|
NOSIRIDDIN RABG`UZIY Adibning hayoti va ijodi haqida bizgacha juda kam ma'lumot yetib kelgan. - Adibning hayoti va ijodi haqida bizgacha juda kam ma'lumot yetib kelgan.
- U XIII asrning oxiri XIV asrning boshlarida Xorazmning Raboti o'g'uz degan joyida yashab ijod etgan.
- Bizga uning "Qisasi Rabg'uziy"dan boshqa asari ma'lum emas.
Mazkur kitobda u o'zi haqida musulmonlarga xos kamtarinlik bilan "...bu kitobni tuzgan, toat yo'lida tizgan, ma'siyat yobonin kezgan, oz ozuqliq, ko'p yozuqliq Raboti o'g'uz qozisi Burhon o'g'li Nosiruddin..." deb yozadi. - Mazkur kitobda u o'zi haqida musulmonlarga xos kamtarinlik bilan "...bu kitobni tuzgan, toat yo'lida tizgan, ma'siyat yobonin kezgan, oz ozuqliq, ko'p yozuqliq Raboti o'g'uz qozisi Burhon o'g'li Nosiruddin..." deb yozadi.
- Ko'rinadiki, allomaning oti Nosiruddin bo'lib, otasi Burhoniddin Raboti o'g'uzning qozisi bo'lgan. Rabg'uziy taxallusi ham u yashagan joy nomi bilan bog'liq.
Yetuk ulamo va din arbobining oilasida tarbiyalangan Nosiruddinning o'z zamonasida taniqli tarixchi, yetuk shoir va iste'dodli tarjimon sifatida tan olinganligidan dalolat beruvchi bir talay yordamchi manbalar mavjud. - Yetuk ulamo va din arbobining oilasida tarbiyalangan Nosiruddinning o'z zamonasida taniqli tarixchi, yetuk shoir va iste'dodli tarjimon sifatida tan olinganligidan dalolat beruvchi bir talay yordamchi manbalar mavjud.
Rabg'uziyning qissalari ma'nosini anglatuvchi "Qisasi Rabg'uziy" asari olam va odamning yaratilishi, insonning yoidan ozishi va komillik sari mashaqqatli hamda uzoq yo'l bosib borayotganligi haqida g'oyat mantiqli va qiziqarli tarzda hikoya qilinadi. - Rabg'uziyning qissalari ma'nosini anglatuvchi "Qisasi Rabg'uziy" asari olam va odamning yaratilishi, insonning yoidan ozishi va komillik sari mashaqqatli hamda uzoq yo'l bosib borayotganligi haqida g'oyat mantiqli va qiziqarli tarzda hikoya qilinadi.
Ushbu asar musulmon dinini qabul qilgan e'tiborli mo'g'ul beklaridan Nosiruddin To'qbug'aning iltimosiga ko'ra, hijriy 709 (milodiy 1309-1310) yilda yozilgan. - Ushbu asar musulmon dinini qabul qilgan e'tiborli mo'g'ul beklaridan Nosiruddin To'qbug'aning iltimosiga ko'ra, hijriy 709 (milodiy 1309-1310) yilda yozilgan.
Eslab qoling!
Xayrli iltimos - Bek To'qbo'g'a adibdan "o'qimoqg'a keraklik, o'granmakka yarog'liq" payg'ambarlar qissalaridan iborat asar yozib berishini so'ragan edi. Mazkur vazifani ulkan salohiyat, katta mahorat bilan uddalagan adibning bu asari "Qisasi Rabg'uziy", "Qisas ul-anbiyoi turkiy" nomi bilan shuhrat topdi.
Asarning yutug`i - Birinchidan, adib o'zigacha yaratilgan payg'ambarlar haqidagi qissalarni puxta o'rgandi, ularning yutuqlarini umumlashtirdi, rivojlantirdi.
- Ikkinchidan, salaflari yo'l qo'ygan kamchiliklarni tuzatdi, xato va chalkashliklarga barham berdi.
- Uchinchidan, oldinlari nabiylar haqidagi qissalar arab va fors tillarida yozilgan bo'lsa, Rabg'uziyning turkiy tilda bitilgan qissalari turkiy xalqlarning bebaho ma'naviy mulkiga aylandi.
Qissalar asosini tarixiy-ilohiy voqealar tashkil etadi. Ular o'z ildizlari bilan Qur'on va hadislarga, insoniyatning yaratilish va rivojlanish tarixiga borib taqaladi. - Qissalar asosini tarixiy-ilohiy voqealar tashkil etadi. Ular o'z ildizlari bilan Qur'on va hadislarga, insoniyatning yaratilish va rivojlanish tarixiga borib taqaladi.
- Ammo bularning ko'pchiligi, birinchi navbatda, Rabg'uziy badiiy tafakkuri yordamida qayta idrok etiladi, badiiy talqinini topadi.
Asos bitta! - Qissalar syujeti, bosh qahramonlari turlicha bo'lsa-da, ularni bir zot - Muhammad alayhissalom siymosi o'zaro birlashtirib turadi.
"Qisasi Rabg'uziy" o'ziga xos etnografik xarakterdagi chizgilarga ega asardir. - "Qisasi Rabg'uziy" o'ziga xos etnografik xarakterdagi chizgilarga ega asardir.
- Unda turkiy va boshqa xalqlarning ayrim rasm-rusum, urf-odatlari ham muallif nazaridan chetda qolmagan.
NOZIK TA’B SHOIR - Bir qator qissalar boshlanishida yoki ichida berilgan o'zbekcha hamda arabcha she'rlar Rabg'uziyning nozik ta'b zullisonayn shoir bo'lganligidan darak beradi.
- Shuningdek, juda ko'p o'rinlarda voqealar bayoni, holatlar tasvirida tashbeh, tanosub, tazod, tajnis, takrir, jonlantirish kabi tasvir vositalardan unumli foydalangan.
GO`ZAL SA’J - Xususan sa'j (nasrdagi ichki qofiya) adibning sevimli badiiy vositasi ekanligi ko'zga tashlanadi. Muallif sa'jdan asosan ta'rif va tavsif o'rinlarida foydalanadi.
- Masalan, Idris alayhissalom ta'rifi:
"... payg'ambar alayhissalom ul umri ukush, diydori ko'shish, Azroilg'a qotishg'an, rizvon birla yanashg'an, dunyodin qushtek uchg'an, tamug'g'a kirib chiqg'an, Mrotdin yashindek kechg'an, uchmoh qabug'in ochg'an, o'zi aziz, o'rni adiz, irig' zotlig', Axnuh otlig' Idris yalavoch".
Do'stlaringiz bilan baham: |
