O’quv-uslubiy majmua 17 Ma’ruza rejasi

Hayvon viruslari

Viruslar

O'simlik viruslari

Bakteriya viruslari

(bakteriofaglar)

Zamburug' viruslari

---

 Biotexnologiya asoslaridan Biotexnologiya obyektlari va usullari. Biotexnologik obyektlarni tanlash.

 

o’quv-uslubiy majmua 

 

 

 

 

21 

 

Murakkab  tuzilgan  viruslar  qo’shimcha  oqsil  yoki  lipoproteid  qobiqlardan 

tuzilgan  bo’ladi.  Ba'zan  qobiq  tarkibida  ayrim  uglevodlar  va  fermentlar  ham 

uchraydi. Gripp, gerpes viruslari murakkab tuzilgan viruslarga misol bo’la oladi. 

 

 

 

Umurtqali  hayvonlar  viruslari  17ta  oilaga,  umurtqasizlar  viruslari  7ta  oilaga, 

bakteriyalar  viruslari  10ta  oilaga  bo’linadi.  O’simlik  viruslarining  20ta  turi  va 

zamburug'lar  viruslarining  5ta  turi  mavjud.  Bu  raqamlar  keyinchalik  o’zgarishi 

mumkin. Chunki bugungi kunga kelib avval fanga ma'lum bo’lmagan yangi viruslar 

xam aniqlanmoqda (masalan, OITS). 

1971-yil  T.O.Diner  (AQSh)  kartoshka  o’simligi  tugunagini  urchuqsimon, 

duksimon  ko’rinishga  keltiradigan  subvirusli patogen  qo’zg'atuvchini  aniqladi.  Ular 

keyinchalik    viroidlar  deb  nomlandi.  1984-yil  viroidlar  tomonidan  madaniy 

o’simliklarda    qo’zg'atiladigan  10  xil  kasallik  aniqlandi.  Bular  qatorida  donli 

o’simliklar xam bor. Viroidlarda kapsid qobiq yo’q. Uning molekulyar strukturasi bir 

zanjirli, kovalent berk, xalqasimon RNKdan iborat. RNKdagi nukleotidlar soni 240-

400. Shakliga ko’ra viroidlar uzuksimon, chiziqli bo’ladi.  

Viroidlarning  har  bir  turi  faqat  uning  o’ziga  xos  bo’lgan  quyi  molekulyar  RNK 

turiga  ega.  Viroidlarning  o’lchami  o’rtacha  15nm.  Ular  o’simlikning  sezgir 

Viruslar

• DNK saqlovchi

• RNK saqlovchi

DNK saqlovchi viruslar

• bakteriya viruslari 

• hayvon va odam viruslari

RNK saqlovchi viruslar

• o'simlik viruslari

• va h.k.

---

 Biotexnologiya asoslaridan Biotexnologiya obyektlari va usullari. Biotexnologik obyektlarni tanlash.