Mavzu: Nutqdagi so`zlashuv uslubiga xos so`zlarni aniqlash. Reja. I. Kirish. II. Asosiy qism

Suhbat uslubining leksik xususiyatlari
Til farqlari leksik bo'lmagan vositalardan (stres, intonatsiya, nutq tezligi, ritm, pauzalar va boshqalar) foydalanishni o'z ichiga oladi. Suhbat uslubining lingvistik xususiyatlariga, shuningdek, so'zlashuv, so'zlashuv va jargon so'zlarni (masalan, "boshlash" (boshlash), "bugun" (hozir) va boshqalar), ko'chma ma'nodagi so'zlarni (masalan, "deraza" - "uzilish" ma'nosida). Og'zaki nutqning o'ziga xos xususiyati shundaki, unda so'zlar ko'pincha ob'ektlarni, ularning belgilarini, harakatlarini nomlabgina qolmay, balki ularga baho beradi: "dodger", "yaxshi", "beparvo", "aqlli bo'l", "sip". "," quvnoq ".
So‘zlashuv uslubi kattalashtiruvchi yoki kichraytiruvchi qo‘shimchali so‘zlarning (“qoshiq”, “kitob”, “non”, “chayka”, “chiroyli”, “katta”, “qizil”), frazeologik burilishlar (“qoshiqlar”, “kitoblar”, “non”) bilan qo‘llanilishi bilan ham tavsiflanadi. u bir oz o'rnidan turdi "," to'liq tezlikda yugurdi"). Ko'pincha nutqda zarrachalar, so'z birikmalari va murojaatlar kiritiladi ("Masha, bor, non olib kel!", "Oh, Xudoyim, bizga kim keldi!").
Suhbat uslubi: sintaksis xususiyatlari

Ushbu uslubning sintaksisi oddiy jumlalardan (ko'pincha qo'shma va birlashmasiz), (dialogda), undov va undovlarning keng qo'llanilishi bilan tavsiflanadi. so‘roq gaplar, jumlalarda kesim va bo'lishli burilishlarning yo'qligi, gap so'zlaridan foydalanish (inkor, tasdiq, rag'bat va boshqalar). Bu uslub sabab bo'lishi mumkin bo'lgan nutqdagi tanaffuslar bilan tavsiflanadi turli sabablar(so'zlovchining hayajoniga ko'ra, qidirib to'g'ri so'z bir fikrdan boshqasiga o'tish).

Bosh gapni buzuvchi va unga ma'lum ma'lumotlar, tushuntirishlar, sharhlar, tuzatishlar va tushuntirishlar kirituvchi qo'shimcha tuzilmalardan foydalanish ham suhbat uslubini tavsiflaydi.
So‘zlashuv nutqida ularni qaysi bo‘laklarning leksik-sintaktik birliklar orqali o‘zaro bog‘lanishida ham uchratish mumkin: birinchi qismda baholovchi so‘zlar (“aqlli”, “yaxshi”, “ahmoq” va hokazo) bo‘lsa, ikkinchi qismda buni asoslab beradi. baholash, masalan: "Yordam berganingiz uchun yaxshi!" yoki "Ahmoq Mishka, itoat qilganing uchun!"
Agar kitob uslublari (ilmiy, rasmiy-ishbilarmonlik, gazeta-jurnalistik, badiiy) birinchi navbatda rasmiy sharoitda va yozma ravishda qo'llanilsa, ifoda shakliga ajralmas e'tiborni talab qiladi. so'zlashuv uslubi norasmiy sharoitlarda ishlatiladi. Nutqning tayyorgarlik darajasi boshqacha bo'lishi mumkin. Kundalik suhbatda u odatda butunlay tayyor emas (spontan). Va do'stona maktub yozayotganda, oldindan yozilgan qoralamalardan ham foydalanish mumkin. Ammo bu tayyorlik hech qachon kitob uslublariga xos bo'lgan darajaga etib bormaydi.
Bularning barchasi so'zlashuv uslubining, ayniqsa norasmiy shaxsiy muloqotning og'zaki shaklida mavjud bo'lgan so'zlashuv nutqining dominanti fikrlarni ifodalash shakliga bo'lgan g'amxo'rlikni minimallashtirishga olib keladi. Va bu, o'z navbatida, sabab bo'ladi butun chiziq suhbat uslubining lingvistik xususiyatlari.
Bir tomondan, nutqning so'zlashuv uslubi bilan tavsiflanadi yuqori daraja tilni standartlashtirish. Tipiklashtirilgan, standart konstruktsiyalar spontan (tayyor bo'lmagan) nutq uchun qulaydir. Har bir tipik vaziyat o'ziga xos stereotiplarga ega.
Masalan, etiket stereotiplari jumlalarni o'z ichiga oladi: Hayrli kun!; Hey!; Nima yangiliklar?; Qachonki! Shahar transportida stereotiplar qo'llaniladi: Keyingisiga ketyapsizmi?; magazinda - Uch yuz gramm moyni torting va hokazo.
Boshqa tomondan, bo'shashgan muhitda ma'ruzachi rasmiy muloqotning qat'iy talablari bilan cheklanmaydi va yozilmagan, individual vositalardan foydalanishi mumkin.
Shuni esda tutish kerakki, so'zlashuv nutqi nafaqat xabarning maqsadlariga, balki ta'sir qilish maqsadlariga ham xizmat qiladi. Shuning uchun so'zlashuv uslubi ifodalilik, tasviriylik va obrazlilik bilan ajralib turadi.