Очилов Шоназар Мейлиевич

• Мавзу:Ер қаъридан фойдаланганлик учун солиқнинг ўзига хос хусусиятлари

• РЕЖA:

• 1. Ер қаъридан фойдаланганда солиққа тортиш зарурлиги.
• 2. Солиқ тўловчилар, солиққа тортиш объекти ва базаси.
• 3.Ер қаъридан фойдаланувчилар учун бонуслар

• 1. Ер қаъридан фойдаланганда солиққа тортиш зарурлиги.

• Жахон амалиётида табиий ресурслардан фойдаланганлик учун тўловлар тизимини бонуслар, ренталс, роялти ва солиқлар ташкил этади.

• Республикамиз қонунчилигига мувофиқ, роялти – бу минерал хом-ашёни қазиб олиш хажмига ёки ишлаб чиқарилган маҳсулот қийматига нисбатан фоиз ҳисобида битим шартларига мувофиқ белгиланган ва инвестор томонидан пул шаклида ёки қазиб олинган минерал хом-ашёнинг бир қисми тарзида тўланадиган мунтазам тўловлардир.

• Жаҳон амалиётида табиий ресурслардан фойдаланишни солиққа тортиш одатда фойда солиғи ва табиий ресурслардан фойдаланганлик учун махсус солиқлар, яъни рента солиқлари сифатида ундирилади.

• Ўзбекистонда 100 га яқин, аниқроғи 95 турдаги минерал хом-ашёни ўзида мужассам этган 2700 дан ортиқ кон аниқланган.
• Ўзбекистон Республикасининг 1994 йил 23 сентябрдаги “Ер ости бойликлари тўғрисида”ги Қонунига мувофиқ 1995 йилдан бошлаб ер ости бойликларидан фойдаланилганлик учун солиқ жорий этилди.

• Республикамизда ер қаъридан фойдаланганлик учун солиқ ер ости бойликларининг 53 турига нисбатан белгиланган бўлсада, буджетга солиқ тушуми фақатгина 4-5 турдаги ер ости бойликларига мутлоқ равишда боғлиқ бўлиб қолмоқда.

• 2. Солиқ тўловчилар, солиққа тортиш объекти ва базаси.

• Ер қаъридан фойдаланганлик учун солиқни тўловчилар қуйидагилардир:

• Ер ости бойликларидан фойдаланувчилар қуйидаги солиқларни ва махсус тўловларни тўлайдилар:

• Кавлаб олинган (ажратиб олинган) тайёр маҳсулотнинг ҳажми ер қаъридан фойдаланганлик учун солиқ солиш объектидир. Тайёр маҳсулотлар рўйхати Ўзбекистон Республикаси Президентининг қарори билан белгиланади.

• Қатламдаги босимни сақлаб туриш ва (ёки) углеводородларни тугал технологик жараён доирасида ажратиб олиш учун маҳсулдор қатламга қайта ҳайдаб киритиладиган табиий газ ҳажми солиқ солиш объекти бўлмайди.

• Ер қаъридан фойдаланганлик учун солиқни ҳисоблаб чиқариш учун кавлаб олинган (ажратиб олинган) тайёр маҳсулот ҳажмининг ҳисобот даври учун ўртача олинган реализация қилиш баҳосида ҳисоблаб чиқилган қиймати солиқ солинадиган базадир.

• Солиқ кодексининг 252-моддасига асосан ер қаъридан фойдаланувчилар учун бонус белгиланиб, бонус ер қаъридан фойдаланувчи томонидан амалга ошириладиган бир марталик тўловдир.

• Ер қаъридан фойдаланувчи қуйидаги турдаги бонусларни тўлайди:

• 1.Имзоли бонус

• Имзоли бонус ер қаъридан фойдаланувчининг тегишли лицензия асосида фойдали қазилмаларни аниқлаш ва қидириш бўйича фаолиятни амалга ошириш ҳуқуқи учун бир марталик қатъий белгиланган тўловдир.