O‘zbekiston Respublikasi Хalq ta’limi vazirligi tasdiqlagan тoshkenт 2005

Elektrolitik dissoyilanish jarayoni qaytar reaktsialardir.

HClH⁺+Cl^-; Na₂SO₄2Na⁺+SO

• 
  Elektrolitik dissoyilanish nazariyasini 1887 yilda S.Arenius kashf etgan.
  

 Eritmadagi elektrolit molekulalarini qncha qismini ionlarga ajralagnligini bildiruvchi kattalik dissotsilanish darajasi deb ataladi va   harfi bilan belgilanadi.

• 
  Ma’lum temperaturada dissotsiyalangan molekulalar sonining, erigan moddaning dastlabki molekulalari soniga nisbati elektrolitning dissotsialanish darajasi () deb ataladi
  
• 
  Dissotsialanish darajasi erituvchi va erigan elektrolit tabiatiga, eritma konsentratsiyasiga, temperaturaga bog‘liq bo‘ladi
  
• 
  Dissotsialangan va dastlabki molekulalar orasidagi muvozanat konstantasi dissotsialanish konstantasi deb ataladi
  
• 
  Dissotsialanish konstantasi erituvchi va erigan elektrolit tabiatiga, temperaturaga bog‘liq bo‘ladi, lekin konsentratsiyaga bog‘liq bo‘lmaydi
  
• 
  Dissotsialanish konstantasi quydagicha ifodalanadi:
  

ABA⁺+B^-; K=

Bunda: va moddalarning muvozanat paytdagi kontsentratsiyasi.

-elektrolitning muvozanat paytdagi kontsentratsiyasi.

Juda kuchsiz elektrolitlar uchun : K=C² bundan = yoki C=

K=dissotsialanish konstantasi.

C=eletrolitni (juda kuchsiz) konsentrtsiyasi

=dissotsilanish darajasi.

• 
  Kuchli asos va kuchsiz kislotadan hosil bo’lgan tuzlar (KNO₂, Na₂CO₃,K₂S va …) suvda eritilganda gidrolizlanadi.
  

Na ₂CO₃+HOH2Na⁺+HCO^-₃+OH^-

Bunday tuzlarning suvdagi eritmasi ishqoriy muxitga ega bo’ladi.

• 
  Kuchsiz asos va kuchli kislota hosil bo’lgan tuzlar (ZnCl₂, Al₂(SO₄)₃,Cu(NO₃)₂ …) suvda eritilganda gidrolizlanadi.
  

ZnCl₂+HOHZnOH⁺ + 2Cl^- + H⁺

Bunday tuzlarning gidrolizlanishidan muxit kislotali bo’ladi.

• 
  Kuchsiz asos va kuchsiz kislotadan hosil bo’lgan tuzlar ( (NH₄)₂ CO₃, COONH₄, Cr₂ S₃ …) gidrolizlanganda hosil bo’lgan yangi asos va kislotani kuchiga qarab muxit turlicha bo’ladi. Yani gidroliz oxirigacha boradi.
  

CH₃COONH₄+H₂OCH₃ COOH+NH₄OH

(CH₃COO^- +NH₄⁺ +H₂O CH₃COO+NH₄OH)

• 
  Juda kuchsiz asos va juda kuchsiz kislotadan hosil bo’lgan tuzlarning gidrolizi oxirigacha sodir bo’ladi.
  

Cr₂S₃+6H₂O Cr(OH)₃  + H₂S

Bunday xollarda eritmani muxiti gidroliz natijasida hosil bo’lgan kislota va asosning kuchiga qarab kuchsiz kislota yoki kuchsiz ishqoriy bo’ladi.

• 
  Kuchli asos va kuchsiz kislotadan hosil bo’lgan tuzlar gidrolizlanmaydi.