Mavzu: Transport inshootlarini tekshirishni tashkil etish Reja: 1. Transport inshootlarini tekshirishni tashkil etish 2.Transport vositalari qatnovi 3.Transpotr inshootlarni ko’rikdan o’tkazish 4. Xulosa 5.Foydalanilgan adabiyotlar
Qurilish konstmksiyalari m e’morchilik konstruksiyalaridan (bino qismlaridan) shu bilan farq qiladiki, bularning kesimlari hisoblash yo'li bilan aniqlanadi. Ular o'zlariga qo‘yilgan talablarga, mahalliy qurilish sharoitlariga, iqtisodiy va boshqa mulohazalarga ko'ra turli xil materiallardan tayyorlanadi. Qurilish konstniksivalarining asosiy turi temir-beton konstruksiyalar bo'lib, ular hozirgi kapital qurilishning asosini tashkil etadi. Metall, ayniqsa, metall konstruksiyalar ham keng miqyosida ishlatilmoqda. Aluminiy qotishmalaridan, yog'och va plastmassadan tayyorlangan qurilish konstmksiyalari ham qo'llanadi. Juda ko'p obyektlar, ayniqsa, binolaming ko'pginasi g'isht-tosh va armotosh konstmksiyalaridan ko'tariladi. Foydalanish va texnik talablar shundan iboratki, qurilish konstmksiyalari bino va inshootlardan foydalanish qulay, yetarlicha mustahkam, ustivor, chidamli, bikr. yorilish-bardoshliligi, bino va inshootlarning uzoqqa chidamliligi bilan xarakterlanadi. Asosiy talablardan biri ularning tejamliligidir. Qurilish koustruksiyalariga qo'yiladigan texnik talablar. Bino va inshootlar konstuksiyalariga bir necha texnik talablar qo'yilib, ularning ijrosi tegishli qurilish me'yoiiari va qoidalari hujjati — QMQ da alohida keltirilgan. Asosiy texnik talablardan bo'lgan mustahkamlik, bikrlik, ustivorlik, zilzilabaidoshlik va chidamlilik talablari eng dolzarb shartlar bo'lib, konstruksion sifatni ta'minlaydi. A) Mustahkamlik sharti. Aksariyat konstm ksiyaning ko'tarish qobiliyatini ta’minlovchi talab bo'lib. konstruksiyani I chegaraviy holati hisoblanadi va uni mustahkamlik sharti deb yuritiladi. Bu talab konstmksiyaning har birini (poydevor. devor, ustun, to'siq va hokazo) ko'tarish qobiliyatini ifodalovchi shart bo'lib, koristruksiyaga ta’sir qilayotgan kuchga nisbatan ko'tarish qobiliyatini belgilaydi va u konstmksiyalami material turlariga, o'lchamlariga, fizik va mexanik xarakteristikalariga bog'liqdir. B) Bikrlik sharti konstruksiyani II chegaraviy holati hisoblanib, uning deformatsiya holatini aniqlashga va deformatsiya chegarasini tekshirishga qaratilgan. Bu shartda tashqi kuch ta’sirida hosil bo'Iadigan burilish, salqilik va boshqa defonnatsiyalar, mxsat etilgan deformatsiyalardan ko'p bo'lmasligi talab qilinadi. D) Ustivorlik sharti. Ustivorlik sharti deb, konstruksiyalami siqilish jarayonida muvozanatni saqlab qolishga doir chegaraviy talablarga bo'ysunishiga aytiladi. Bu shartda konstmksiyaga ta’sir etuvchi bo'ylama kuch kritik kuch Fki dan kam bo'lishi ta’minlanadi. 3.4. QURILISH KONSTRUKSIYALARIGA QO‘YILADIGAN TALABLAR E) Zilzilabardoshlik sharti. O'zbekiston Respublikasi sharoitida inshoot va binolar konstruksiyalari zil/ilabardosh bo'lishi lozim. Bu shart ma'lum zilzilabardoshlik nazariyasi va amaliyoti asosida ta’minlanadi. Bu ko'rsatkich binoning turiga, qaysi maydonda joylashganiga va, albatta, tashqi va ichki muhitga bog'liq. Zilzilabardoshlik sharti bino va inshoot konstruksiyalarini yer tebranishida o'zining vazifasini to'liq bajara olishini va hayot xavfsizligini ta’minlaydi. F) Chidamlilik va umrboqiylik talabi. Bino konstruksiyalari chidamli boiishlari lozim, buning uchun konstruksiyalar ehtimollik nazariyasi asosida aniq muhitga nisbatan hisoblanadi, shu bilan birga uning umrboqiyligi aniqlanadi. Bu talab mas’uliyati yuqori va qimmatbaho binolar konstruksiyalariga tegishlidir. G) Iqtisodiy talab. Bino va inshootlar konstruksiyalari yuqoridagi shartlar asosida mustahkam, bikr, ustivor, zilzilabardosh boiishlari bilan bir qatorda iqtisodiy talablami ham qondirishlari lozim. 3.5. QURILISHNI INDUSTRLASHTIRISH Respulikamizda ommaviy qurilish katta samara berib kelyapti, ayniqsa, yangi mikrorayonlarda, yangi o'zlashtirilayotgan tumanlarda, sanoat va qishloq markazlarida qurilishni industrlashtirish katta samara bermoqdi. Albatta shaxsiy, bir-biriga o'xshamas binolar qurilishi bilan bir qatorda ko'rsatilayotgan amaliyot o'z dolzarbligini yo'qotmaydi. Qurilishni industrlashtirish deganda qurilish konstruksiyalarini bir xillashtirish, tiplarga ajratish hamda standartlashtirish tushuniladi. Qurilishni rivojlantirishning asosiy yo'llaridan biri qurilishni industrlashtirish hisoblanadi. Bu degan so‘z, qurilish korxonalarini tubdan o‘zgartirish, maksimal tayyor yirik konstmksiyalar va ulaming elementlari hamda bloklarini mexanizatsiya yordamida uzluksiz jarayonda yig'ish va montaj qilish demakdir. Ixtisoslashgan zavodlarda tayyorlangan bunday konstruksiyalar yig‘ma konstruksiyalar deb ataladi. Bu konstruksiyalarni tayyorlash va montaj ishlarini mexanizatsiyalash qurilishda mehnat sarfini kamaytirishga, qurilish muddatlarini qisqartirishga, sifatini oshirishga, narxini pasaytirishga hamda materiallami tejashga olib keladi. Qurilishni industrlashtirishning asosiy belgilaridan biri qurilish-montaj ishlarini kompleks mexanizatsiyalash va avtomatlashtirish, ularda ishlatiladigan konstmksiyalami esa yirik temirbeton buyumlari zavodlarida, uy-joy qurilish kombinatlarida maksimal yig'ma holda ko‘plab ishlab chiqarishdir. Yig‘ma konstmksiyalami har xil materiallardan ishlab chiqarish mumkin. Hozir zavodlarda yig‘ma konstmksiyalar ko'pincha temir-betondan ishlab chiqariladi. ■ 3 6 > Qurilish tajribasida katta o'lchamli po'lat konstruksiyalar bilan birgalikda yengil metall qotishma va plastmassadan ishlangan yig'ma konstruksiyalar tobora ko'proq ishlatilmoqda. Yig'ma elementlami ishlab chiqarish vaqtida buyum laming turlarini kamaytirish texnik va iqtisodiy jihatdan juda muhim hisoblanadi. Bunga erishish uchun ularni bir xillash, tiplarga ajratish va standartlash talab qilinadi. Bir xillash deganda turli xil yig'ma konstmksiyalardagi detallarning o'lchamlarini bir xillashtirish tushuniladi: bunda ulami tayyorlash texnologiyasi ancha soddalashadi, montaj ishlari tezlashadi. Qurilish konstruksiyalarini bir xillash binoning hajmiy planlashtirish parametrlari: qavatlarning balandligi, prolyotlar o'lchamlarining turlitumanligini kamaytirishga hamda konstruksiyaga ta'sir etadigan hisobiy yuklarni unifikatsiyalashga asoslangan. Bir xil shakldagi konstruksiyalami har xil maqsadlarga mo'ljallangan binolarda ishlatish mumkin, ya’ni bunday holda konstmksiyalar bir-birlarining o'm ida ishlatilib, ulaming universalligi ta’minlanadi. O'rnini almashtirish deganda biror elementni bino parametrlarini o'zgartirmasdan boshqa o'lchaniga ega boigan detal bilan almashtirish tushuniladi. Masalan. kengligi 3000 mm bo'lgan tom yopma plitalari o'rniga eni 1500 mm plitalardan ikkitasini ishlatish va h.k. Bitta konstruksiya elementini tipi va katta-kichikligi bo'yicha har xil ko‘rinishdagi binolarda ishlatish mumkinligi elementning universalligi deyiladi. Tiplarga ajratish qurilishda ko'p marta foydalanishga yaraydigan avrim konstruksiyalarning iqtisodiy jihatdan eng samarali yechimini topish va tanlashdan iborat. Tiplarga ajratish qurilish konstruksiyalarining tip-o'lchamlarini hamda binolarning tiplari sonini kamaytirish imkoniyatini vujudga keltirish bilan birga qurilish ishJarini osonlashtiradi va arzonlashtiradi. Loyiha tashkilotlari tomonidan taklif etilgan va qurilish amaliyotida tekshirib ko'rilgan namunaviy detallar va konstruksiyalar standartlashtiriladi. Standartlash qurilish konstruksiyalari va buyumlarini bir xillash hamda tiplarga ajratishning eng so'nggi bosqichidir. Standartlashtirilgan qurilish elementlari detallar va konstruksiyalar uchun ma’lum birshakiga, o‘lchamlarga, sifatlarga ega bo'Iib, ularni tayyorlashda muayyan texnik talab va shartlarga qat’iy rioya qilinadi. Binolar loyihasini yaratishda standartlashtirilgan va kataloglarga kiritilgan konstruksiya, buyum va detallar qo'llaniladi. Ko'plab quriladigan binolarda ishlatiladigan yig'ma buyumlaming Yo‘l poyini qurishda tayyorgarlik ishlari texnologiyalari. Yo‘l mintaqasini tayyorlash va trassani tiklash ishlarini tashkil qilish. Yo‘l poyinining suv-issiqlik rejimini boshqarish uchun inshootlarni qurish. Yo‘l poyinining suv-issiqlik tartibini boshqarish usullari va inshootlari turlari. Yo‘l poyidan yuza suvlarini qochirish. Grunt suvlari sathini pasaytirish uchun drenajlarni qurish. Suv o‘tkazmaydigan va kapillyar to‘suvchi qatlamni qurish. Qoya tog‘ jinslari bo‘lmagan gruntlardan yo‘l poyini qurish. Yo‘l poyini ko‘tarma va o‘ymada qurishning usullari. Yo‘l poyini ko‘tarmada qurishda gruntni olish manbalari. Yo‘l poyini ko‘tarmasini o‘yma gruntlaridan va karerdan tashib keltiriladigan gruntlardan qurish texnologik jarayonlari. Ko‘tarmani yon zahiradagi gruntlardan qurish texnologik jarayonlari. Qoya tog‘ jinslari bo‘lmagan gruntlardan yo‘l poyini qurish. Yo‘l poyini qurishda o‘ymaga ishlov berish usullari. Yo‘l poyini o‘ymada qurish texnologik jarayonlari. Yo‘l poyini qurishda qo‘llaniladigan mashina-mexanizmlar turlari, ularning vazifalari va ish unumdorligi. Yo‘l poyini qurishda etakchi mexanizmlarni tanlash asoslari va mashina-mexanizmlar otryadini aniqlash. Yo‘l poyini tog‘ yon bag‘rlarida qurish. Tog‘ yon bag‘rida yo‘l poyini konstruktiv xususiyatlari va uni ishni bajarish usuliga ta’siri. Yo‘l poyi ustki yuzasini va yon bag‘rini pardozlash. Yo‘l poyi yon bag‘rini mustaxkamlash. Murakkab tabiiy-iqlim sharoitlarda yo‘l poyini qurish. Tog‘li sharoitlarda yo‘l poyini qurish. Tog‘ sharoitining yo‘l poyi qurilishiga ta’siri. Burg‘ulash va portlatish ishlari. Qoya tog‘ jinsli gruntlardan yo‘l poyini qurish texnologik jarayonlari. Murakkab tabiiy-iqlim sharoitlarda yo‘l poyini qurish. SHo‘rlangan gruntlar va sho‘rxoq gruntlardan yo‘l poyini qurish texnologik jarayonlari. Ko‘chuvchi qumli hududlarning xususiyati. Ko‘chuvchi qumli hududlarda yo‘l poyini qurish texnologik jarayonlari va qo‘llaniladigan mashina-mexanizmlar. Sun’iy sug‘oriladigan tumanlar xususiyatlari. Sun’iy sug‘oriladigan tumanlarda yo‘l poyini qurish texnologik jarayonlari, qo‘llaniladigan mashina-mexanizmlar turlari va ularni ish unumdorligi hisobi. Sovuq haroratli kunlarda yo‘l poyini qurish. Qishda yer ishlarini bajarish xususiyatlari. Murakkab tabiiy-iqlim sharoitlarda yo‘l poyini qurish. Yo‘l poyini qurish ishlarni tashkil qilish.Yo‘l poyini qurish ishlarini tashkil qilish usullari. Yo‘l poyini qurish bo‘yicha ishlar hajmini aniqlash va zarur bo‘lgan mashina-mexanizmlar otryadini shakllantirish. Yo‘l poyini qurish ishlari texnologik xaritalari va chiziqli kalendar grafigi. Yo‘l poyining geometrik o‘lchamlarini nazorati. Yo‘l poyini qurishda ishlar sifatini nazorat qilish va ishlarni qabul qilish. Yo‘l to‘shamalari asosini qurish. Yo‘l to‘shamalari qoplamalari va asoslarining texnologik tasnifi, turlari va ularga qo‘yiladigan talablar. Yo‘l to‘shamalari konstruksiyalari. Yo‘l poyini tayyorlash. Yo‘l to‘shamasi asosini qurish. Mineral bog‘lovchilar bilan mustahkamlangan gruntlardan yo‘l to‘shamasi asosini qurish. Organik va noorganik bog‘lovchilar bilan ishlov berilgan va berilmagan gruntlardan asos qatlamlarini qurish. Yo‘l to‘shamalari asosini qurish. Mahalliy mineral materiallaridan asos qatlamlarini qurish. CHaqiq toshli, qum-shag‘alli materiallardan tashkil topgan asos qatlamlarini qurish. Yo‘l to‘shamasi asosining qo‘shimcha qatlamlarini qurish. Engillashtirilgan va o‘tuvchi turdagi yo‘l to‘shamalarini qurish.SHimdirish usuli bilan asos va qoplama qatlamlarini qurish. Mineral materiallardan joyida aralashtirish usuli bo‘yicha qoplamalar qurilishi. Yo‘l to‘shamalari qatlamlarini zichlash texnologiyasi. Zichlash mashinalarini tanlash tamoyillari. Asfaltbeton va sementbeton qoplamalarini qurish. Asfaltbeton qorishmalarining turlari va ishlatilish soxalari, ularga qo‘yilgan talablar. Asfaltbeton qorishmalarini tayyorlash texnologik jarayonlari Asfaltbeton qoplamali yo‘l to‘shamalari konstruksiyalari. Asfaltbeton tarkibini tanlash. Issiq asfaltbeton aralashmalaridan qoplamalar qurilishi. Asfaltbeton qoplamalarini qurishning texnologik xaritasi. Sovuq asfaltbetondan qoplama qurish texnologiyalari. Asfaltbeton va sementbeton qoplamalarini qurish. Qoplama ustki yuzasiga ishlov berish texnologiyasida himoya va emirilish qatlamlarini qurish. Asfaltbeton qoplamalarini qurishda texnik nazorat va ishlarni qabul qilish. Sementbetonning tarkibini tanlash. Sementbeton qoplamali yo‘l to‘shamalari konstruksiyalari. YAxlit sementbeton qoplamalarini qurish texnologik jarayonlari. Ko‘ndalang va bo‘ylama choklar. Sementbeton qoplamasini qurish texnologik xaritasi. Yig‘ma sementbeton qoplamalarini qurish texnologik jarayonlari. Sementbeton qoplamalarini qurishda qo‘llaniladigan mashina-mexanizmlar otryadini shakllantirish. Sementbeton qoplamalarini qurishda sifat nazorat qilinadi
Xulosa: Avtomobil yơllarini saqlash. Avtomobil yơllarini bahor, ёz va kuz davrlarida saqlash ishlari. Yơllarni saqlash ishlari texnologi si va uni tashkil tish. Yơl poyini va yơl mintaqasini saqlash. Qatnov qismini saqlash. Yơl jihozlarini, yơl xizmati bino va inshootlarini saqlash. Yơlni changdan tozalash. Ơsimliklarga qarash va begona ơtlarga qarshi kurash. Yơllarni qishgi mavsumga tayёrlash. Murakkab sharoitdagi avtomobil yơllarini saqlash. Toğli sharoitdagi avtomobil yơllarini saqlashning ơziga xos xususi tlari. Chơl hududlarda yơllarni saqlash. Yơllarni qum bosishidan saqlash. Avtomobil yơllarini qish davrida saqlash. Qish davridagi meteorologik sharoit va yơllarning holati. Yơllarni qishgi saqlash ishlari. Yơllarni qishgi davrda saqlash ishlari texnologi lari