Suyuqlikka ta’sir etuvchi kuchlar. Gidrostatik bosim va uning xossalari. Gidrostatikaning asosiy

Reja:

1. 
   Suyuqlikka ta’sir etuvchi kuchlar.
   
2. 
   Gidrostatik bosim va uning xossalari.
   
3. 
   Gidrostatikaning asosiy tenglamasi.
   
4. 
   Absolut va manometrik bosim.
   

Suyuqlikka ta’sir etuvchi kuchlar.


Gidrostatika suyuqliklarning muvozanat qonunlari va ular- ning amaliyotdagi tatbiqini o‘rganadi. Gidravlikada suyuqlikka ta’sir etuvchi kuchlar — tashqi va ighki kughlarga bo‘linadi.


Ighki kughlar uzluksiz muhit zarralarining o‘zaro ta’sir- lashishi jarayonida paydo bo‘ladi.


Tashqi kughlar suyuqlik molekulasini o‘rab turgan boshqa zarralar tomonidan qo‘yilgan ta’sir hisobiga paydo bo‘ladi. Tashqi kuchlar massa, sirt va chiziqli kuchlarga bo‘linadi.


Massa kughlari — bu suyuqlik massasiga yoki bir jinsli suyuqlik to‘ldirilgan birlik hajmdagi modda miqdoriga teng kuchdir (Nyutonning II qonuniga muvofiq tushuntiriladi). Massa kuchlariga idishda nisbiy muvozanatda bo‘lgan tezlanish bilan gorizontal harakatlanayotgan yoki tik tushayotgan suyuq- likning inersiya va og‘irlik kuchlari kiradi.


Sirt kughlari — bu suyuqlik hosil qilgan hajm bilan che- garalangan sirtga qo‘yilgan va shu sirt maydoniga teng bo‘lgan kattalikdir. Sirt kuchlariga suyuqlik ichkarisidagi hajmga ta’sir etayotgan gidrostatik va suyuqlikning erkin sirtiga tik yo‘nalgan atmosfera bosim kuchlari, suyuqlik hajmi bilan chegaralangan idish devorlarining reaksiya kuchi, harakatlanayotgan suyuqlik qatlamlari orasidagi ishqalanish kuchlari misol bo‘la oladi. Massa va sirt kuchlari SI o‘lchov birliklari sistemasida, mos ravishda, kg va m².da o‘lchanadi.
Chiziq kughlari — bu suyuqlik va gazlarning chegaraviy nuqtalarida hosil bo‘ladigan sirt taranglik kuchidir. kapillarlarda paydo bo‘ladigan sirt taranglik kuchi suyuqlik sirtiga urinma va ta’sir qilayotgan suyuqlik konturiga tik yo‘nalgan bo‘ladi.