Yogʻochga mexanik ishlov berishda avtomatik boshqarish sistemasidan foydalanib oʻqitish

Yogʻochga mexanik ishlov berishda avtomatik boshqarish sistemasidan foydalanib oʻqitish.
Soliyeva G.H.
Farg’ona davlat universiteti magistranti



Annotatsiya: Bugungi kunda umumiy o’rta ta’lim maktablarida texnologiya fani darslarida sifatli ta’limni tashkil etish, o’qitishda avtomatik qurilmalardan foydalanib oʻqitishni rivojlantirish nazarda tutiladi. Ma’lumki texnologiya fani yoʻlchilarga ishlov berish ularning o’ziga xos xossalarini o’rganish mavzularini o’z ichiga oladi. Ushbu maqolada eng qiziqarli mavzulardan biri “ yogʻoch materiallarga ishlov berishda avtomatik sistemalar “ mavzusi keng yoritilgan.

Kalit so’zlar: Texnologiya, yogʻoch, rele, fotoelektrik, avtomatik sistemalar, o’quv jarayoni, kompozitsion ,interfaol, materiallar,maqsad, vazifa, natija, ishlab chiqarish,
Abstract: One of the most pressing issues today is the organization of quality education in technology classes in general secondary schools, the use of modern teaching methods, the formation of creative abilities in students. It is known that the science of technology involves the study of the processing of various materials and their specific properties. One of the most interesting topics in this article is the technology.

Keywords: Technology, learning process, composition, interactive, materials, purpose, task, result, production.
Kirish
Mamlakatimizda amalga oshirilayotgan ta’lim tizimiga doir o’zgarishlar va islohotlardan ko’zlangan maqsad har bir yosh avlodni bilimli, salohoyatli har tomonlama barkamol etib tarbiyalashdan iboratdir. O’quvchilarga ta’lim tarbiya berishda interfaol usullardan foydalanish dars sifatini oshirib yuqori samaradorlikka erishishning zaruriy shartidir.
Bugungi davr, zamon rivojlangani sari har bir buyum, narsaga boʻlgan eʼtibor yanada kuchayib uni dizayni, sifati, yaroqliligi insonlarni qiziqtira boshladi. Taklif oshgani sari talab takomillashib bormoqda. Har bir kasb, hunar insonda yoshligidan rivojlanib boradi. Shakllanadigan kasb egasi bolaligidanoq qiziqish, sharoit, kelib chiqishi, toʻgʻri yoʻnaltirilganligi va kasbni mukammal oʻrganib, shu sohada yetuk kadr boʻlishi bu jamiyatni, davlatni kelajagi uchun hizmat qiladi.
Biz bu borada poydevor boʻlgan ilk qadam yaʼni maktabda oʻqish jarayonlarinda kasbga yoʻnaltirish, bolani qiziqishlarini, isteʼdodlarini hisobga olish orqali shakllantiramiz.
Maktab darsliklarida yaʼni texnologiya darslarida bolani kelajakda qanday kasb egasi, qanday kadr boʻlib yetishishini aniqlab beradi. Texnologiya darslari osondan murakkabga tomon yetaklab boradi. Bunda boshlangʻich sinflarda oddiy narsalar, masalan qogʻoz bilan ishlash, plastilen bilan ishlash orqali ularda kasbga qiziqishni ilk alomatlari aniqlanadi. Beshinchi, oltinchi sinflarda esa milliy qadriyatlarga yoʻgʻriligan holatda anʼanalar, qadimiy kasblar, hunarlar oʻrgatilib boriladi. Masalan aylnan shu sinflarda yogʻoch materiallarga ishlov berishni birinchi bosqichi tushintirib boriladi.
5-9 sinflar uchun texnologiya fanida yogʻochga ishlov berish mavzularini keng yoritib berish, avtomatik sistemalar yordamida ishlov berish, nazariy hamda amaliy mashg’ulotlarni o’ziga xos ravishda interfaol metodlardan foydalanib tashkil etish, nazariy mashg’ulotlarda olingan bilimlarni amalda hayotiy tajribalar asosida mustahkamlash juda muhimdir. Dars jarayonlarida yogʻochga qanday ishlov berish, ularni sifat darajasi va eng asosiysi uni haridorgirligi muhim ahamiyat kasb etadi.
Bugungi kunda texnika rivojlangani sari barcha sohalarda rivojlanish jadal suratlarda oʻsib bormoqda. Hozirgi zamon tadbirkorlari aynan avtomatik qurilmalar orqali inson omilini kamaytirib daromadni koʻpaytirishni maqbul yoʻl deb tanlashdi. Aynan yogʻoch materiallarga ishlov berishda avtomatik qurilmalardan foydalanish ham huddi shu samarani bermoqda.
Yogʻoch materiallarga ishlov berishda avtomatik qurilmalarni oʻrni va ahamiyati yuqori. Yogʻoch bilan ishlashda uni kimyoviy xossalari, texnologik xossalari, uni haroratga, namlikka va shu kabi taʼsirlarga chidamliligi, uni qanday quritishi va saqlanganligini inobatga olgan holda foydalanish maqsadga muvofiqdir. Avtomatik qurilmalar quyidagi sxema orqali ish olib borishadi.
Texnologik jarayonning parametrlarini rostlaydigan yoki ularni boshqaradigan avtomatik sistemalarda ijrochi mexanizmlardan foydalaniladi. Ular datchikning signali boʻyicha rostlovchi organni harakatga keltiradi. Koʻpincha ijrochi mexanizm sifatida dvigatellaridan foydalaniladi, bu dvigtellardagi valning aylanishi rostlovchi organning surilishiga olib keladi. Rostlovchi organ normadan chetlashgan parametrga taʼsir etadi, masalan suyuqlik yoki gazning sarflanishini kamaytiradi. Avtomatikada bunday qurilma sifatida xar hil relatif xizmat qiladi. Avtomatik sistemalarda elektron, fotoelektrik, elektromagnitli relelardan foydalaniladi. Avtomat texnologik jarayonning qaysi parametri nazorat qilinishi kerakligini ʼʼ Bilishi ʼʼ va qiymatni ʼʼ Eslab qolishi ʼʼ lozim. Buning uchun avtomat qurilma sostaviga ish programmasini tuzishda yordam beradigan belgilovchi element kiradi.
Bugungi kunda yogʻoch materiallarga mexanik ishlov berishda avtomatik sistemalarda foydalanilayotgan sohalardan eng koʻzga koʻringan sohasi bu stol-stul yasash. Bu soha kundan kunga rivojlanib, ravnaq topib bormoqda. Huddi shu kabi soxa rivojini asosiy punkti bu avtomatik qurilmalar sistemalari.
Xulosa o’rnida shuni ta’kidlash lozimki, bugunki kunda avtomatik sistemalar inson mehnatini kamaytirish, elektr, gaz kabi resurslarni sarfini kamaytirishga yordam beradi. Ish unumi oʻsib xarajatlar kamayadi va turli xil xatoliklardan himoyalaydi.
Foydalanilgan adabiyotlar
1. https://uz.wikipedia.org/wiki/Polimerlar
2. https://mort-sure.com/blog/difference-between-polymers-and-metals/
3. Shavkat Sharipov, Odil Qo‘ysinov, Qumrinisa Abdullayeva. “Texnologiya”
Umumiy o‘rta ta’lim maktablarining 7-sinfi uchun darslik «Sharq» Toshkent — 2017.

References
1. https://uz.wikipedia.org/wiki/Polimerlar
2. https://mort-sure.com/blog/difference-between-polymers-and-metals/
3. Shavkat Sharipov, Odil Qo‘ysinov, Qumrinisa Abdullayeva. “Texnologiya”
Umumiy o‘rta ta’lim maktablarining 7-sinfi uchun darslik «Sharq» Toshkent — 2017