Titul varag’i familiyasi: Rabbimova Ismi

ANNOTATSIYA

O`quvchilar o`rtasida o`tkaziladigan musobaqa darslaridan maqsad, o’quvchilarga musiqa fanidan olgan bilimlarini sinovdan o`tkazish, shu bilan birgalikda yangi pedtexnologiyalar va ularning qo’llanilishi haqida ma’lumotlar bilan tanishtirib borishdir.

Bu darsni o’tishda musiqaga oid ko’rgazma qurollardan,rasmlardan, tarqatma materiallardan, DVD va CD disklardan foydalanaman. “Bingo o`yinida” o’quvchilar olgan bilimlarini mustahkamlab oladilar. Bundan tashqari o’tilayotgan mavzu o’quvchilarda qiziqish o’yg’otishi uchun turli hil musobaqa, o’yinlar, tezkor savol javoblar va shunga o’xshash interfaol metodlardan foydalanaman. Musiqali topishmoqda esa o`quvchilar ham tinglash madaniyatini, ham rshitish madaniyatini o`rganadilar.

TITUL VARAG’I

Familiyasi: Rabbimova

Ismi: Xulkar

Sharifi: Rabbimovna

Ish joyi: Oqdaryo tuman 45-maktab

Lavozimi: O’qituvchi

Tuman: Oqdaryo

Shahar: Loyish

Viloyat: Samarqand

Fan nomi: Musiqai

Sinfi: 6 ”b”

Dars ishlanmaning mavzusi: Mustahkamlash darsi

O’quvchilar soni: 36 ta

Elektron pochta manzili: [e-mail]

6-sinflar uchun o`tilgan darslar yuzasidan bir soatlik mustahkamlash

dars ishlanmasi.

Darsning maqsadi:

Ta`limiy maqsad:O`quvchilarning har 4 chorak davomida olgan bilimlarini sinovdan o`tkazish,musiqa faniga bo`lgan qiziqishlarini yanada oshirish.

Tarbiyaviy maqsad: Darsda o`zaro hamjihatlik,do`stlik aloqalarni mustahkamlash, odobli bo`lish, o`zgalarni tinglay olish kabi xislatlarni shakllantirish.

Rivojlantiruvchi maqsad: Dars davomida o`quvchilarning faolligiga erishish,turli xil noan`anaviy dars usullaridan foydalanish

Dars o`tish usuli: Aralash

Darsjihozi:darslik,ko`rgazmalirasmlar,tarqatma materiallar,DVD, rubob cholg`usi

Darsning borishi:(O`zbekiston Respublikasi Davlat madhiyasini kuylash salomlashish,o`quvchilarni belgilangan joylarga o`tqazish,reja bilan tanishtirish)

Reja

1.Guruhlarga tezkor savollar

2.Topishmoqlar

3.Bingo o`yini

4.tarmoqli o`yin

5.qadam va qadam

6.Kim oshdi savdosi

7.Aforizmdan musiqaga oid so`zlar topish

Har bir guruhdan 1 nafar o`quvchi doskaga chiqadi va o`qituvchi bergan 7-ta tezkor savollarga javob beradi.

Tezkor savollar

1.Shashmaqom qachon qayerda shakllangan? XVIII asrda Buxoroda

2.Zamonaviy musiqa nima? Hozirda ijro etilayotgan barcha musiqa turlari

3.Mahalliy musiqa uslublar? 4ta

4.Chuli iroq mumtoz kuymi yoki ashula? Kuy

5.Charxim,Yozi qaysi qo’shiqlar turiga kiradi? Mehnat

6.Birinchi tuzilgan estrada guruhi? Yalla, Sado, Navo, Paxtaoy

7.Siyasisen qaysi xalq cholg’usi? Yapon

8.Sharq taronalari qachondan boshlab o’tkazziladi? 1997 yildan

9.1-chi folklor ansambli qachon tuzilgan? 1978-yil

10.Mumtoz musiqa nima? Mohir xonanda, sozanda va bastakorlar yartgan eng nodir asarlar,maqomlar,yirik shakldagi yirik kuy va ashulalar

11.Estrada musiqa nima? Yengil,maishiy xarakterli ommabop musiqa

12.Folklor musiqa necha turga bo’linadi? 5tur

13.Fig’on mumtoz kuymi yoki ashula? Ashula

14.Sust xotin qaysi folklor turiga kiradi? Afsuniy

15.Estradamiz asoschisi? Botir Zokirov

16.Oshiq g’arib va Shohsanam dostoni qaysi doston turiga kiradi? Lirik- romantik

17. Tabla qaysi xalq cholg’usi? Arab

18.Sharq taronalari kim tomonidan tasdiqlanadi? YUNESKO va Musiqa bo’yicha xalqaro kengash tomonidan

19.O’zbekistonga estrada qachon kirib kelgan? XX asr 50-yillarida

20.O’zbekistonda nechta doston turi bor? 4ta

21.Qilq qanday cholg’u? Torli-kamonli

22Arg’ul qaysi xalq cholg’usi? Arab

23.Shashmaqom so’zining ma’nosi? 6maqom

24.O’g’iznoma qaysi xalqning mashxur dostoni? Turkman

25.O’zbek estradasining asoschisi? Botir Zokirov

26.O’zbekistonda nechta dostonchilik dostoni mavjud? 2 ta

27.Raga qaysi xalq janri? Hind

28Dastgoh qaysi xalq janri? Eron

29. Manas qaysi xalqning mashxur dostoni? Qirg’iz

30.No-kabuki qaysi xalq janri? Yapon

31.Mumtoz musida tarkibi necha xil?? 2 xil

32.Doston ijrochisi ? Baxshi

33. Suvora qaysi mahalliy musiqa uslubga xos? Xorazm

34.Gulyor shahnoz qaysi vohaga xos? Farg’na Toshkent

35.Xorazm maqomlari nima deb ataladi? 6-yarim maqom

36.Maqom ijrochilarini kim deb ataymiz? Hofiz

37.Madhiyamiz qachon qabul qilingan? 1992 yil 10-dekabr

38.Katta ashula qaysi vohaga xos? Farg’ona-Toshkent

39.Intervallarni sanang? Prima,sekunda,tersiya,kvarta,kventa,seksta,septima,oktava

Topishmoqli o`yin

Har bir guruhdan bir nafardan o`quvchi doskaga taklif etiladi.Ularga ham og`zaki, ham tarqatma, ham musiqiy topishmoqlar beraman.

Og`zaki topishmoq

1Klavishli cholg`udir qo`llar unda raqs tushar

2. Ikki harfdan iborat nomi, chertib chalas uni.

3. O`yma kosalidir u, torli kamonli cholg`u

4. Gardishida xalqalar, Usul berar qaranglar

Tarqatma topishmoq

Har uchchala guruh o`quvchisiga o`tilgan mavzu bo`yicha rasmlar beraman.Ular ana shu rasmlarga qarab ma`lumotlar berishlari kerak bo`ladi. Har bir berilgan to`g`ri ma`lumotga bir baldan baho qo`yilib boriladi.

1-guruh o`quvchisiga Yalla guruhi

2-guruh o`quvchisiga Motsart

3-guruh o`quvchisiga Betxoven

Ular ma`lumotlarni o`ylagunlaricha men guruhlarga musiqiy topishmoqlarni beraman.

Musiqiy topishmoqlar

1-guruhga “Andijon polkasi”

2-guruhga “Bahor valsi”

3-guruhga “Tanovar”

Har bir guruhdan bir ishtirokchi bingo o`yiniga taklif etiladi.

Bingo o`yini savollari

1.Hofiz nomini aniqlang?

2.Sozanda nomini toping?

3.Mumtoz kuy?

4.Mumtoz ashula?

5.”Fidelio” oprtasining bastakori?

Motsart	Cho`li iroq	Italiya
Qahramon Dadayev	Suvora	Munojot Yo`lchiyeva
Raga	Rok,pop	Betxoven

Bingo javob raqamlari

6	3	7
2	4	1
9	8	5

Har bir guruhdan yana 3 nafar o`quvchi doskaga taklif etiladi. Ularga kungaboqar rasmlari tushirilgan tarqatma topshiriqlari beriladi.O`quvchilar kungaboqar rasmidagi aylanalar ichiga sharq xalqlari mumtoz musiqalarining asosiy janrlarini yozib chiqishadi. Har bir janr uchun 1 balldan qo`yiladi.



Qadam va qadam

Har bir sinf o`quvchilaridan 1 nafari taklif etiladi. Ularga savollar beriladi.

1.Turkmanlarning mashxur dostoni? O`g`iznoma

2.Sharq taronalari har necha yilda qayerda o`tkaziladi? 2-yilda Samarqandda

3.Suvora qaysi vohaning mumtoz musiqasi? Xorazm

4.Qozoq va qirg`zlarning o`xshashligi nimada? Janrida

5.Yapon musiqasida qo`llaniladigan cholg`ular?siyasisen,biva,kato

Kim oshdi savdosi

Bu o`yinda sharq xalqlari cholg`ulari sotuvga qo`yiladi. Qaysi sinf o`quvchisi kop oshirsa va uni himoya qila olsa g`olib bo`ladi.

Aforizmlardan so`zlar yozish

”Ovozi chiroyli xonandaning yoqimli ashulasi muhabbat ahlining qalbini yondiradi,kuydiradi.

Darsni yakunlash: Barcha shartlar bo`yicha ballar hisoblab chiqigunga qadar har bir sinf o`zlari tayyorlagan badiiy chiqishlarini namoyish etadilar.O`quvchilarning tayyorlagan ko`rgazmalari ham umumiy ballarga qo`shiladi.G`olib aniqlanadi va rag`batlantiriladi.

Uyga vazifa: O`tilgan mavzularni takrorlab kelish.

Mavzu: 7-sinflar o`rtasida o`tilgan mavzular yuzasidan o`tkazilgan musobaqa dars ishlanmasi.

Darsning maqsadi:

Ta`limiy maqsad:O`quvchilarning har 4 chorak davomida olgan bilimlarini sinovdan o`tkazish,musiqa faniga bo`lgan qiziqishlarini yanada oshirish.

Tarbiyaviy maqsad: Darsda o`zaro hamjihatlik,do`stlik aloqalarni mustahkamlash, odobli bo`lish, o`zgalarni tinglay olish kabi xislatlarni shakllantirish.

Rivojlantiruvchi maqsad: Dars davomida o`quvchilarning faolligiga erishish,turli xil noan`anaviy dars usullaridan foydalanish

Dars o`tish usuli: Aralash

Darsjihozi:darslik,ko`rgazmalirasmlar,tarqatma materiallar,DVD, rubob cholg`usi

Darsning borishi:

a)tashkiliyqism(salomlashish,o`quvchilarnibelgilangan joylarga o`tqazish,reja bilan tanishtirish)

Reja

1.Guruhlarga tezkor savollar

2.Topishmoqlar

3.Bingo o`yini

4.tarmoqli o`yin

5.qadam va qadam

6.Kim oshdi savdosi

7.Aforizmdan musiqaga oid so`zlar topish

Har bir guruhdan 1 nafar o`quvchi doskaga chiqadi va o`qituvchi bergan 10-ta tezkor savollarga javob beradi.

Tezkor savollar

1.Nechta mahalliy musiqa uslubi mavjud? 4 ta

2.Mavrigi janr qaysi mahalliy musiqa uslubiga xos? Samarqand-Buxoro

3.Interval so’zinig ma’nosi? Oraliq, Masofa

4.Qanday qo’shiqlar xalq qo’shiqlari diyiladi? Xalq yaratgan

5.Buxoro Samarqand dostonchilik an’analarining nomoyondalari? Ergash Jumanbulbul o’gli, Pulkan shoirlar

6.Sharq taronalari har necha yilda,qayerda o’tkaziladi? Har ikki yilda Samarqandda

7.Maqom ijrochisini kim deb ataymiz? Hofiz

8.Xalfachilik kimlarca xos janr? Ayollarga

9.Suvora so’zining ma’nosi? Otliq

10.Katta ashula qaysi mahalliy musiqa uslubiga xos? Farg’ona-Toshkent

11.Lapar nima? Ikki va undan ortiq xonandalarning tarafma-taraf bo’lib aytishuvi

12.Yallachilik qaysi viliyatga xos? Farg’ona –Toshkent

13.Shashmaqom so’zining ma’nosi? 6-maqom

14.Mumtoz musiqaning ikkinchi nomi? Kasbiy musiqa

15.Mashhur hofizlarga misollar?O’lmas Saidjonov,Munojat Yo’lchiyeva, Sherali Jurayev

16.IX sharq taronalari qachon bo’lib o’tdi? 2013-yil

17.Doston ijrochisi? Baxshi

18.Sozandachilik kimlarga xos? Xotin-qizlarga

19.Nasr so’zining ma’nosi? Zafar,ko’mak

20.Ashula nima? Qo’shiqqa nisbatan rivojlangan,yirikroq avjli asardir

21.Shashmaqom ashula yo’li nima deb ataladi? Nasr

22.G’ajir nay qaysi mahalliy uslubga xos? Qashqadaryo-Surxondaryo

23.Tasnif so’zining ma’nosi? Ijod etilgan mukammal asar

24.O’zbekistonda maqom turlari? 3 ta

25.Sharq taronalari kim tomonidan tasdiqlanadi? YUNESKO va Musiqa bo’yicha Xalqaro kengash tomonidan

26.Usul qaysi cholg’ularda beriladi? Zarbli cholg’ularda

27.Shashmaqom cholg’u yo’li necha qismdan iborat? 5 qismdan

28.Shashmaqom cholg’u yo’li nima deb ataladi? Mushkulot

29.Garmon qaysi viloyatga xos? Xorazm

30.Saqil so’zining ma’nosi? Og’ir, vazmin

31.Usul necha tovush asosida quriladi? 2 tovush

32.Tarje so’zining ma’nosi? Takrorlash, qaytarish

33.Mehnat qo’shiqlariga misollar? Xo’p hayda,Mayda-mayda, Qo’sh hayda

34.Xorazm ashulachilik san’atining nomoyondalari?Komiljon Otaniyozov

35.Dugoh so’zining ma’nosi? 2o’rin,2joy,2parda

36.Madhiyamiz bastakorlari? Abdulla Oripov,Mutal Burxonov

37.Gardun so’zining ma’nosi ? Falak gardishi,qismat

38.Chang qanday cholg’ular guruhiga kiradi? Torli urma

39.O’zbek raqs sana’ti asoschisi? Mukarrama Turg’unboyeva

40.Xalq ashulalari ijod etilishiga ko’ra necha turga bo’linadi? 2-xil

41.Teatr so’zining ma’nosi? Tomoshaxona

42.Jahon musiqa madaniyati rivojining bosqichlari? 6 bosqich

43.Shashmaqomni ilk bor nota yozuviga kim tushigan? Uspenskiy,Ota Jalol Nosir,Ota G’iyos Abdug’anilar

44.Xorazm maqomlari aytim yo’li nima deb ataladi?Manzum yoki Aytim yo’li

45.Xorazm maqomlari chog’u yo’li nima deb ataladi? Mansur yoki Chertim yo’li

46. Tanbur chizig’I nomli nota yozuvini kim kashf etgan? Komil Xorazmiy

47.Xorazm maqomlari nima deb ataladi? Olti yarim maqom

48.Saraxbor so’zining ma’nosi? Bosh xabar

49.Muxammas so’zi ma’nosi? Beshlik

50.Maqom so’zining ma’nosi? O’rin,joy,daraja,martaba

51.Xorazmda ashulachilarni kim deb atashadi? Guyanda

52.Xorazm dostonchiligida qaysi cholg’u ishlatiladi? Dutor

53.Xorazm musiqa uslubiga xos janrlar? Tomosha raqs o’yin kuylari ,Lapar,Xalfachilik,doston

54.Yalla bu- - Band naqorat shaklidagi aytim bo’lib,raqsga tushib kuylanadi

55.Katta ashula bu----yirik hajmli,kuy ohanglari keng nafasga muljallangan janr

56.Dostonlardan olingan terma va parchalarning xotin qizlar o’rtasida ijrosi-Xalfachilik

57.Mavrigi janr nima? Ko’p qismdan ibrat ,2-tilda ijro etiladigan,erkaklarga xos janr

58.Do’mbira va dutorning farqi? --Hajmi jihatdan, ovozi bilan

59.Bulamon qaysi mahalliy musiqa uslubiga xos cholg’u?-----Xorazm

60 .Buzruk so’zining ma’nosi?- -Katta,ulug’

61.Jahon musiqa madaniyatining bosqichlarin sanang? 6-ta

62.O`zbek simfoniyasining asoschisi? Mirsodiq Tojiyev

63.Ergash qo`shig`I qaysi asardan olingan? Zaynab va omon

64.Atoqli o`zbek san`atkorlaridan kimlarni bilasiz?Turg`un Alimatov,ochilxon otaxonov

65.Teatr so`zining ma`nosi? Tomoshaxona

66.Fidelio operasining bastakori kim? Brtxoven

67.Motsartning mashxur operalari?

68.Betxoven nechta simfoniya yaratgan? 9-ta

69.Vena klassik maktabi qachon shakllangan? XVIII asrda

70.Hoji Abdulaziz Rasulov qaysi vohaning mashxur nomoyondasi? Samarqand

71.Ruslan va lyudmila operasining bastakori? Glinka

72.realizm so`zining ma`nosi? Haqqoniy voqealarni aks ettirish

73.O`zbekiston radiosi qoshidagi maqom ansambli qachon tuzilgan. 1959-yilda

74.Ergash Jumanbulbul o`g`li va Po`lkan shoirlar qaysi voha doston ijrochilari? Samarqand-buxoro

75.Ovozi chiroyli xonandaning yoqimli ashulasi muhabbat ahlining qalbini yondiradi,kuydiradi. Ushbu so`zlar qaysi allomaga tegishli/ Alisher navoiy

76.maqom ansamblining badiiy rahbari kim? Abduhoshim ismoilov

77.Uspenskiy kimning iltimosiga ko`ra shashmaqomni nota yozuvga tushirgan? A.Fitrat

78.Ko`p ovozli uslub qachon qaror topgan?

79.100-ta simfoniyani kim yozgan? Yozev gaydn

80.Xayoliy voqeylikni aks ettirish nima deyiladi? Romantizm

Topishmoqli o`yin

Har bir guruhdan bir nafardan o`quvchi doskaga taklif etiladi.Ularga ham og`zaki, ham tarqatma, ham musiqiy topishmoqlar beraman.

Og`zaki topishmoq

1Klavishli cholg`udir qo`llar unda raqs tushar

2. Ikki harfdan iborat nomi, chertib chalas uni.

3. O`yma kosalidir u, torli kamonli cholg`u

4. Gardishida xalqalar, Usul berar qaranglar

5. Uning ikki tori bor, lek dutormas bil faqat.

6. Mezrobli cholg`udir u, naxun bilan chalasiz

Tarqatma topishmoq

Har uchchala guruh o`quvchisiga o`tilgan mavzu bo`yicha rasmlar beraman.Ular ana shu rasmlarga qarab ma`lumotlar berishlari kerak bo`ladi. Har bir berilgan to`g`ri ma`lumotga bir baldan baho qo`yilib boriladi.

1-guruhga Shashmaqom mavzusi

2-guruhga Farg`ona-Toshkent maqomlari

3-guruhga Xorazm maqomlari

Ushbu mavzular bo`yicha o`quvchilat kamida 7 tadan ma`lumot berishlari kerak bo`ladi. Har bir ma`lumot bir baldan baholanadi.

Ular ma`lumotlarni o`ylagunlaricha men guruhlarga musiqiy topishmoqlarni beraman.

Musiqiy topishmoqlar

1-guruhga “Andijon polkasi”

2-guruhga “Bahor valsi”

3-guruhga “Tanovar”

4-guruhga “Qari navo”

5-guruhga “Dilxiroj” kuylarini eshittiraman. Ular kuyning nomi va unda qo`llanilgan cholg`u asboblarini topishlari kerak bo`ladi.