Ozbekiston Respublikasi Oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi

Ozbekiston Respublikasi Oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi

• Ozbekiston Respublikasi Oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi
• Toshkent Davlat Iqtisodiyot Universiteti Samarqand filiali
• _________________________________________fakulteti
• __________________________________________fanidan

Mustaqil ta’lim

Bajardi:Ahatqulov Laziz

Tekshirdi:___________

Buxgalteriya hisobini

Isloh qilish bosqichlari

Reja:

• Reja:

1. Statistik kuzatish to’g’risida umumiy tushuncha

2. Statistikkuzatishningshakllari, turlarivausullari

3. Statistik kuzatishning dasturiy-uslubiy va tashkiliy masalalarihamdastatistikkuzatishma’lumotlariniqabulqilishvauninazorati

4. Statistikadajamlash: turlarivamohiyati

5. Guruhlashmetodi: mohiyati,ahamiyativaturlari

KORXONALAR BUXGALTERIYA mSOBIGA QO'YILGAN

VAZIFALAR VA ULARNING AHAMIYATI

Korxonalar - jamiyat ehtiyojini qondirish va foyda (daromad) olish

maqsadida mahsulot ishlab chiqarish, ishlar va xizmatlar bajarish uchun

belgilangan qonun asosida tashkil qilingan mustaqil xo'jalik yurituvchi

subyekt bo'lib hisoblanadi. «Q'zbekiston

Respublikasida korxonalar to'g'risida»gi qonunda korxonalarning tashkiliy huquqiy shakllari

belgilab berilgan. Ularning asosiylari davlat, fermer, xususiy, oilaviy, mahalla, to'liq shirkat, yopiq turdagi hissadorlik jarniyati, ochiq turdagi hissadorlik jamiyati, ijara, fermer (dehqon) xo'jaliklari va boshqalar hisoblanadi. Bozor iqtisodiyoti sharoitida korxonada buxgalteriya hisobi ishlarini to'g'ri tashkil qilish g'oyat muhim ahamiyatga ega. Korxona va tashkilotlarda buxgalteriya hisobi sodir bo'layotgan xo'jalik jarayoni hamda muomalalarini kuzatib va qayd etib qolmasdan, ishlab chiqarish rejasining bajarilishi ustidan nazoratni amalga oshira borib, rejalashtirish, nazorat qilish va iqtisodiyotni boshqarish ishida asosiy vazifani bajaradi.

Shu boisdan ham hisob ishlarini tashkil qilish masalalariga katta e'tibor qaratiladi. Hozirgi kunda buxgalteriya hisobi ishlarini tashkil qilishga qo'yilgan eng asosiy talab - bu, uning kam xarajatli va sodda bo'lishidir. Korxonada hisob ishlari ana shunday tashkil etilgandagina, buxgalteriya hisobi yuqori samaraga hamda yaxshi natijalarga erishish mumkin. Buning uchun eng avvalo, har bir korxonaning o'ziga xos tannoq xususiyatlarini va boshqa

jihatlarini chuqur o'rganish lozim.

Buxgalteriya hisobi - bu, kundalik va umumiy ma'lumotlar olish

maqsadida ayrim korxona, hissadorlik jamiyati, muassasa, tashkilot va

boshqalarning xo'jalik faoliyatini uzluksiz ravishda kuzatish va nazorat

qilish tizimidan iboratdir.~Buxgalteriya hisobining maqsadi foydalanuvchilarni

to'liq, ishonarli, o'z vaqtida tuzilgan moliyaviy va buxgalterlya

hisobining boshqa axborotlari bilan ta'minlashdan iborat.

rahbari, tashqi investorlar va foydalanuvchilarga asosan

moliyaviy axborotga asoslanadigan sarnara1i axborot tizimi

zarurligi natijasida kelib chiqadi.

Tahlil (baholasb) Korxonaning moliyaviy-iqtisodiy holatini yaxsbilash maqsadida

qaror qabul qilish uchun ilgari qabul qilingan strategiya

va taktikasini baholash hamda tahlil qilish jarayonidir. Tahlil

natijasida korxonada boy berilgan imkoniyatlarni hisoblab

chiqish, mavjud rezervlar hajmini belgilash, uskunalar,

mehnat va xomashyo resurslaridan foydalanish darajasini

oshirish, shuningdek, moddiy resurslar bilan uzluksiz

ta'minlashni yo'lga qo'yish.

Hisob Korxona xo'jalik faoliyatining hujjatlar

KorxonaIarda buxgaIteriya hisobining vazifaIari korxona ishlab

chiqarish xo'jalik faoliyati vazifalaridan kelib chiqqan holda quyidagilardan

tashkil topadi:

1. Belgilangan reja topshiriqlari bajarilishini o'z vaqtida aks ettiri~h

va nazorat qilish.

2. Moddiy mehnat va moliya resurslaridan samarali va to'g'ri

foydalanish.

3. Ichki ishlab chiqarish rezervlarini aniqlash va ishga solish.

4. Korxona rahbari va ma'muriyatini hamda yuqori tashkilotlami

zarur hisobot ma'lumotlari bilan o'z vaqtida ta'minlash.

5. Korxona mulkchiligining xavfsizligini ta'minlash.

6. Iqtisodiy tartibning amalga oshirilishi ustidan nazorat olib borish.

BUXGALTERIYA msOBINING TASHKILIY-HUQUQIY

ASOSLARI

Respublikamiz mustaqillikka erishgan vaqtdan boshlab bozor

iqtisodiyoti talablari va moliyaviy hisobotning xalqaro andozalariga

muvofiqlashtirish maqsadida buxgalteriya hisobi tizimi bosqichmabosqich

isloh qilib kelinmoqda, ushbu islohotni iqtisodiy, fuqarolikhuquqiy

sohada yuz berayotgan jarayonlar va buxgalteriya hisobi bobida

xalqaro rniqyosda uyg'unlashtirish zaruriyati taqozo etdi.

Bozor iqtisodiyoti buxgalteriya hisobi faqat hisob yuritish siyosati

va statistika vazifasini bajarib qolmasdan, balki manfaatdor tomonlarga

tasarrufida mavjud bo'lgan moliyaviy resurslardan qanday qilib yaxshiroq

foydalanish to'g'risida xolis va asoslangan qaror qabul qilishi uchun

xo'jalik yurituvchi subyektning faoliyati to'g'risida axborot to'plash,

uni qayta ishlash va uzatish vositasiga aylandi.

Hozirgi paytda buxgalterlar ishiga qo'yiladigan talablar tubdan

o'zgarmoqda. Buxgalter korxona rahbariga moliyaviy ahvolning barqarorligini

oshirishga imkon beradigan yo'llami ko'rsatib berishi, iqtisodiy

tahlil, umuman korxonaning pul oqimlari va moliyasini boshqarish bilan,

ya'ni moliyaviy menejment bilan shug'ullanishi kerak. Buning uchun,

eng avvalo, buxgalterlar BHMA larini va hisob ishlariga oid me'yoriyhuquqiy

hujjatlami bilishlari lozim. Ana shundagina buxgalteriya hisobini

samarali tashkil qilishga erishish mumkin.

Mavjud xalqaro amaliyot buxgalteriya hisobini me'yorlar yordamida

boshqarishning 4 darajali tizimini ko'zda tutadi.