O’quv-uslubiy majmua 17 Ma’ruza rejasi

---

 Biotexnologiya asoslaridan Biotexnologiya obyektlari va usullari. Biotexnologik obyektlarni tanlash.

 

o’quv-uslubiy majmua 

 

 

 

 

17 

 

 

Ma’ruza rejasi 

 

 

1. 

Viruslar. 

2. 

Viroidlar. 

3. 

Bakteriyalar. 

4. 

Zamburug'lar. 

 Tayanch  atama  va  iboralar:  mikroorganizmlar,  hayvonlar,  o'simliklar, 

prokariotlar,  eukariotlar,  akariotlar,  hujayra  nazariyasi,  sitologiya,  viruslar, 

virusologiya,  virus  turlari,  virion,  kapsid  va  nukleokapsid,  viroid,  bakteriya, 

endotsitoz  va  ekzotsitoz,  arxeo-  va  eubakteriyalar,  mendosikut,  gratsilikut, 

tenerikutlar, totipotentlik, kallus, fermenter, roller,aseptika.  

Biotexnologiya ob'ektlariga viruslar, bakteriyalar, zamburug'lar-mikromitsetlar va 

makromitsetlar,  sodda  organizmlar,  o'simlik,  hayvon,  inson  to'qima  va  hujayralari, 

shuningdek  biogen  va  funktsional  jihatdan  ularga  o'xshash  bo'lgan  moddalar  kiradi. 

Biotexnologik  ob'ektlar  hujayra  va  to'qimalar  yoki  ularning  birlamchi,  ikkilamchi 

metabolitlari  bo'lishi  xam  mumkin.  Ma'lum  biomolekulani  biotexnologik  ob'ekt 

sifatida ishlatilganda xam uning dastlabki biosintezi uchun aynan shu biomolekulaga 

to'g'ri  keladigan  hujayradan  foydalaniladi.  Shuning  uchun,  biotexnologik  ob'ektlarni 

3ta katta guruhga ajratish maqsadga muvofiq bo'ladi: 



 

mikroorganizmlar 



 

o'simliklar 



 

hayvonlar 

Tirik organizmlarni majoziy ma'noda ixcham, murakkab, iqtisodiy tejamkor, o’z-

o’zini  boshqara  oladigan,  barqaror  va  faol  biokimyoviy  ishlab  chiqarish  uchun 

texnologik  parametrlarni  optimal  saqlay  oladigan  sistema  deb  xarakterlash  mumkin. 

Bu ta'rif  bo’yicha viruslarni organizm deb qabul qilish mumkin emas, biroq ularning 

irsiyati,  moslashuvchanligi,  o’zgaruvchanligi  va boshqa xususiyatlariga  ko’ra  ularni 

jonli tabiat vakillari deb bemalol xisoblasa bo’ladi. 

Quyida  keltirilgan  jadvaldan  ko’rinib  turibdiki,  biotexnologiya  ob'ektlari 

viruslardan  tortib  odamgacha  bo’lgan  barcha  tirik  organizmlarni  o'z  ichiga  qamrab 

oladi.