Opera san’ati haqida

Opera shakli.

1. 
   Opera san’ati haqida.
   
2. 
   Operadagi shakllar.
   
3. 
   Operada cholg‘u musiqasi.
   

Tayanch so‘z va iboralar: opera, ariya, ariyetta, kavatina, xor, ansambl, leytmotif, libretto.

1. 
   Opera san’ati haqida.
   

Teatrda sahnalashtirilgan tarzda ijro etish uchun yozilgan musiqiy-dramatik asar opera deb ataladi. Opera solist-vokalistlar, xor, vokal ansambllari va orkestrga mo‘ljallangani uchun musiqaning vokal-cholg‘u turiga kiradi.

Opera matni libretto deb ataladi. Libretto odatda dramatik asarlarni musiqiy san’at talablariga muvofiq ravishda qayta ishlash yoki boshqa turdagi adabiy asarlarni insstsenirovka qilish yo‘li bilan yaratiladi.

Operada xorlar, ariyalar, vokal ansambllaridan tashqari balet ham, shuningdek opera mazmunini ochib berishga bevosita xizmat qiluvchi tasviriy san’at turlari (dekoratsiya, kiyim-kechak) o‘am bo‘ladi.

Har qanday dramatik asar singari opera pardalarga va ko‘rinishlarga bo‘linadi.

Musiqa shakli jihatidan operalar bir-biriga qarama-qarshi bo‘lgan ikki turga bo‘linadi:

1. 
   Alohida nomerlardan tashkil topgan operalar. Operaning bu turi janr paydo bo‘lan davrdan boshlab XVII, XVIII va XIX asrlar mobaynida yashab keldi va hozir ham o‘z ahamiyatini yo‘qotgani yo‘q. Uning asosiy fazilati shundan iboratki, bu turda har bir nomerga ravshan, yengil qabul qilinadigan, tinglovchi xotirasini qamrab oladigan shaklga solish imkoni mavjud.
   
2. 
   Uzluksiz rivojlanish natijasida yaxlit musiqa asari yaratilib, o‘z ichida alohida tugallanan pesalarga ajratilmaydigan musiqali dramalar. Musiqali dramaning asosiy fazilati shundan iboratki, unda musiqadagi uzluksiz rivojlanish hamda sahna asarlari uchun normal hisoblangan dramatik voqealarning kechishi bir-biriga muvofiq keladi. Operaning asosiy sharti – oddiy nutq o‘rniga kuylash – o‘zgarmay qoladi, chunki gap musiqa asari to‘g‘risida boryapti.