Mavzu: Nutqdagi so`zlashuv uslubiga xos so`zlarni aniqlash. Reja. I. Kirish. II. Asosiy qism

Mavzu: Nutqdagi so`zlashuv uslubiga xos so`zlarni aniqlash.
Reja .
I.Kirish .
II.Asosiy qism.
2.1. Stilistika - til va nutq uslublarini o`rganadagan bo`lim .
2.2.Suhbat uslubi nutqlar
2.3.Adabiy so'zlashuv uslubi
2.4. Suhbat uslubi
2.5.Suhbat uslubi: sintaksis xususiyatlari.
2.6.Suhbat uslubining o'ziga xos xususiyatlari orasida quyidagilar ajralib turadi:
III. Xulosa.
IV. Foydalanilgan adabiyotlar.

Kirish
Mening ishim so'zlashuv nutqi uslubini o'rganishga bag'ishlangan.
Asosiy maqsad aniqlashdir stilistik xususiyatlar nutqning ushbu uslubi, so'zlashuv nutqining boshqa uslublardan qanday farq qilishini tushunish. Mening vazifam nutqning so'zlashuv uslubini aniqlash, uni turlarga bo'lish, suhbat uslubining o'ziga xos xususiyatlarini va ichki uslub xususiyatlarini aniqlashdir.
Til odamlar o'rtasidagi muloqot vositasi, fikr va his-tuyg'ularni shakllantirish va ifodalash vositasi, yangi ma'lumotlarni, yangi bilimlarni o'zlashtirish vositasidir. Ammo ong va his-tuyg'ularga samarali ta'sir ko'rsatish uchun ma'lum bir tilning ona tilida so'zlashuvchisi uni yaxshi bilishi, ya'ni nutq madaniyatiga ega bo'lishi kerak.
M. Gorkiy tilni adabiyotning birlamchi elementi, asosiy materiali, ya’ni lug‘at, sintaksis, nutqning butun tuzilishi birlamchi element, asar g‘oya va obrazlarini anglashning kaliti ekanligini yozgan. Lekin til ham adabiyot qurolidir: “Tilning poklik, ma’no aniqligi, o‘tkirligi uchun kurash madaniyat quroli uchun kurashdir. Bu qurol qanchalik o'tkir bo'lsa, shunchalik aniq yo'naltirilgan - u shunchalik g'alaba qozonadi.


Stilistika - til va nutq uslublarini o`rganadagan bo`lim .
Stilistika ("uslub" so'zi qadimgi yunonlar mumli lavhalarga yozgan igna yoki stilet nomidan kelib chiqqan) - til fanining adabiy til uslublarini (nutqning funktsional uslublari) o'rganadigan bo'limi. tilning turli xil qo‘llanish sohalarida faoliyat ko‘rsatish qonuniyatlari, qo‘llanish xususiyatlari til vositalari vaziyatga, bayonotning mazmuni va maqsadlariga, aloqa doirasi va holatiga qarab. Stilistika adabiy tilning barcha darajadagi stilistik tizimini va to'g'ri (adabiy til me'yorlariga rioya qilgan holda), to'g'ri, mantiqiy va ifodali nutqning stilistik tashkil etilishini joriy qiladi. Stilistika til qonuniyatlaridan ongli va maqsadga muvofiq foydalanishni, nutqda lingvistik vositalardan foydalanishni o‘rgatadi.
Lingvistik stilistikada ikki yo‘nalish mavjud: til stilistikasi va nutq stilistikasi (funksional stilistika). Til stilistikasi tilning stilistik tuzilishini o'rganadi, lug'at, frazeologiya va grammatikaning stilistik vositalarini tavsiflaydi. Funktsional stilistika, birinchi navbatda, nutqning har xil turlarini, ularning shartliligini nutqning turli maqsadlari bilan o'rganadi. M. N. Kojina quyidagi ta'rifni beradi: "Funktsional stilistika - bu ma'lum sohalarga mos keladigan turli xil nutq turlarida tilning xususiyatlari va qonuniyatlarini o'rganadigan tilshunoslik fanidir. inson faoliyati va muloqot, shuningdek, natijada paydo bo'lgan funktsional uslublarning nutq tuzilishi va ulardagi lingvistik vositalarni tanlash va birlashtirish "me'yorlari" 1 . Asosiysi, uslub doimiy ravishda funktsional bo'lishi kerak. Unda nutqning har xil turlarining mavzu bilan aloqasi, bayon maqsadi, muloqot sharoiti, nutqning adresati, muallifning nutq predmetiga munosabati ochib berilishi kerak. Stilistikaning eng muhim kategoriyasi funksional uslublar - ijtimoiy hayotning turli jabhalariga xizmat qiluvchi adabiy nutqning (adabiy til) navlari. Uslublar muloqotda tildan foydalanishning turli usullaridir. Har bir nutq uslubi til vositalarini tanlashning o'ziga xosligi va ularning bir-biri bilan o'ziga xos kombinatsiyasi bilan ajralib turadi.
Uslublarning tasnifi ekstralingvistik omillarga asoslanadi: til doirasi, u tomonidan belgilanadigan mavzular va muloqot maqsadlari. Tilning qo'llanish sohalari ijtimoiy ong shakllariga (fan, huquq, siyosat, san'at) mos keladigan inson faoliyati turlari bilan bog'liq. Faoliyatning an'anaviy va ijtimoiy ahamiyatga ega sohalari: ilmiy, biznes (ma'muriy-huquqiy), ijtimoiy-siyosiy, badiiy. Shunga ko'ra, ular rasmiy nutq (kitobiy) uslublarini ham ajratadilar: ilmiy, rasmiy ish, publitsistik, adabiy va badiiy (badiiy). bitta
Funktsional uslub ¾ - bu inson faoliyati va muloqotining ma'lum bir sohasida ishlaydigan, ushbu sohada til vositalaridan foydalanishning o'ziga xos xususiyatlari va ularning o'ziga xos tashkil etilishi natijasida yaratilgan adabiy tilning (uning quyi tizimi) tarixiy rivojlangan va ijtimoiy ongli xilma-xilligi. 2.
Suhbat uslubi nutqlar
Suhbat uslubi - muallif o'z fikrlari yoki his-tuyg'ularini boshqalar bilan baham ko'rganda, norasmiy sharoitda kundalik masalalar bo'yicha ma'lumot almashganda, norasmiy muloqot uchun xizmat qiladigan funktsional nutq uslubi. Unda ko‘pincha so‘zlashuv va so‘zlashuv so‘zlari qo‘llaniladi lug'at.
Suhbat uslubini amalga oshirishning odatiy shakli dialog, bu uslub koʻproq ogʻzaki tilda qoʻllaniladi. Unda til materialini oldindan tanlash yo'q. Ushbu nutq uslubida muhim rol o'ynaydi ekstralingvistik omillar: yuz ifodalari, imo-ishoralar, atrof-muhit.
Suhbat uslubi nutqning emotsionalligi, obrazliligi, konkretligi, soddaligi bilan ajralib turadi. Misol uchun, nonvoyxonada: "Iltimos, kepak bilan, bitta" iborasi g'alati ko'rinmaydi.
Bo'shashgan muloqot muhiti hissiy so'zlar va iboralarni tanlashda ko'proq erkinlikni ta'minlaydi: so'zlashuv so'zlari kengroq qo'llaniladi ( ahmoq bo'lish), so'zlashuv ( kishnash, o'lik, dahshatli, parishon), jargon (ota-onalar - ajdodlar, temir, dunyo).
Nutqning so'zlashuv uslubida, ayniqsa uning tez sur'atida, undosh guruhlarni to'liq yo'qotish va soddalashtirishgacha unlilarni kichikroq qisqartirish mumkin. So‘z yasash xususiyati: sub’ektiv baho qo‘shimchalari keng qo‘llaniladi. Ekspressivlikni oshirish uchun ikkilamchi so'zlar qo'llaniladi.
Og'zaki nutq - shakl nutq faoliyati, shu jumladan tushunish tovush chiqarish nutq va nutq nutqlarini tovush shaklida amalga oshirish ( Gapirmoqda). Og'zaki nutq suhbatdoshlar bilan bevosita aloqada bo'lishi mumkin yoki texnik vositalar yordamida amalga oshirilishi mumkin ( telefon va hokazo), agar aloqa sezilarli masofada amalga oshirilsa. Og'zaki nutq, yozma nutqdan farqli o'laroq, quyidagilar bilan tavsiflanadi:
ortiqchalik (takrorlashlar, tushuntirishlar, tushuntirishlar mavjudligi);
foydalanish og'zaki bo'lmagan aloqa vositalari (imo-ishoralar, yuz ifodalari),
nutq iqtisodiyoti, ellipslar(ma'ruzachi ismini aytmasligi mumkin, taxmin qilish oson bo'lgan narsani o'tkazib yuboradi).
Og'zaki nutq har doim shartli bo'ladi nutq holati. Farqlash:
tayyorlanmagan og'zaki nutq ( suhbat, intervyu, ichida ishlash munozaralar) va tayyorlangan og'zaki nutq ( leksiya, hisobot, ishlash, hisobot);
dialogik nutq (ikki yoki undan ortiq shaxs o'rtasida to'g'ridan-to'g'ri bayonot almashish) va monolog nutq (bir yoki bir guruh tinglovchilarga, ba'zan o'ziga qaratilgan nutq turi).