|
Titan
Reja:
1.Kimyoviy xossalari.
2.Fizik xossalari.
3.Olinishi.
5.Qo'llanilish sohalari
4.Minerallari, narxi.
Kimyoviy xossalari
Qattiq yaltiroq,kumushsimon rangli metal
Yer postlog’0ining 0,61% tashkil etadi
Atom radiusi 147 pm Ionlashish energiyasi (birinchi elektron)657.8(6.82) kJ/mol (eV)
Elektron konfiguratsiyasi [Ar] 3d2 4s2
Atom massasi 47.88
Tartib raqami 22
Fizik xossalari
Zichlik r, kg / m 3
|
4,5 × 10 -3
|
Erish harorati T pl , °C
|
1668±4
|
Issiqlik o'tkazuvchanligi l , Vt / (m × deg)
|
16,76
|
Nisbiy cho'zilish d, %
|
25–30
|
Nisbiy qisqarish Y , %
|
50–60
|
Titan (Titanum),
Ti — Mendeleyev davriy sistemasining IV guruhiga mansub
kimyoviy element.Tartib raqami 22, atom massasi 47,88.
Titan (unsur) oraliq metallarga kiradi.
Titan (unsur) massa sonlari 46 (7,95%), 47(7,75%), 48(73,45%), 49(5,51%),
50(5,34%) boʻlgan 5 ta barqaror izotopdan iborat. Uning bir necha sunʼiy
radioaktiv izotoplari ham maʼlum. 1795-yilda nemis kimyogari Titan (unsur)
Klaprot TiO2 (rutil) nomaʼlum elementning oksidi ekanligini aniqlagan va
oʻsha elementga Titan (unsur) nomini bergan [Titan (unsur) nomi yun.
afsonasidagi titanlar — Uran (Osmon) va Geya (Yer)ning bolalari
nomidan olingan]. 1925-yilda Niderlandiya olimlari VanArkel va de Bur
titan (IV)yodidni choʻgʻ holatidagi volfram simda parchalash yo’li bilan
sof Titan (unsur)oldilar. Titan (unsur) Yer poʻstining massa jihatidan
0,57% ni tashkil qiladi. Titan (unsur) tabiatda titan (1U)oksid
TYU2 (rutil, anataz, brukit), temir titanat (yoki ilmenit) FeTiO3,
kaltsiy titanat (yoki peroskvit) CaTiO, holida uchraydi.
Ilmenit koʻpincha magnetit bilan qoʻshilib FaTiO3 nFe3O4 tarkibli titan
magnetitlar hosil qiladi.Bu mineral Titan (unsur)ning muhim rudalaridan.
22 Titan
Ti 47.867
3d24s2
Titan, garchi u Yerdagi eng ko'p yettinchi va yer qobig'idagi to'qqizinchi metall bo'lsa ham, tabiatda toza metall sifatida emas, balki mineral oksidlar tarkibidagi boshqa elementlar bilan birgalikda uchraydi, titaniferous minerallar sifatida tanilgan.
Shunday qilib, uni olish uchun ushbu minerallardan xom ashyo sifatida foydalanish zarur. Ulardan ba'zilari:
-Titanit yoki sfeno (CaTiSiO)5), ularning kristallarini yashil rangga aylantiradigan temir va alyuminiy aralashmalari bilan.
-Brookit (TiO)2 ortorombik).
-Rutil, TiO ning eng barqaror polimorfasi2, undan keyin anataza va brookit minerallari.
-Ilmenita (FeTiO3).
-Perovskit (CaTiO3)
-Leyksoksen (anataza, rutil va perovskitning heterojen aralashmasi).
Shuning uchun titan ishlab chiqarish uchun spen va perovskit tez-tez ishlatiladi, chunki ularning kaltsiy va kremniy tarkibini reaktsiya aralashmasidan olish qiyin.
Ushbu minerallarning ichida rutil va ilmenit tarkibida TiO yuqori bo'lganligi sababli tijorat va sanoatda eng ko'p ishlatiladi, ya'ni ular titanga boy.
Pirometallurgiya usulida ruda koks bilan sintezlanadi va xlor bilan ishlanadi, bir juft titan tetraxlorid TiCl 4 olinadi:
TiO 2 + 2C + 2Cl 2 = TiCl 2 + 2CO
Olingan TiCl 4 bug'lari 850 ° C da magniy bilan qayta-riladi:
TiCl 4 + 2Mg = 2MgCl 2 + Ti
Olingan titan "gubka" qayta eritiladi va tozalanadi. Titan yodid usuli yoki elektroliz bilan tozalanadi, Ti ni TiCl4 dan ajratadi. Titan ingotlarini olish uchun yoy, elektron-nur yoki plazma bilan ishlov berish qo'llaniladi.
Olinishi
- fazoviy mahsulotlar (eshiklar, lyuklar, g'iloflar, pol qoplamalari);
- og'ir yuklarga duchor bo'lgan birliklar va agregatlar (panjaralar, qo'nish moslamalari, gidravlik tsilindrlar);
- dvigatel qismlari (korpus, kompressor pichoqlari).
QO'LLANILISHI
Narxi
Tibbiyotda qo’llaniladigan titanium narxi 300 AQSh dollari / kg gacha bo'lishi mumkin
Sb265 GR2 titaniumli varaqning har bir kg uchun narxi 16.8$
Titan metali tarqalishi bo'yicha yettinchi òrinda turuvchi metall bo'lsada, u sof holda uchramaydi. Ya'ni turli minerallar tarkibida buladi. Masalan: titanit, rutil,limenita kabi minerallar. Titanni sanoatda oliwda bir qancha qiyinchiliklarga duch kelinadi. Shu sababli titanli mahsulotlar bir qancha qimmatroq buladi.
Masalan: tibbiyotda qòllaniladigan titaniumni narxi 300 AQSH dollari bulsa , titanli varoqning 1 kgmi uchun 16.8$ bòlib hisoblanadi.
Xulosa
Adabiyotlar
Kornilov Titan (unsur) 1975;
Svikker Titan (unsur),Titan i yego splavi, per. s nem., Titan (unsur), 1979.
Web sayt: www.baxili.ru www.wikipedia.org
Do'stlaringiz bilan baham: |
