Талабаларнинг муста=ил иши учун физикадан методик кырсатмалар ва масалалар



Download 146,5 Kb.
bet1/2
Sana24.02.2022
Hajmi146,5 Kb.
#235804
TuriРеферат
  1   2
Bog'liq
Uslubiy ko'rsatmalar Fizika


¡ЗБЕКИСТОН ПОЧТА ВА ТЕЛЕКОММУНИКАЦИЯЛАР АГЕНТЛИГИ


ТОШКЕНТ ЭЛЕКТРОТЕХНИКА АЛОКА ИНСТИТУТИ


Физика

кафедраси


ТАЛАБАЛАРНИНГ МУСТА›ИЛ ИШИ УЧУН


ФИЗИКАДАН УСЛУБИЙ КЎРСАТМАЛАР

Тошкент 2002


Физика курсининг маъруза дарсларида кырилмаган баъзи мавзуларни муста=ил ырганиш, назарий саволларга жавоблар ёзиш ва =ышимча топшири=лар быйича масалалар ечиш муста=ил ишларни ташкил =илади.
Талаба бу ишларни ыз ва=тида бажарса, щеч =андай =ийинчиликка учрамайди, чунки муста=ил тайёргарлик ва=тида адабиётлар билан ишлашни, улардан =андай фойдаланишни ырганади. Билим даражаси кенгаяди. Щар бир орали= назорат быйича =ышимча баллга эга былади.
Реферат ёзишда алощида стандарт форматларга ёзиш шарт эмас, балки оддий дафтарга ёзиш ¯ам кифоя œилади.
Ы=ув йилининг биринчи ярим йилида талаба 5 та иккинчи ярим йилликда эса 10 та муста=ил ишни бажариши керак. Муста=ил ишлар дастурида щар бир топшири=нинг тартиби ва ундаги =ышимча масалалар вариант тартиби маърузачи томонидан берилади

I-семестр


1-топшири=


Мавзулар мазмуни



  1. Гироскопик эффект.

  2. Гироскоплар ва уларнинг =ылланилиши.

  3. Ноинерциал сано= тизимлари. Инерция кучи, унинг хоссалари.

  4. Айланма сано= тизимларидаги инерция кучи.

  5. Гравитацион майдон.

  6. Эквивалентлилик принципи.

  7. Космик тезликлар.

  8. Бернулли тенгламаси.

  9. Марказий кучлар майдонидаги щаракат.

10 Ноинерциал сано= тизимларида са=ланиш =онунлари.
11 Ызгарувчан массали жисмнинг реактив щаракати.

2-топшири=


Мавзулар мазмуни



  1. Электростатик майдон о=ими ва дивергенцияси.

  2. Электростатик майдон циркуляцияси ва уюрмаси.

  3. Электр диполи потенциал энергияси. Бир жинсли былмаган майдонда диполга таъсир этувчи куч.

  4. Гаусс теоремасининг дифференциал шакли.

  5. Икки диэлектрик чегарасидаги шартлар.

  6. Сегнетоэлектриклар.

  7. Цилиндрик ва сферик конденсаторлар электр си\имини щисоблаш.

3-топшири=


Мавзулар мазмуни



  1. Ызгармас ток учун узлуксизлик тенгламаси.

  2. Металларда заряд ташувчиларнинг электрон табиатини тасди=ловчи тажрибалар.

  3. Ом =онунини металлар электрон ытказувчанлиги классик назариясидан келтириб чи=ариш.

  4. Жоуль-Ленц =онунини классик электрон назариядан келтириб чи=ариш.

  5. Видеман-Франц =онуни.

  6. Газларнинг муста=ил былмаган ытказувчанлиги.

  7. Ионизацион чегара.

  8. Муста=ил ытказувчанликда ток ташувчиларнинг щосил былишига олиб келувчи жараёнлар.

  9. Газ ытказувчанлик плазма.

  10. Муста=ил газ ытказувчанликларнинг турлари.

4-топшири=


Мавзулар мазмуни



  1. Магнитизм релятивистик эффект сифатида.

  2. Бир жинсли былмаган магнит майдонидаги токли контурга таъсир этувчи куч.

  3. Магнит майдон индукцияси о=ими ва дивергенцияси.

  4. Магнит майдон индукция циркуляцияси ва уюрмаси.

  5. Икки магнетик чегарасидаги шартлар.

  6. Электромагнитлар.

  7. Магнетомеханик щодисалар.

  8. Фуко токлари ва уларнинг =ылланилиши.

  9. Дифференциал шаклдаги Максвелл тенгламалари.

  10. Зарядланган зарраларнинг электр ва магнит майдонлардаги щаракати Электроннинг солиштирма зарядини ани=лаш.

  11. Масс-спектроскопия.

  12. Зарядланган зарралар тезлаткичлари.

5-топшири=


Мавзулар мазмуни



  1. Тебраниш тенгламасининг комплекс функция щолидаги кыриниши.

  2. Тебраниш тизимининг асллиги.

  3. Механик ва электромагнит автотебранишлар.

  4. Ызгарувчан ток занжиридаги =увват.

  5. Бир хил частотали ызаро перпендикуляр иккита тебранишларни =ышишда оддий ну=та траекториясинининг тенгламасини чи=ариш.

  6. Щар хил частотали ызаро перпендикуляр тебранишларни =ышиш.

  7. Резонанс ва=тида резонанс частотасининг амплитудасини ва уларнинг асллик билан бо\ли=лик формулаларини чи=ариш.

Мисол учун саволларга жавоб œуйидагича ¸зилади


+АТТИ+ ЖИСМНИНГ АЙЛАНМА ЩАРАКАТИДА ТАШ+И КУЧНИНГ БАЖАРГАН ИШИ


+атти= жисм =ыз\алмас z ы= атрофида айланаётган былсин. Унинг dm массали i элементлар былакчасига Fi куч таъсир =илаётганда dt ва=т ичида i-элементар былакча dsirid масофани ытсин, бунда ri-элементар былакчанинг айланиш радиуси, d-эса унинг ва=т ичида ытган бурчак масофаси. Бу масофада dmi элементар массани кычиришда Fi кучнинг бажарган иши dAi кучнинг Fi тангенциал ташкил этувчининг dsi масофага кыпайтмасига тенг


dAiFidsiFirid
Бунда (Fi ri) катталик кучнинг z ы==а нисбатан куч моментининг модули Mi га тенгдир. Демак
dAiMid (1)
Элементар бурилиш бурчаги d ни вектор d, яъни ы= быйлаб йыналган вектор деб =араш мумкин: d dt/
Агар Mi ва d вектор бир хил йыналса, dAi мусбат (dAi0), =арама-=арши йыналганда эса dAi манфий (dAi 0) былади. Шунинг учун (1) формулани Мi ва d векторларнинг ¢заро скаляр к¢пайтмаси к¢ринишида ёзиш мумкин
dAi( ) (2)
У щолда жисмнинг барча элементар массаларига œыйилган кучларнинг бажарган элементар иши dA айрим кучлар бажарган ишлар dAi нинг алгебраик йиšиндисига тенгдир:
dA
Ынг тамондаги йиšинди жисмга œыйилган барча ташœи кучларнинг Z айланиш ¢œига нисбатан натижавий куч моментини беради Шунинг учун
dA (3)
Агар œаттиœ жисмнинг айланиш ¢œи œызšалмас былса ва векторлар устма-уст тушади ва (3) формула ¯исоблаш учун œулай к¢ринишга келади
dA=Mzd=M=dt (4)
Чекли ваœт оралиšидаги бажарилган иш (5) ифодани интеграллаш орœали топилади
А (5)
Агар жисмга таъсир œилувчи кучларнинг натижавий моменти ызгармас ( const) œолса (5) формула œуйидаги кыринишга келади
(6)
Бу ифода илгариланма ¯аракат ваœтидаги ызгармас куч ( ) нинг бажарган иши АFS ифодасига ыхшашдир Таœœослашлар шуни кырсатадики айланма ¯аракат учун куч вазифасини куч моменти чизиœли dSvdt масофа вазифасини эса бурчакли к¢чиш бажарар экан

РЕЛЯТИВИСТИК МЕХАНИКАДА ТЕЗЛИКЛАРНИ ›ЫШИШ


Лоренц алмаштиришларга асасланган тезлиги ёруšлик тезлигига яœин былган ¯аракатларни ырганадиган механика релятивистик механика дейилади


›ызšалмас К инерциал саноœ тизимдаги моддий нуœта тезлик векторининг хуz ¢œларига проекциялари:
  (1)
Ÿаракатланувчи К1 инерциал саноœ тизимдаги моддий нуœта тезлик векторининг хIyIzI ¢œларига проекцияларини бундай белгилаймиз
  (2)
Бу билан барча тезликларни œышишнинг релятивистик œонуни нисбийлик назариясининг иккинчи постулатига мувофиœ келадиган натижаларни ¯ам беради Ÿаœиœатан ¯ам га тенг былсин деб фараз œилинса vx учун (2) формуланинг биринчи ифодасидан œуйидаги тенглик келиб чиœади

Бу натижа ёруšлик тезлиги барча инерциал саноœ тизими бир хил деб таърифланувчи Эйнштейн иккинчи пастулатининг тасдиœланишидир Лоренц алмаштиришларидан фойданиб К тизимдаги тезлик орœали КI тизимдаги тезликлар учун ¯ам œуйидаги тенгликка мос равишда былиб танланса тезликлар учун КI тизимдан К тизимга ытишдаги алмаштириш формулалари келиб чиœади
 
Агар моддий нуœтанинг тезлиги ва саноœ тизимларнинг нисбий тезлиги ёруšлик тезлигидан кичик яъни v c  былса Ньютон механикасидаги тезликларни œышиш œонуни келиб чиœади ва

ифодаларни келтириб чиœариш œийин эмас
6-топшири=
«Сынувчи ва мажбурий тебранишлар» мавзуси б¢йича масалалар ечиш

7-топшири=


Мавзулар мазмуни



  1. Сферик тыл=ин тенгламаси.

  2. Ихтиёрий йыналишда тар=алаётган тыл=ин тенгламаси.

  3. Тыл=ин тенгламаси.

  4. +атти= жисмдаги эластик тыл=иннинг тезлиги.

  5. Эластик т¢л=иннинг энергияси.

  6. Торнинг тебраниши.

  7. Товуш.

  8. Газларда товуш тезлиги.

  9. Электромагнит майдон учун тыл=ин тенгламаси.

  10. Электромагнит майдон импульси.

  11. Динамик нурланиш.

8-топшири=


Мавзулар мазмуни



  1. Икки диэлектрик чегарасида ясси тыл=иннинг =айтиши ва синиши.

  2. Ёру\лик о=ими. Фотометрик катталиклар.

  3. Геометрик оптиканинг асосий =онунлари.

  4. Марказлашган оптик тизим.

  5. Юп=а линза.

  6. Фазо ва ва=т когерентлиги. Когерентлик ва=ти ва узунлиги.

  7. Ясси параллел пластинкалардаги интерференцияда когерентлик шартлари. Тенг о\ишли поласалар.

  8. Ызгарувчан =алинликдаги пластинкаларда интерференция шартлари. Тенг =алинлик полосалари.

  9. Майкельсон интерферометри.

  10. Кып нурли интерференция.

  11. Ярим текисликнинг ты\ри чизи=ли =иррасида Френель дифракцияси. Карно спирали.

  12. Френель ва Фраунгофер дифракцияларини кузатиш шартларини солиштириш ва геометрик оптика =онунларини =ыллаш чегараси.

  13. Рентген нурлари дифракцияси.

  14. Объективнинг ажрата олиш кучи.

  15. Голографиянинг асосий принциплари.

  16. Ясси =утбланган ёру\ликнинг кристалл пластинка ор=али ытиш. Икки =утбловчилар орасидаги кристалл пластинка.

  17. Сунъий иккиламчи нурнинг синиши.

9-топшири=


Мавзулар мазмуни



  1. Ёру\лик тезлигини ани=лаш быйича тажрибалар.

  2. «Шамол эфири» ни ани=лаш быйича Майкельсон тажрибалари.

  3. Электромагнит тыл=инлар учун Допплер эффекти.

  4. Исси=лик нурланиши учун Планк формуласини келтириб чи=ариш.

  5. «Ультрафиолет щалокат».

  6. Рентген нурлари.

  7. Комптон эффекти.

  8. Гармоник осциллятор.

  9. Атом ва молекулаларнинг спектрлари. Рентген нурлари спектрлари.

  10. Ёру\ликнинг комбинацион сочилиши.

  11. Мажбурий нурланиш. Лазерлар.

10-топшири=


Мавзулар мазмуни



  1. Политропик жараёнлар.

  2. Ван-дер-Ваольс газлари.

  3. Совутиш машиналари.

  4. Идеал газ, сув, эриш энтропиясини щисоблаш.

  5. Энтропиянинг айрим =ылланилиш со¯алари.

  6. Термодинамик потенциал.

  7. Бу\ланиш ва конденсация тыйинган бу\.

  8. Модданинг критик щолати.

  9. Тыйинган бу\ ва ыта =изиган сую=лик.

  10. Эриш ва кристаллизация.

  11. Клапейрон-Клаузиус тенгламалари, щолат диаграммаси.

11-топшири=


Мавзулар мазмуни



  1. Эщтимоллик назариясининг асосий тушунчалари.

  2. Молекулалар исси=лик щаракати характери. Молекулаларнинг идиш деворларига урилиш сонини щисоблаш.

  3. Максвелнинг та=симот =онунини тажрибада текшириш. Авогадро сонини ани=лаш.

  4. Энтропиянинг щолат эщтимоллиги билан бо\ли=лиги.

  5. Ыта сийраклашган газлар.

  6. Сую=ликларда сирт таранглиги.

  7. Сую=ликнинг боти= юзаси остидаги босим.

  8. Сую=лик ва =атти= жисм чегарасидаги щодисалар.

  9. Капилляр щодисалар

12-топшири=
«Классик статистика» мавзуси быйича масалалар ечиш

13-топшири=


Мавзулар мазмуни



  1. Штерн ва Герлах тажрибалари.

  2. Зееман эффекти.

  3. Электрон парамагнит резонанс.

  4. Ферми-Дирак ва Бозе-Эйнштейн квант статистикаларининг фар=и.

  5. Фонон гази. Кристалл панжара исси=лик си\ими.

  6. Ыта ¢тказувчанлик.

  7. «Металл-ярим ытказгич» ва «Ярим ытказгич-ярим ытказгич»чегарасидаги контакт щодисалар.

  8. Пельтье эффекти.

  9. Эйнштейн ва де-Гааза тажрибалари.

14-топшири=


«Атом физикаси» мавзуси быйича масалалар ечиш
15-топшири=
Мавзулар мазмуни



  1. Атом ядроларининг былиниш реакцияси. Занжир реакцияси.

  2. Ядро энергетикаси принциплари.

  3. Атом ядросининг синтези.

  4. Мессбауэр эффекти.

  5. Гамма нурларнинг моддалар билан таъсирлашиши.

  6. Ядро моделлари.

  7. Нейтроннинг очилиш тарихи.

  8. Трансуран элементлар.

  9. Антизарралар.

  10. Элементар зарраларнинг кварслаш.

Мисол учун саволларга жавоб œуйидагича ¸зилади





Download 146,5 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
  1   2




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish