Мавзу: Қушлар– Aves синфи. Умумий тавсифи. Ташқи ва ички тузилиши, кўпайиши ва ривожланиши

Мавзу: Қушлар– Aves синфи. Умумий тавсифи. Ташқи ва ички тузилиши, кўпайиши ва ривожланиши

 

Режа:

• Қушлар синфига умумий тавсиф.
• Қушларнинг ташқи тузилиш (тана шакли, ҳаракатланиши, тери қопламлари)
• Қушларнинг ички тузилиши (скелет, мускул, овқат ҳазм қилиш, нафас олиш, қон айланиш, айирув, жинсий, нерв, сезги органлари ва органлар системаси)

Қушлар синфига умумий тавсиф

• 1.Танаси пат ва пар билан қопланган;
• 2. Нeрв систeмаси ва хатти-ҳаракатлари мураккаб;
• 3. Гомойотерм ва тана ҳарорати юқори;
• Олдинги оёқлари қанотга айланганлиги сабабли учиш қобилиятига эга;
• 5. Модда алмашинуви жадал;
• 6. Тухум қўйиб кўпаяди;
• 7. Танасида безлар ривожланмаган (қуймич безидан ташқари);
• 8. Жағлар ўрнига тумшуқ шаклланган ва тишлар йўқ;
• 9. Скелети ўзига хос (суяклари пневматик, қовурғалари ўсимтали, тос суяги очиқ типда, илик суяги, кўкрак тожи суяги);
• 10. Юраги тўрт камерали, қон айланиш тизими такомиллашган;
• 11. Нафас олишда ўпкадан ташқари ҳаво халтачаларининг ҳам иштирок этади.
• .

Qushlar tumshug‘ining tuzilishi oziqlanish tarziga bog'liq

Парларнинг типлари: 1-рул (дум) пари, 2-қоқувчи пар, 3-қопловчи пар, 4-ипсимон пар, 5- чўткасимон пар, 6- патли пар.
Qush patining tuzilishi:
A — kontur pat, B — kontur qopiag'ich pat, D — par; 1 — qalam uchi, 2 — birinchi va ikkinchi tartib o'siqchalar, 3 — o'zak.
Парнинг тузилиш сxeмaси: 1-пaр ўқи (қалам учи), 2-ўзаги, 3-елпиғичи, 4-биринчи тaртибли тoлaчaлaр, 5-иккинчи тaртибли тoлaчaлaр, 6-илмoқчaлaр.
 
Қaнoт скeлeтидa қoқув пaрлaрининг жoйлашуви:
1-биринчи тaртибли қoқув пaрлaри,
2-иккинчи тaртибли қoқув пaрлaри, 3- қaнoтчa.
Эркак каптар ички органларининг умумий топографияси: 1-тумшуқ усти; 2-тумшуқ ости; 3-орқа аорта; 4-юрак олди бўлмаси; 5-восковица; 6-клоака; 7-кўр ичак; 8-уруғ йўли; 9-ўн икки бармоқли ичак; 10-жиғилдон бези; 11-қалқонсимон без; 12-уруғдон; 13-жигар; 14-жиғилдон; 15-ингичка ичак; 16-талоқ; 17-ташқи эшитув йўли; 18-пирпировчи парда; 19-бурун тешиклари; 20-қизилўнгач; 21-кўз; 22-цевка (илик); 23-пастки қовоқ; 24-ошқозон ости бези; 25-безли ошқозон; 26-юқориги қовоқ; 27-ўпка; 28-буйрак; 29-тўғри ичак; 30-трахея; 31-сийдик йўли; 32-олдинги ковак вена (чап); 33-орқа ковак вена; 34-мускулли ошқозон; 35-юрак қоринчаси.
Қушларнинг нафас олиш тизимининг схемаси: 1-олдинги ҳаво халталари; 2-трахея; 3-пастки ҳиқилдоқ; 4-марказий бронх; 5-ўпка; 6-орқа ҳаво халталари
Қушларнинг қон айланиш тизимини схемаси: 1-юрак; 2-олдинги ковак вена; 3-уйқу артерияси; 4-ўнг аорта ёйи; 5-ўпка артерияси; 6-ўпка венаси; 7- ички аъзоларнинг капиляр тўри; 8-орқа ковак вена; 9-орқа аорта.
Эркак (А) ва урғочи (Б) қушлар айириш ва кўпайиш системаларидаги
органларнинг тузилиш схемаси:
1-буйрак; 2-уруғдон; 3-уруғ йўли; 4-сийдик йўли; 5-клоака; 
6-тухумдон; 7-тухум йўлининг воронкаси; 8-тухум йўли; 
9-ўнг тухум йўлининг қолдиғи.
Қушларнинг нерв тизими: А- умумий тузилиши: 1-бош мия; 2-орқа мия; 3-периферик нерв тизими; Б-бош мия: 1-олдинги мия; 2-оралиқ мия; 3-ўрта мия; 4-мияча; 5-узунчоқ мия.
1 — po'choq,
2 — po'choqosti par-dasi,
3 ~ havo kamerasi,
4 — suyuq oqsil,
5— oqsil kanopcha,
6— sariqlik parda,
7— sariqlik,
8 — murtak diski.

Ayrim qushlarning tuxumidan chiqqan jo'jalarining ko'zi yumuq, quloq teshigi yopiq; yalong'och tanasi siyrak mayin parlar bilan qoplangan bo'ladi

Ayrim qushlarning tuxumidan chiqqan jo'jalarining ko'zi yumuq, quloq teshigi yopiq; yalong'och tanasi siyrak mayin parlar bilan qoplangan bo'ladi

E’TIBORINGIZ UCHUN RAHMAT