1240
|
1400
|
1300
|
630
|
690
|
|
2- Машқ (4 соат)
2. Қаршилик электр печлари ҳақида қисқача таъриф
Иш тури бўйича- даврий ишлайдиган печлар ва узлуксиз ишлайдиган печлар;
Иш ҳарорати бўйича – паст ҳароратли (6500С гача), ўрта ҳароратли (12500С гача), юқори ҳароратли (25000С гача) печлар. Паст ҳароратли печларда иссиқлик конвекция орқали узатилади; ўрта ҳароратлиларда нурланиш ва конвекция орқали; юқори ҳароратлиларда фақат нурланиш орқали оширилади. Ўта юқори ҳароратларда ишлаш учун махсус печлар ва қурилмалар яратилади;
Иш атмосфера бўйича – ҳаво муҳитли ва вакуумли;
Технологик вазифаси бўйича – эритадиган ва термик ишлов берадиган печлар;
Конструктив тузилиш бўйича: а) даврий печлар-камерали, шахтали, қопқоқли, таглиги ажралиб чиқадиган, таглиги кўтариладиган (элеваторли), тигелли (тувакли) ва бошқалар; б) узлуксиз печлар – конвейерли, турткили, тортувчи, барабанли (машина ва механизмларнинг цилиндр шаклидаги қисми), каруселли–таглиги олинмайдиган, таглиги пульсланувчи, рольгангли (роликли) ва бошқалар.
Ҳамма ҚЭП печнинг ишчи ҳажмига қиздирилаётган буюмларни жойлаштириш усули ва механизмлари бир-биридан фарқланадиган печларнинг ўлчамлари ва қувватлари қиздирилаётган материални керакли самарадорлиги, қизитиш даражаси ва иссиқлик физик тавсифлари асосида аниқланади.
Эритиш печлар енгил эрийдиган рангли металлар ва қотишмалар, шунингдек нодир металларни эритиш учун қўлланади.
Термик печлар қора ва рангли металлар, шина, керамик (лойдан тайёрланадиган буюмлар), кимёвий иссиқлик жараёнлар, буюмлар қуритиш, озиқ-овқат саноатидан ва бошқада термик ишлов бериш учун хизмат қилади.
2.1. Билвосита қизитиш ва қаршилик печлари.
Саноат ва коммунал хўжалик эҳтиёжлар учун ишлатиладиган асосий кўпчилигини билвосита қаршилик печлари ташкил этади.
Улар қуйидагиларга бўлинади: а) қаттиқ қизитгичлар конвекция ёки нурланиш орқали қизитадиган печлар; б) иссиқлик ўтказувчанлик ҳисобига қиздириладиган жисм суюқ муҳитда қизитиш печлари; в) қайновчи қатламда қизитиш печлари.
Охирги турдаги печлар иккита тузилишли бўлиши мумкин. Биринчиси – иссиқлик қизитгичларда ажралади, кейин эса қайнайдиган қатлам орқали ҳарорат буюмга ўтказилади. Иккинчиси – иссиқлик ажралиши электр токининг бевосита қайнайдиган қатламдан ўтаётганда содир бўлади. Қатлам сифатида электр ўтказувчанлик кукунлар, масалан графит ишлатилади.
2. 2. Даврий ишловчи печлар.
Даврий-(садкали) ишлайдиган печларда қиздирилаётган жисм қизитиш жараёни давомида ўз ўрнини ўзгартирмайди. Печ даврий ишлайди: унда юкланади, термик ишлов берилади ваюксизлантирилади.
Саноат корхоналарида энг кўп тарқалган даврий ишлайдиган печлардан бири, бу камерали электрқаршилик печлари ҳисобланади. Бу печларнинг кенг қўлланилишига асосий сабаб конструктив тўзилиши оддийлиги ва ишлатишда фойдалаиншга қулайлиги.
Камерали печлар йигирмадан ортиқ турли ўлчамли умумий ишлаб чиқаришли қилиб яратилади, ишчи фазоси кенг оралиқли ўлчамлиишчи меъёрли ҳароратли 300 дан 15000С гача бўлади.
Камерали печ агрегатлари ва тўпламлари – ўрта ва кам серияли ишлаб чиқаришларда, одатда хилма хил ва нисбатан кам миқдорда махсус ишлаб чиқариладиган деталларга ишлов беришда қўлланилади, бу эса гоҳо ҳарорат ва газ миқдорлари сарфи жараёнларини ўзгартириб туришни талаб қилади.
Камерали печлар мехнизациялаштирилмаган шу сабабли печларда солиштирма электрэнергия ва назоратланадиган газ сарфи юқори бўлиши табиий.
2.3. Ўзлуксиз ишловчи печлар.
Ўзлуксиз-(методик) ишлайдиган печларда қиздирилаётган буюмлар узлуксиз ёки даврий юклаш дарчадан бўшатиш дарчагача ўтказилади. Бу печлар мураккаброқ, лекин даврий печларга нисбатан самарали, шунинг учун улар оммабоп ва серияли ишлаб чиқаришларда қўлланади.
6.9-расмда ишчи ҳарорати 7000С горизонтал конвейрли электр печ схемаси келтирилган.
Конвейрли электр печ – энгкўп тарқалган печларга киради. Улар асосан
кичик ва ўрта ўлчамли кўп миқдорда ишлаб чиқариладиган буюмлар,
масалан золдирлар ғилофлари доирасини ва шунга ўхшаш буюмларга термик
ишлов бериш учун қўлланилади.
Конвейрли печларда 700-900 0С ҳароратларда юқори ҳароратли бўшатиш
ва тоблаш жараёнлари олиб борилади.
Печ ичида деталларни ҳаракатга келтириш учун иккита ўққа тасма тортилган, уларнинг биттаси тортувчи ва иккинчиси эргашувчи, тасмалари қолипланган бўғинлардан тузилган ва конвейр йўналишида кўндаланг ўрнатилган юритмасиз ғилдракларга таянади.
Конвейр иккала ўқи билан ЭҚП ичига жойлаштирилиши мумкин. Бу ҳолатдаги камчилик иккала ўқ ишлаш минтақаси юқори ҳарорат остида оғир шароитда ишлайди. Ёндашишга ноқулайлиги таъмирлашга ҳам имконияти чегараланган ва буюмларни иссиқ конвейрга юклаш қийинчилик туғдиради.
Бундан ташқари бу турдаги тузилишлиларда, одатда ўқлар сув билан совитилади, бу эса сезиларли даражада иссиқлик йўқолишига олиб келади.
Юқорида келтирилган камчиликларни бартараф этиш ўчун, конвейрнинг иккала ўқларини юқори ҳарорат минтақасидан пастига (ташқарига) чиқарилади.
Бу ҳолатдаги тузилишда эса конвейрга келаётган иссиқлик, иссиқлик йўқолиш минтақасидан чиқишда тўла чегаралинади. Иссиқлик йўқотилишини камайтириш учун ҳарорати 900 0С ли асосан ишчи ҳарорати 1150 0С конвейрли ЭҚП лар қўлланилади.
ЭҚП конвейрлар 350, 700, 900 ва 1150 0С ҳароратларга кенглиги 60 дан 2000 мм ли ва узунлиги 1 дан 10 м гача бўлади.
2.1-Мисол
Берилган қаршилик камерали печ учун нихром симли қиздиргични узинлигини ва диаметрини аниқлаш
Печ хақида дастлабки маълумотлар:
Камера баландлиги h = 490мм, камера диаметри d = 350мм,камера чуқурлиги l = 350мм.
Ечиш.
Печни камера ҳажмини аниқлақмиз
V = h d l = 490 350 350 = 60 106 мм3 = 60л.
Печ бериши керак бўлган қувватни аниқлаймиз.
Бу печ учун 10-50 л ҳажимлилар солиштирма қуввати 100 Вт/л ни ташкил қилади. 100-500 литрларда 50-70Вт/л. Кўриб чиқилаётган печни солиштирма қуввати 100Вт/л. Шундай қилиб кўриб чиқилаётган электр печни қиздиргичининг қуввати Р = 100 60 = 6000 Вт = 6 кВт.
Одатда қиздиргичлар қуввати 5-10 кВт бўлганида, бир фазали қилиб яратилади. Катта қувватларда эса уч фазали қилиб.
Қиздиргичдан ўтадиган, ток кучини аиқлймиз
I = P/U = 6000/220 = 27,27 A.
4. Печ қиздиргични қаршилигини аниқлаймиз
R = U/I = 220/27,27 = 8,067 Ом.
5. Нихромли симнинг диаметири d = 3,5 мм лигини танлаймиз ва кундаланг кесим майдони S = 0,7854 d2 = 0,7854 3,52 = 9,62 мм2
6. Нихромли симни ўзинлигини аниқлаймиз
L = R S/p = 8,067 9, 62/1,11 = 69,91 м
2.2 – Мисол
Бир фазали ўзгарувчан токли электр қаршилик печни электр таъминоти қуйидаги маълумотга эга:
қуввати Рн = 50кВт; кучланиши Uн = 220В; тақсимот қурилма шинасидаги кучланиш U1 = 230 В, қаршилик печи тақсимот қурилмадан ℓ=75 м масофада ишлатилади.
Очиқ жойлаштирилган изоляцияланган сим кесимини аниқланг.
Ечиш
1. Чегаравий кучланиш пасайишини аниқлаймиз:
2. бўлим оралиғи 75 м, учун юкланиш моменти М ни аниқлаймиз:
М = ℓ∙Рн = 0,075∙50 = 3,75 кВт.км.
3. Чегараланган 1кВт.км да кучланиш исрофи қўйидагини ташкил қилади:
ΔU/M = 4,35/3,75 = 1,16%.
4. малумотнома жадвалидан, солиштирма кучланиш исрофи 1,16% бўлгандаги мис сим кўндаланг кесими
S = 70 мм2 , Iўз.чег = 270 A.ни ташкил қилади.
5. Қабул қилинган сим кесимини чегаравий қизишга текширамиз.
Бунинг учун қуйидаги формуладан фойдаланамиз ва шу бўлим линия давомийлигидаги ток кучини аниқлаймиз.
Маълумотнома жадвалидан, очиқ жойлаштирилган кўндаланг кесими 70 мм2 мис симнинг 270 А ток ўтказиши мумкин, демак, 70 мм2 кесимли мис сим қабул қилиниши мумкин чунки 270 >227.
Do'stlaringiz bilan baham: |
