7. лаборатория иши техник частотадаги кучланишлар резонанси ва токлар резонанси

№7. ЛАБОРАТОРИЯ ИШИ
ТЕХНИК ЧАСТОТАДАГИ КУЧЛАНИШЛАР РЕЗОНАНСИ ВА ТОКЛАР РЕЗОНАНСИ.


ИШНИНГ МАҚСАДИ: техник частотада кучланишлар резонанси ва токлар резонанси ходисасини ўрганиш.

КEРАКЛИ ЖИҲОЗЛАР: дроссел, сиғимлар магазини, учта волтметр, учта амперметр.

1-МАШҚ. Техник частотада кучланишлар резонанси (кетма-кет резонанси) ўрганиш.
1-расмдаги схемани йиғинг.

1-расм

Йиғимдаги кучланиш Uc, дроселдаги кучланиш , Ul тўла кучланиш U ва ток I ни ўлчанг. Ўлчаш натижасини қуйидаги жадвалга ёзиб боринг.

ўлчаш	C	Uc	Ul	U	I
	Uc=f(c)		Ul=f(c)	U=f(c)	I=f(c)

Боғланишларни графигини чизинг.

Резонанс вақтидаги, резонансдан ўнг томондаги ва резонансдан чап томондаги кучланишларнинг вектор диаграммаларини тузинг ва шу хол учун занжирдаги кучланиш U билан ток I орасидаги фазалар силжишини топинг.
Чизилган фаза эгриларидан фойдаланиб, занжирдаги сиғим қаршилигини ўзгариб ток билан кучланиш орасидаги фазалар силжишининг ўзгадиш қонуниятини аниқланг.

2-МАШҚ.

Техник частотадаги токлар резонансини ўрганиш.
2-расмда кўрсатилган схемани йиғинг.
Сиғимдаги ток Ic дроселдаги ток Il ва занжирнинг тармоқланган қисмидаги ток I ни ўлчанг C сигим хажмини ўзгартириб юқоридаги йўл билан C сиғимни 20 хил қийматини ёзиб олинг.

2-расм

Ўлчаш натижаларини қуйидаги жадвага ёзиб боринг;

ўлчаш	C	Ic	Il	I
	Ic=f(c)	Il=f(c)	I=f(c)

Боғланишни ифодаловчи графикларни чизинг.

Чизилган графиклардан фойдаланиб, дроссел индуктивлигини, дроселлнинг қаршилиги Р ни ва занжирдаги токларнинг вектор диаграммаларини чизинг ва ана шу уч хол учун занжирдаги кучланиш U билан ток кучи I орасидаги фаза силжишини топинг.
Чизилган фаза эгриларидан фойдаланиб, занжирдаги сиғим қаршилигини ўзгариб турганда занжирдаги билан сиғимдаги , дроселл ва занжирнинг тармоқланмаган қисмидаги токлар орасидаги фазалар силжишларининг ўзгарган қонунуиятини аниқланг.


НАЗОРАТ САВОЛЛАРИ.

1. 
   Токлар ва кучланишлар резонанси деб нимага айтилади.
   
2. 
   нима учун биринчи машқда дросел ва сиғимда максимум кучланиш, иккинчи ҳолда эса тармоқланмаган занжирда минимум ток вужудга келади.
   
3. 
   занжирнинг тармоқланмаган қисмидаги ток билан I, Ic ва Il токларнинг кучланиши қандай фаза силжишида ўзаро тенг бўлиши мумкин. Сиғим қаршилиги 100 Ом га тенг бўлган занжирнинг тўлиқ қаршилиги қанча бўлади.
   
4. 
   биринчи ва иккинчи машқларда аниқланган кучланиш ва ток орасидаги фаза нисбатларининг ўзгариш қонуниятларини тушунтиринг.
   

Адабиётлар:

1. 
   А.С.Каримов ва бошқалар “Электротехника ва электоника асослари” Ўқитувчи 1995 йил
   
2. 
   А.Рахимов. “Электротехника ва электроника асослари” Ўқитувчи 1988.
   
3. 
   В.Г.Герасимова тахрири остида. “електротехника” 1985
   
4. 
   Б.А.Волинский ва бошқалар. “електротехника” 1987