Обама иқтисодий мўжизаси

Обама иқтисодий мўжизаси
2009 йил 17 февраль куни АҚШнинг 44-президенти Барак Обама тарихий ҳужжатга имзо чекканди. Гап 787 миллиард долларлик инқироздан чиқиш режаси ҳақида кетмоқда.2008 йил бутун дунё иқтисодиётига зарба берган инқироз айниқса АҚШга жуда жиддий таъсир қилганди. Бундай қийин ҳолатдан ҳукумат ўз фуқароларини қандай олиб чиқиб кетганди? АҚШ президентлигига жуда ноқулай вақтда келган Барак Обама иқтисодий инқироздан чиқиб кетиш учун жуда қиммат режани таклиф қилади. Обаманинг режаси 1 йилга эмас, нақ 10 йилга мўлжалланган эди. Президент таклиф қилган инқироздан чиқиш дастурига давлат бюджетидан 787 миллиард доллар пул ажратилиши белгиланганди. Обама бу режаси орқали давлат бюджетидаги 1,3 триллион долларлик дефицитни президентлигининг биринчи муддати якунида 533 миллиард долларгача камайтиришни кўзлайди. Бу тарихий ҳужжатни имзолаш маросими тантанали тарзда Коларадо штатидаги табиат ва фан музейида ўтказилади. Расман номи «American Recovery and Reinvestment Act» бўлган бу режага «АҚШ иқтисодиётини жонлантириш» деб ном берилади. Ҳужжатни имзолаган Обама шундай деганди: «Бу ҳужжат билан ҳамма муаммоларимиз ҳал бўлиб қолмайди. Қилишимиз керак бўлган ҳамма ишларни унга сиғдира олмаймиз, аммо ишонинг, бу инқироз якунининг бошланиши». Обама ташаббуси билан ишлаб чиқилган лойиҳага ҳамма сенаторлар розилик билдирмайди. Узоқ муҳокамадан сўнг Cенат 13 февралда лойиҳани тасдиқлайди. Уни қўллаб 61 сенатор овоз беради, 37 сенатор қарши чиқади. Вакиллик палатаси инқироздан чиқиш бўйича ўз лойиҳасини таклиф қилгани боис Обаманинг лойиҳасини қабул қилиш кечикиб кетади.
Лойиҳанинг асосий мақсади нима эди?
Обама таклиф қилган бу лойиҳанинг асосий мақсади давлат хусусий инвесторлар ёрдамида тадбиркорларни қийин вазиятдан олиб чиқиши керак эди. Масалан, ажратилиши керак бўлган пулларнинг 500 миллиард доллари банклардаги қиймати пастлаган активларни сотиб олишга қаратилиши мўлжалланади.Айтайлик, иқтисодий инқироз вақтида бирор йирик корхона акциялари қадрсизланиб кетади. Давлат эса боши берк кўчага кириб қолган корхоналар акцияларини сотиб олиб уларга қайтадан ҳаёт бағишлайди.Режада фақат пул сарфлаш эмас, уни тежаш ҳам кўзда тутилади. Жумладан, Ироқдаги ҳарбий ҳаракатлар учун харажатлар сезиларли даражада камайтирилади. Шунингдек, бюджет харажатларини тежашнинг асосий омилларидан бири сифатида энергия мустақиллигини мустаҳкамлашга эътибор қаратилади. Обама ва Байден бу борада мамлакатда энергия тежамкор техникаларни кўпайтириш кераклигини таъкидлайди.Солиқ тизимини соддалаштириш учан ҳам жуда катта пул ажратилади. Йиллик даромади 250 минг доллардан кам бўлган фуқаролар учун солиқлар соддалаштирилади. Аксинча, йирик корпорациялар ва бой америкаликлар учун даромат солиғини ошириш кўзланади. Обама бундай чораларни мавжуд инқироздан чиқиб кетиш учун бир марталик чора эмас, келажакдаги ривожланиш учун кўприк деб атайди.