Оила психологияси маърузачи: психология фанлари номзоди, доцент Ў. Б. Шамсиев

Ўзбекистон Республикаси Халқ таълими вазирлиги Абдулла Авлоний номидаги Халқ таълими тизими раҳбар ва мутахассис ходимларни қайта тайёрлаш ва малакасини ошириш институти

ОИЛА ПСИХОЛОГИЯСИ

МАЪРУЗАЧИ: психология фанлари номзоди, доцент Ў.Б.Шамсиев

ПСИХОЛОГИЯ СОҲАЛАРИ
УМУМИЙ ПСИХОЛОГИЯ:

• ШАХС ПСИХОЛОГИЯСИ
• ПСИХИКАНИНГ ТАРАҚҚИЁТИ
• ҚИЁСИЙ ПСИХОЛОГИЯ

ЮРИДИК ПСИХОЛОГИЯ:

• КРИМИНАЛИСТИКА
• СУД ПСИХОЛОГИК ЭКСПЕРТИЗА
• ТЕРГОВ ПСИХОЛОГИЯСИ

ПСИХОЛОГИЯ СОҲАЛАРИ
ИЖТИМОИЙ ПСИХОЛОГИЯ:

• ГУРУҲ ПСИХОЛОГИЯСИ
• ОИЛА ПСИХОЛОГИЯСИ
• ЭТНОПСИХОЛОГИЯ

ПЕДАГОГИК ПСИХОЛОГИЯ:

• ТАЪЛИМ ПСИХОЛОГИЯСИ
• ТАРБИЯ ПСИХОЛОГИЯСИ

ЁШ ДАВРЛАРИ
ПСИХОЛОГИЯСИ:

• БОЛАЛАИК ДАВРИ
• ЎСМИРЛИК ДАВРИ
• ЎСПИРИНЛИК ДАВРИ

ТИББИЁТ ПСИХОЛОГИЯСИ:

• ПСИХО ТЕРАПИЯ
• ПАТОПСИХОЛОГИЯ
• ПСИХОПАТОЛОГИЯ

СПОРТ ПСИХОЛОГИЯСИ:

• СПОРТЧИ ПСИХОЛОГИЯСИ
• Спорт психодиагностикаси
• СПОРТ ПСИХОКОРРЕКУИЯСИ

МЕҲНАТ ПСИХОЛОГИЯСИ:

• МУҲАНДИСЛИК ПСИХОЛОГИЯСИ
• ЭРГОНОМИКА
• КАСБ ПСИХОЛОГИЯСИ

Мавзу: Шарқ таълим-тарбиясида оила институтининг ўрни РЕЖА:

1. Никоҳ битимларининг юзага келиш тарихи.
2. Авестода никоҳ битимлари ҳақида.
3. Ислом маданиятида оилага бўлган муносабат.
4. Шарқ алломаларининг оила тўғрисидаги қарашлари.
А. Маслоу пирамидаси
ЎЗИНИ ЎЗИ
ҚАРОР
ТОПТИРИШ
КОГНИТИВ ВА ЭСТЕТИК
ЭҲТИЁЖ
ҲУРМАТГА НИСБАТАН ЭҲТИЁЖ
ЯҚИНЛИК ТУЙҒУСИГА ЭҲТИЁЖ
ХАВФСИЗЛИККА НИСБАТАН ЭҲТИЁЖЛАР
ФИЗИОЛОГИК ЭҲТИЁЖЛАР (ОВҚАТГА, СУВГА ВА ҲОКАЗО)
ШАХСНИНГ АСОСИЙ ЭҲТИЁЖЛАРИ ИЕРАРХИЯСИ
ЭҲТИЁЖ
МОТИВ
ФАОЛИЯТ
ОПЕРАЦИЯ
ҲАРАКАТ
МАҚСАД
ШАРОИТ
ТОПШИРИҚ
ШАХС ФАОЛИЯТИ ТУЗИЛИШИ

Шаҳар цивилизациясининг пайдо бўлиши, ёзув ва ўқиш кўникмаларининг ривожланиши никоҳ ҳақидаги дастлабки ёзма қонунларнинг пайдо бўлишига олиб келди.

Булар Хаммурапи қонунлари бўлиб, Қадимги Бобилда фуқаролик ва ҳуқуқ қонунларининг мажмуидир. Қадимги Мисрда мерос ерларини ва давлат мансабларини бўлишишни хоҳламаганликлари сабабли кўпинча ака ва сингиллар никоҳ қуришган.

Қадимги Римда никоҳ

Спартада қизлар одатда 18-25 ёшларда турмушга чиққан, Афинада эса бу вақтда қизлар 14 ёшда турмушга чиққан. Оила мулкини бўлмаслик учун уларга ўз нарсаларидан ташқари ҳеч нарса беришмаган (ҳар бир спартиат 30 ёшгача уйланишга мажбур бўлган).

Никоҳдан асосий мақсад болаларнинг дунёга келиши ҳисобланган. Спартага кучли жангчилар керак бўлган.

“Авесто” бўйича жамият тўрт қисмга бўлинган — оила, уруғ, қабила, қабилалар иттифоқи (“нмана”, “вис”, “занту”, “дахъю”). Ушбу тушунчаларни кўпчилик тадқиқотчилар уй, қишлоқ жамоаси, туман, вилоят ва мамлакат тушунчалари билан боғлайди. “Авесто”да қадимги жамоа пойдеворини оила — “нмана” ёки “дмана” ташкил этган. “Авесто” оилага жамиятнинг асосий бўғини сифатида катта аҳамият берган, жамият мавжудлиги ва фаровонлиги, ижтимоий алоқаларнинг мустаҳкамланиши, ёмонликка қарши кураш, инсон зотининг давом этиши, авесто жамиятининг яшовчанлиги, диннинг ворислиги ва тарқалиши оиланинг мустаҳкамлигига боғлиқ бўлган. Шунинг учун зардуштийликда никоҳ ва оилавий бурч масаласи муҳим ахлоқий ўрин тутган. Инсон ҳаётида уйланмай ўтиши эса қораланган. Яъни, никоҳдан ўтиш ҳар бир зардуштийнинг вазифаси ҳисобланган.